สิ่งเสพติด คือ อะไร ? ก็เห็นจะไม่ต้องจาระไนกันหน้าเพราะเห็น ๆ รู้ ๆ กันอยู่ทั่วไป อยากจะเจาะพูดเฉพาะว่า ทำไมคนจึงติดทั้ง ๆ ที่รู้ว่ามันมีแต่พิษ ภัย หรือโทษ โดยส่วนเดียว ? เช่น เหล้า บุหรี่ เฮโรอิน กัญชา เป็นต้น

          เท่าที่ประสบมา พบว่าผู้ที่เสพติดมีอยู่ ๒ พวก คือ โง่เขลาต่อชีวิต กับ จิตอ่อนแอ

          - โง่เขลาต่อชีวิต คือ ไม่รู้ทุกข์ โทษ และภัยของมันอย่างถูกต้องและแท้จริง เห็นเขาเสพ ๆ กัน ก็ไม่เห็นเป็นอะไร แถมยังโก้ดีเสียด้วย ช่วยเสริมบุคลิกแห่งความเป็นชาย

          ที่เห็นงี่เง่าไปกว่านั้นก็คือ การดื่มเหล้า ทำให้เป็นสื่อมนุษย์สัมพันธ์มากขึ้น กว้างขวางขึ้น เด่นในสังคม เป็นต้น

          หาได้เฉลียวใจไม่ว่า เพื่อนในวงเหล้านั้น หามีเพื่อนแท้ไม่มีแต่เพื่อนกิน เพื่อนกัน เพื่อนรู้ไม่ทัน เพื่อนก็กันเอาไปกิน เป็นต้น เป็นส่วนมาก ถ้าไม่มีเงินเพื่อนก็ไม่มี

          อันเหล้านั้นมิใช่อาหาร เป็นปฏิปักข์กับสุขภาพ ดื่มน้อยโทษก็น้อย ดื่มมากก็มีโรคมาก และตายเร็ว เพราะเหล้าเป็นของร้อนและมึนเมา

          ผู้ที่มีจิตโง่เขลา ก็ย่อมเสพสิ่งมึนเมา เพราะเมาแล้วทำให้ประมาทขาดสติ ไม่ต้องคอยระวัง หรือรับผิดชอบใด ๆ เมื่อทำผิดก็จะอ้างได้ว่า ทำไปเพราะเมา

          - จิตอ่อนแอ คือ รู้ถึงทุกข์ โทษ และภัย อย่างถูกต้อง แต่เป็นคนจิตใจอ่อนแอ มีปัญหาอะไรหน่อย ก็ย้อมใจด้วยสุรา ไม่ว่าจะดีใจหรือเสียใจ ได้หรือเสีย ?
เมื่อเสพจนติดแล้ว แม้จะอยากเลิก ก็เลิกได้ยากหรือไม่ได้เลย เพราะจิตใจไม่เข้มแข็งพอ นอกจากจะถูกกระตุ้นอย่างแรงเช่น หมอว่าไม่เลิกจะต้องรายเร็ว เป็นต้น

          ทั้งคนโง่เขลาต่อชีวิต และคนจิตอ่อนแอ มีความเห็นตรงกันอยู่ข้อหนึ่ง คือเห็นว่าสิ่งเสพติดเป็นความสุขชนิดหนึ่ง ซึ่งพูดกันชนิด “ถอดหัวใจพูด” ก็บอกได้ว่าไม่เป็นความจริงเลย

          มิฉะนั้นคนที่ไม่เสพสุราหรือบุหรี่ ซึ่งมีเป็นส่วนมาก เช่น ผู้ชายบางคน ผู้หญิงส่วนมาก และเด็ก ก็คงจะหาความสุข ในชีวิตไม่ได้เลย

          แต่ตรงกันข้าม ผู้ที่ไม่เสพติดในทุกสิ่ง ย่อมจะมีความสุขกว่า คือสุขที่จิตเป็นอิสระ ไม่ต้องเป็นทาสของเหม็น ที่ต้องคอยเอามาป้อนอยู่เรื่อย ยิ่งกว่าอาหารเสียอีก

          ช่างน่าละอายอย่างยิ่ง ที่ผู้ชายบางคนทำตัวเหมือนสัตว์เลี้ยง เมื่อเมาได้ที่ก็ต้องให้เมียทำความสะอาดและอุ้มเข้ามุ้ง เหมือนกับอุ้มลูกสัตว์ที่ไร้เดียงสา เห็นแล้วเวทนาจัง นี่น่ะหรือ ? ชายที่เป็นช้างเท้าหน้า ? ยังทำอะไรที่โง่ ๆ กว่าลูกและเมียเสียอีก !

          มีโรงงานอยู่ ๒ แห่ง (ที่รู้จัก) ที่เขาไม่รับคนงานชาย เพราะส่วนมากจะเสพสิ่งเสพติด และเสพอบายมุขเกือบครบเครื่อง ทำให้เสื่อมเสียคุณภาพ และเงินไม่พอใช้ งานก็ได้ ๆ เสีย ๆ เมื่อหันมาจ้างคนงานหญิง ปัญหาที่ว่าก็หมดไป

          ทุกวันนี้ โลกมันแคบเข้า เพราะการสื่อสารก้าวหน้า การคมนาคมก็รวดเร็ว ทำให้คนเรารู้เห็นอะไรมากขึ้น และฉลาดมากขึ้น แต่ฉลาดในทางที่จะหาความทุกข์ใส่ตัว แต่ขาดปัญญาที่จะหาความสุขชนิดที่ไม่เจือด้วยความทุกข์ ยิ่งรู้มากเรียนมาก จึงมีความทุกข์มากยิ่งขึ้น

ทางแก้
         ๑. ผู้ปกครอง ควรให้ความสนใจต่อเด็ก อย่าให้เด็กได้ทดลองเสพสิ่งเสพติดเป็นอันขาด เพราะเมื่อเสพบ่อยๆ แล้วก็ย่อมติด และการเลิกก็จะยาก

          ๒. ควรให้ความอบอุ่นใจแก่เด็ก อย่าให้เด็กมีปัญหาเพราะเด็กมีประสบการณ์น้อย มีโลกทัศน์แคบ อ่อนต่อโลก มักจะเชื่อคนง่าย โดยเฉพาะเพื่อน

          ๓. ผู้ใหญ่ไม่ควรทำตัวอย่างไม่ดี ให้เด็กได้เห็นเป็นประจำ เพราะนิสัยอยากลอง มีเป็นทุนอยู่ในเด็กแล้วทุกคน

          ๔. การเลิกสิ่งเสพติดจะง่ายดาย ถ้ามีจิตใจที่เข้มแข็งและมีอุดมคติที่มั่นคง โดยปฏิบัติ ดังนี้

            ๔.๑ ถ้าจิตใจเข้มแข็ง ก็ให้ตั้งสัจจะ เลิกเอาเอง ให้งดเว้นในทันทีอย่าใช้วิธีผ่อน แต่ถ้าจิตใจไม่เข้มแข็งควรขอ หรือตั้งสัจจะกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือผู้ที่เคารพนับถือก็ได้

            ๔.๒ ถ้าเกิดความอยาก ให้ใช้ลูกอมหรือยาอม อมไว้กันเปรี้ยวปาก ซึ่งจะเป็นอยู่ไม่นาน ไม่เกิด ๗ วัน

            ๔.๓ ในระยะที่อด อย่าอยู่ใกล้คนกินเหล้า หรือสูบบุหรี่ และอย่าอยู่ใต้ลมด้วย

            ๔.๔ สิ่งเสพติดที่เหลือ จงทิ้งหรือให้ใครไปเสีย อย่าเก็บไว้เป็นอันขาด และอย่าเสียดาย

            ๔.๕ เมื่อเกิดความอยาก อย่าอยู่นิ่งเฉย หรือไม่ทำอะไรเลย จงอาบน้ำ ทำงาน เดินเล่น หาเพื่อนคุย เล่นกีฬา ออกกำลังกายหรืออะไรก็ได้ในช่วงระยะนั้น

            ๔.๖ เมื่อเลิกได้แล้ว อย่าได้ริลองอีก จะเสพมากกว่าเก่า การเลิกไม่ยาก แต่ถ้าจิตใจไม่แข็งไม่มีสัจจะ ก็จะกลับไปเสพอีก เพราะความเคยชิน.

การเสพสิ่งเสพติด
คือการประทุษร้ายชีวิตตนเอง

…....
คำว่า “โง่เขลาต่อชีวิต” คือมีปัญญาแต่ทางโลก อาจเรียนเก่ง หาเงินเก่ง แต่ขาด “นิสสรณปัญญา” คือ ปัญญา ที่ทำตัวให้เป็นอิสระ หรือพ้นจากความทุกข์.