อภัยทาน คืออย่างไร ? (สมเด็จพระญาณสังวรฯ)

ผู้เยี่ยมชม

อภัยทาน คืออย่างไร ?

อภัยทาน ก็คือการยกโทษให้
คือการไม่ถือความผิดหรือการล่วงเกินกระทบกระทั่งว่าเป็นโทษ

อภัยทานนี้เป็นคุณแก่ผู้ให้ ยิ่งกว่าแก่ผู้รับ เช่นเดียวกับทานทั้งหลายเหมือนกัน คืออภัยทานหรือการให้อภัยนี้ เมื่อเกิดขึ้นในใจผู้ใด จะยังจิตใจของผู้นั้นให้ผ่องใสพ้นจากการกลุ้มรุมบดบังของโทสะ

อันใจที่แจ่มใส กับใจที่มืดมัว ไม่อธิบายก็น่าจะทราบกันอยู่ทุกคนว่าใจแบบไหนที่ยังความสุขให้เกิดขึ้นแก่เจ้าของ ใจแบบไหนที่ยังความทุกข์ให้เกิดขึ้น และใจแบบไหนที่เป็นที่ต้องการ ใจแบบไหนที่ไม่เป็นที่ต้องการเลย

ความจริงนั้น ทุกคนที่สนใจบริหารจิต จะต้องสนใจอบรมจิตให้รู้จักอภัยในความผิดทั้งปวง ไม่ว่าผู้ใดจะทำแก่ตน แม้การให้อภัยจะเป็นการทำได้ไม่ง่ายนัก สำหรับบางคนที่ไม่เคยอบรมมาก่อน แต่ก็สามารถจะทำได้ด้วยการอบรมไปทีละเล็กละน้อย เริ่มแต่ที่ไม่ต้องฝืนใจมากนักไปก่อนในระยะแรก

ตัวอย่างเช่น เวลาขึ้นรถประจำทางที่มีผู้โดยสารคอยขึ้รถอยู่เป็นจำนวนมาก หากจะมีผู้เบียดแย่งขึ้นหน้า ทั้งๆ ที่ยืนอยู่ข้างหลัง ถ้าเกิดโกรธขึ้นมาไม่ว่าน้อยหรือมาก ก็ให้ถือเป็นโอกาสอบรมจิตใจให้รู้จักอภัยให้เขาเสีย เพราะเรื่องเช่นนี้ไม่ใช่เรื่องที่ควรถือโกรธกันหนักหนา เป็นเรื่องเล็กน้อยเหลือเกินควรจะอภัยให้กันได้ แต่บางที่ไม่ตั้งใจคิดเอาไว้ก็จะไม่ทันให้อภัยจะเป็นเพียงโกรธแล้วจะหายโกรธไปเอง

โกรธแล้วหายโกรธเอง กับโกรธแล้วหายโกรธเพราะให้อภัย ไม่เหมือนกัน โกรธแล้วหายโกรธเองเป็นเรื่องธรรมดา ทุกสิ่งเมื่อเกิดแล้วต้องดับ ไม่เป็นการบริหารจิตแต่อย่างใด แต่โกรธแล้วหายโกรธเพราะคิดให้อภัย เป็นการบริหารจิตโดยตรง จะเป็นการยกระดับของจิตให้สูงขึ้น ดีขึ้น มีค่าขึ้น

ผู้ดูแลเห็นความสำคัญของจิต จึงควรมีสติทำความเพียรอบรมจิตให้คุ้นเคยต่อการให้อภัยไว้เสมอ เมื่อเกิดโทสะขึ้นในผู้ใดเพราะการปฏิบัติล้วงล้ำก้ำเกินเพียงใดก็ตาม พยายามมีสติพิจารณาหาทางให้อภัยทานเกิดขึ้นในใจให้ได้ ก่อนที่ความโกรธจะดับไปเสียเองก่อน

ทำได้เช่นนี้จะเป็นคุณแก่ตนเองมากมายนัก ไม่เพียงแต่จะทำให้มีโทสะลดน้อยลงเท่านั้น และเมื่อปล่อยให้ความโกรธดับไปเอง ก็มักหาดับไปหมดสิ้นไม่ เถ้าถ่านคือความผูกโกรธมักจะยังเหลืออยู่ และอาจกระพือความโกรธขึ้นอีกในจิตใจได้ในโอกาสต่อไป

ผู้อบรมจิตให้คุ้นเคยอยู่เสมอกับการให้อภัย แม้จะไม่ได้รับการขอขมา ก็ย่อมอภัยให้ได้ ในทางตรงกันข้าม ผู้ไม่เคยอบรมจิตใจให้คุ้นเคยกับการให้อภัยเลย โกรธแล้วก็ให้หายเอง แม้ได้รับการขอขมาโทษ ก็อาจจะไม่อภัยให้ได้ เป็นเรื่องของการไม่ฝึกใจให้เคยชิน

อันใจนั้นฝึกได้ ไม่ใช่ฝึกไม่ได้ ฝึกอย่างไดก็จะเป็นอย่างนั้น ฝึกให้ดีก็จะดี ฝึกให้ร้ายก็จะร้าย...

:: การบริหารจิตสำหรับผู้ใหญ่
:: สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

สาธุ

ตอบเมื่อ: 07 ก.ค.2006, 2:23 pm

สาธุค่ะ...คุณ I am
ลูกโป่งรู้สึกดีที่คุณ I am นำสิ่งดีดีมาแบ่งปันกันเสมอ
ขอบพระคุณนะคะ...สำหรับการให้ธรรมะเป็นธรรมทาน

ธรรมใดๆ ก็ไร้ค่า...ถ้าไม่ทำ

ธรรมะสวัสดีค่ะ

ดอกไม้

ตอบเมื่อ: 07 ก.ค.2006, 3:06 pm

ผู้เยี่ยมชม

โมทนาด้วยนะค่ะ จะพยายามฝึกหัดให้ได้ดังธรรมบทนี้ค่ะ

ผู้เยี่ยมชม

ดีจังเลยค่ะ ขอก็อบปี้นะค่ะ สาธุค่ะ

ผู้เยี่ยมชม

สาธุ ๆ ๆ

ตอบเมื่อ: 28 ก.ค.2006, 10:59 pm

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ท่านสอนดีมากๆ คำสอนของท่านส่วนมากจะทำให้เข้าใจธรรมยิ่งขึ้น ถ้าไม่เข้าใจก็จะสำคัญผิดไป อย่างเรื่องนี้เป็นต้น

โกรธแล้วหายโกรธเอง กับโกรธแล้วหายโกรธเพราะให้อภัย ไม่เหมือนกัน โกรธแล้วหายโกรธเองเป็นเรื่องธรรมดา ทุกสิ่งเมื่อเกิดแล้วต้องดับ ไม่เป็นการบริหารจิตแต่อย่างใด แต่โกรธแล้วหายโกรธเพราะคิดให้อภัย เป็นการบริหารจิตโดยตรง จะเป็นการยกระดับของจิตให้สูงขึ้น ดีขึ้น มีค่าขึ้น

ผู้เยี่ยมชม

อนุโมทนาด้วยค่ะ สาธุ

ตอบเมื่อ: 07 ส.ค. 2006, 5:41 pm

ค่ะ จะหมั่นฝึกอบรมจิตตัวเองตามคำสอนค่ะ
ขออนุโมทนาค่ะ

ตอบเมื่อ: 04 ก.ย. 2006, 6:31 pm

ผู้เยี่ยมชม

โมทนาครับ

ตอบเมื่อ: 10 พ.ย.2006, 5:50 pm

สวัสดีค่ะ
ดิฉันเป็นน้องใหม่เกี่ยวกับเรื่องธรรมะ
ซึ่งตอนนี้ก็อยู่ในช่วงศึกษาทั้งภาคปฏิบัติ และภาคทฤษฎีค่ะ
ยังไงก็แนะนำน้องใหม่อย่างดิฉันด้วยค่ะ สาธุ

ตอบเมื่อ: 25 ธ.ค.2006, 12:00 pm

ยินดีครับ สวัสดีครับ คุณกรณิการ์ ยิ้มเห็นฟัน

ผู้เยี่ยมชม

ตอนนี้กำลังฝึกอยู่ค่ะ อายหน้าแดง

ตอบเมื่อ: 25 ก.พ.2008, 9:16 am

อนุโมทนาด้วยค่ะ สาธุ

ตอบเมื่อ: 08 พ.ค.2008, 4:28 am

อนุโมทนาค่ะ สาธุ

ตอบเมื่อ: 10 พ.ค.2008, 3:05 pm

โกรธแล้วหายโกรธเอง กับโกรธแล้วหายโกรธเพราะให้อภัย ไม่เหมือนกัน
โกรธแล้วหายโกรธเพราะคิดให้อภัย เป็นการบริหารจิตโดยตรง
จะเป็นการยกระดับของจิตให้สูงขึ้น ดีขึ้น มีค่าขึ้น

สาธุ สาธุ สาธุค่ะคุณ I am