พระธรรมที่ว่าทันสมัยอยู่เสมอหรือเป็นอกาลิโกนั้น คืออย่างไร?

ตอบเมื่อ: 07 ก.ย. 2008, 12:11 am

พระธรรมที่ว่าทันสมัยอยู่เสมอหรือเป็นอกาลิโกนั้น คืออย่างไร ?
อาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ

• พระธรรมที่ว่าทันสมัยอยู่เสมอ หรือเป็นอกาลิโกนั้น คือ อย่างไร

เมื่อพระธรรมเป็นความจริงที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบ
มิใช่เรื่องราวที่ประดิษฐ์คิดขึ้น
ความจริงจึงไม่ขึ้นอยู่กับกาลเวลา

ขอยกตัวอย่างในทางโลก

เช่น เมื่อทำให้อุณหภูมิของน้ำถึงร้อยองศาเซลเซียส
น้ำนั้นก็เป็นน้ำเดือด

เมื่อลดอุณหภูมิลงถึงศูนย์องศา
น้ำนั้นก็กลายเป็นน้ำแข็ง

ผู้ทำจะเป็นประธานาธิบดี
หรือเป็นคนธรรมดา ซึ่งอ่านหนังสือไม่ออก
ถ้าทำถูกต้อง ให้น้ำมีอุณหภูมิสูงหรือต่ำตามกำหนดนั้นได้
ก็ทำให้น้ำเดือดและน้ำแข็งก็เหมือนกันหมด ไม่เลือกชั้นวรณะ

• ตัวอย่างในทางธรรม

พระพุทธเจ้าตรัสว่า

ความทะยานอยากทำให้เกิดทุกข์

ใครก็ตามพยายามลดความทะยานอยากลงมาเท่าใด
ก็มีทุกข์น้อยลงเท่านั้น
มีความทะยานอยากมากเท่าใด
ก็มีความทุกข์เพิ่มมากขึ้นเท่านั้น

ความจริงนี้ย่อมไม่ขึ้นอยู่กับกาลเวลา

หรือข้อที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า

คุณธรรมที่ทำที่พึ่งให้แก่ตนที่เรียกว่า นาถกรณธรรม นั้นมีอยู่ ๑๐ ข้อ

ขอให้เราพิจารณาเพียง ๔ ข้อ ว่าเพียงเท่านี้ก็เหลือกินเหลือใช้
ในการพึ่งตนเองช่วยตัวเอง จริงหรือไม่ คือ

๑. เป็นผู้ประพฤติดี (ศีล)
๒. มีความรู้ดี (พาหุสัจจะ)
๓. มีความสามารถในกิจการต่างๆ ดี (กิงกรณีเยสุทักขตา)
๔. มีจิตใจสูง (ธัมมกามตา ความเป็นผู้ใคร่ในธรรม ไม่เอียงไปทางธรรม)

ส่วนคุณสมบัติอื่นๆ อีก ๖ ข้อนั้นก็สำคัญเช่นกัน คือ

๑. คบเพื่อนที่ดี (กัลยาณมิตตตา)
๒. รับฟังความคิดเห็นของคนอื่น (โสวจัสสตา)
ไม่ดื้อร้นถือแต่ความเห็นของตนเป็นใหญ่
๓. ขยันหมั่นเพียร (วิริยะ)
๔. ยินดีเฉพาะของๆตน ไม่คิดล่วงเกินของผู้อื่น (สันโดษ)
๕. เฉลียว (สติ)
๖. ฉลาด (ปัญญา)

เพียง ๔ ข้อข้างต้น ก็เหลือกินเหลือใช้ ดังกล่าวแล้ว

ถ้าใครมีครบ ๑๐ ข้อ โดยเพิ่ม ๖ ข้อเข้าไปด้วย
จะพึ่งตัวเองไม่ได้ช่วยตัวเองไม่ได้
เป็นไปได้หรือไม่ โปรดพิจารณาดู

• ตัวอย่างในด้านการปกครอง (รัฐศาสตร์)

ในสมัยพุทธกาลการปกครองมีเพียง ๒ ระบบ

คือ คณาธิปไตย (Oligarchy) คณะบุคคลเป็นใหญ่
เช่น คณะมัลลกษัตริย์ ปกครองแคว้นมัลละ ทั้งภาคใต้ ภาคเหนือ
คณะกษัตริย์ลิจฉวี ปกครองแคว้นอลัชชี

และคณะบุคคลผู้ปกครองเหล่านี้
มีจำกัดเฉพาะวรรณะกษัตริย์
จึงจัดเป็น อภิชนาธิปไตย (คนชั้นสูงเป็นใหญ่ หรือ Aristocracy)

อีกระบบหนึ่งคือ สมบูรณาญาสิทธิราช (Absolute Monarchy)
คือพระมหากษัตริย์ทรงปกครองใช้พระราชอำนาจโดยเด็ดขาด
เช่น การปกครองในแคว้นมคธ แคว้นโกศล

แต่ในการปกครองคณะสงฆ์
เมื่อมีผู้มาบวชมากขึ้นแล้ว
พระพุทธเจ้ากลับทรงมอบให้สงฆ์เป็นใหญ่ในสังฆกรรมทั้งปวง
ไม่เลียนแบบใครเลย
เป็นตัวอย่าง ประชาธิปไตยมาก่อนประเทศกรีก
และเป็นเวลาล่วงมาถึง ๒,๕๐๐ ปีเศษแล้ว

ในขณะนี้ประเทศต่างๆ ทั่วโลก
พยายามนำเอาระบบประชาธิปไตยมาใช้
หรือพยายามดำเนินการต่างๆ ให้เป็นประชาธิปไตยมากขึ้น
ซึ่งแสดงให้เห็นความทันสมัย

สาธุ

(ที่มา : คำถามคำตอบ ปัญหาทางพระพุทธศาสนา เล่ม ๒
โดย อาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ, พิมพ์ครั้งที่ ๒ พ.ศ. ๒๕๔๒,
โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, หน้า ๗๐)

เทียน

รวมคำสอน “อาจารย์สุชีพ ปุญญานุภาพ”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=49286

ตอบเมื่อ: 08 ก.ย. 2008, 2:25 pm

โมทนาด้วยค่ะ ท่านกุหลาบสีชา สาธุ

ตอบเมื่อ: 11 ก.ย. 2008, 7:54 pm