อ ค ติ : พระมหาอดิศร ถิรสีโล

ตอบเมื่อ: 26 มี.ค.2008, 6:31 pm

อ ค ติ

พระมหาอดิศร ถิรสีโล
วัดราชบูรณะฯ กรุงเทพมหานคร

ชนชั้นผู้ปกครองตั้งแต่ครอบครัวน้อยๆ ขึ้นไป
ไม่ควรประกอบด้วยอคติความลำเอียง
หากผู้ปกครองทำอะไรด้วยอำนาจอคติ
การปกครองก็จะไม่เรียบร้อยผู้อยู่ในการปกครองก็จะเดือดร้อนไม่สงบสุข

แต่ถ้าผู้ปกครองทำอะไรไปโดยไม่มีอคติแอบแฝงอยู่
การปกครองก็เป็นไปโดยเรียบร้อย
ผู้อยู่ใต้การปกครองก็ไม่เดือดร้อน
มีแต่ความสุขโดยทั่วกัน

คำว่า อคติ แปลว่า ไม่เดิน, ไม่ไป
หมายความว่า ไม่ควรเดิน ไม่ควรไป หรือไม่ควรประพฤติ
อคติ ศัพท์นี้ตรงกับภาษาไทยว่า ความลำเอียง ความไม่เที่ยงธรรม,
ความไม่ยุติธรรม มีอยู่ ๔ อย่างคือ

๑. ฉันทาคติ

แปลว่า ลำเอียงเพราะรักกัน หรือเพราะชอบพอกัน

เช่น การตัดสินคดีอธิกรณ์ พิพาทต่างๆ ก็ดี การแบ่งปันของก็ดี
การพิจารณาให้ยศหรือรางวัลก็ดี ด้วยอำนาจพอใจรักใคร่กัน
โดยตัดสินผู้ที่ชอบพอกันเป็นผู้ชนะทั้งๆ ที่ไม่ควรชนะ
ให้สิ่งของที่ดี ให้ยศหรือรางวัลแก่คนที่ชอบพอกันทั้งๆ ที่ไม่ควรจะได้
กิริยาอาการอย่างนี้ เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

๒. โทสาคติ

แปลว่า ลำเอียงเพราะไม่ชอบกัน หรือเพราะโกรธกัน เกลียดกัน ชังกัน

เช่น การตัดสินคดีด้วยอำนาจความโกรธ เกลียดชัง
โดยให้ผู้ที่โกรธนั้น เป็นผู้แพ้ทั้งๆไม่ควรแพ้
ให้ของที่เลวแก่ผู้ที่ตนเกลียดชัง ทั้งๆที่เขาควรจะได้ของดี
ไม่ให้ยศหรือรางวัลแกผู้ที่ไม่ชอบกันทั้งๆ ที่เขาควรได้
กิริยาอาการอย่างนี้เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

๓. โมหาคติ

แปลว่า ลำเอียงเพราะเขลาหรือเพราะความโง่หลงงมงาย

ไม่พิจารณาให้ถ่องแท้ว่าอย่างไรถูก
อย่างไรผิดอย่างไรควร อย่างไรไม่ควร
เช่น เมื่อได้รับคำฟ้องแล้ว ยังไม่ทันได้สอบสวนให้รอบคอบ
ก็ด่วนตัดสินผิดๆ พลาดๆ ขาดๆ เกินๆ ไม่ถูกต้อง ยังไม่พอดีตามที่ควร
กิริยาอาการอย่างนี้เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

๔. ภยาคติ

แปลว่า ลำเอียงเพราะกลัวหรือเพราะเกรงใจ

เช่น ผู้มีอำนาจทำผิด ผู้พิพากษา
ไม่กล้าตัดสินลงโทษเพราะกลัวเขาจะทำร้ายตอบ
หรือผู้น้อยที่อยู่ในความปกครองทำความผิด
ผู้ปกครองไม่กล้าลงโทษเพราะเกรงจะขาดความ เมตตากรุณา
หรือกลัวว่าเขาจะเดือดร้อน กิริยาอาการอย่างนี้
เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

ความลำเอียงทั้ง ๔ ประการนี้ เป็นอันตรายอย่างมาก
ทุกยุคทุกสมัยที่บุคคลที่เป็นผู้ใหญ่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง
ในการปกครองบังคับบัญชาบุคคลอื่นด้วยแล้ว
มีความลำเอียง (อคติ) อยู่เพียงข้อใดข้อหนึ่งเท่านั้น
ก็จะทำให้สูญเสียความยุติธรรมขาดความอบอุ่น
ขาดความมั่นใจของคนที่เกี่ยวข้องเป็นผู้น้อย
เป็นผู้อยู่ใต้บังคับบัญชาของบุคคลเหล่านั้น

แต่ความลำเอียง (อคติ) ทั้ง ๔ อย่างนี้ ไม่ได้เจาะจงเฉพาะผู้ใหญ่เท่านั่น
แม้แต่ผู้น้อยหรือเด็กๆ ก็อาจจะเกิดความลำเอียง (อคติ) ขึ้นมาได้เหมือนกัน

เหตุนั้นพระองค์จึงตรัสเพื่อลดอคติและสร้างเสริมความเมตตาในกันและกัน
ร่วมกันเร่งปฏิบัติสรรพกิจการงานให้ประสานเกื้อกูลกัน
เพื่อทุกคนจะได้สามารถนำพาประเทศชาติให้ก้าวหน้าไปอย่างมั่นคง
และบรรลุถึงความวัฒนาผาสุกได้โดยสวัสดี

สาธุ

ที่มา : http://www.edu.mbu.ac.th/index.php?option=com_content&task=view&id=44&Itemid=

ตอบเมื่อ: 27 มี.ค.2008, 8:58 am

เมื่อมีแต่อคติ ย่อมมองเห็นความจริงบิดเบี้ยวไปเสมอ

สู้ สู้

สาธุ ....

ตอบเมื่อ: 27 มี.ค.2008, 11:53 am

สาธุ สาธุ สาธุค่ะ...คุณ กุหลาบสีชา

ธรรมะสวัสดีค่ะ

ยิ้ม