"คุณธรรม" ของผู้ใหญ่

ผู้เยี่ยมชม

คุณธรรมของผู้ใหญ่

คำว่า ผู้ใหญ่ ไม่ใช่คนแก่ ไปถืออายุเป็นสำคัญนี้ไม่ได้ ผู้ใหญ่นี้ไม่ได้อยู่ในเกณฑ์ของอายุ ผู้ใหญ่นี้อยู่ในเกณฑ์ของคุณธรรม คือ ทรงพรหมวิหาร ๔ แล้ว ก็ละอคติ ๔ นี้เรียกว่า ผู้ใหญ่ พรหมวิหาร ๔ มี

ความรัก รักเสมอกัน
กรุณา มีความสงสาร สงสารเสมอกัน
มุทิตา ไม่อิจฉาริษยา เมื่อคนทุกคนหรือใครคนใดคนหนึ่งได้ดี เรายินดีกับ ความดีของบุคคลนั้น
อุเบกขา ถ้าสิ่งใดเกินวิสัยเกิดขึ้น ถ้าปรากฏก็เป็นอันว่าเราวางเฉยเพราะมันเป็นสิ่งเกินวิสัย นี่ไม่ยาก

นี่ผู้ใหญ่ก็ต้องทรงคุณธรรม ๔ ประการ แล้วก็ต้องเว้นความเลว ๔ ประการ คือ อคติ แปลว่า ลำเอียง

ลำเอียงเพราะความรัก
ลำเอียงเพราะความโกรธ
ลำเอียงเพราะความกลัว
ลำเอียงเพราะความหลง

ไอ้นี่ทำไม่ดี เวลาขอบำเหน็จไม่ให้ ไอ้เจ้านี่ดีแต่รับราชการอยู่ที่สำนักงาน มาที่บ้านนี่อะไรใช้ไม่ได้เลย ปีนี้ไม่ขอบำเหน็จให้ อย่างนี้เขาเรียกว่าลำเอียงเพราะความรัก ลำเอียงไม่ขอให้เพราะความรัก

เจ้าคนนี้นี่เป็นลูกเจ้านาย ลูกใต้บังคับบัญชา มันจะทำงานดีหรือไม่ดีก็ช่างมันเถอะ เดี๋ยวผู้บังคับบัญชาจะว่า จะเกลียดเรา ปีนี้ต้องขอให้ ๒ ขั้น อันนี้ลำเอียงเพราะความกลัว บางคนอาจจะสงสัยว่า เอ๊ะ! ลำเอียงเพราะความกลัวยังไง เพราะเราเป็นผู้บังคับบัญชา จะไปกลัวลูกน้องได้ยังไง นี่ไอ้กลัวน่ะเขากลัวตรงนี้ กลัวพ่อกลัวแม่เขาจะไม่พิจารณาความดีของเรา ก็เลยขอให้ ๒ ขั้นทั้ง ๆ ที่คนนั้นไม่ได้สร้างความดี

นี้เป็นอันว่า ลำเอียงด้วยกรณีใด ๆ ก็ตาม ใช้ไม่ได้ คนนั้นเป็นผู้ใหญ่ไม่ได้ แต่ว่าการลงโทษหรือว่าการขอบำเหน็จจะให้ไม่เท่ากันได้ พิจารณาความประพฤติเป็นสำคัญหรือยึดระเบียบเป็นสำคัญ

ตามสุภาษิตเขามีว่า ความชั่วไม่มีความดีไม่ปรากฏ ๑ ขั้น เขาว่าอย่างนั้นนะ บางทีคนขี้เกียจมันก็ไม่ได้ขั้นเหมือนกัน ถ้าขยันได้ขั้น แต่ว่าระเบียบเขามีอย่างนั้น

ทีนี้ในเมื่อความชั่วไม่มี ความดีไม่ปรากฏ แต่ว่าทำไม่ถูกใจผู้บังคับบัญชาไม่ให้ขั้น อย่างนี้เป็นลำเอียง ทีนี้ในเมื่อระเบียบเขาบอกว่า ความชั่วไม่มี ความดีไม่ปรากฏได้ ๑ ขั้น เราก็ขอไปตามระเบียบผู้บังคับบัญชาชั้นสูง เขาจะให้หรือไม่ให้ นี่มันเรื่องของเขา

ทีนี้บางคนมีความชั่วมี ความดีก็ปรากฏ แต่ความจริงเวลาทำดี ๆ นิดเดียว แต่ว่าบังเอิญไปหนีเวรหนียามเข้า เขาก็ต้องสั่งขัง ทหารน่ะถ้าสั่งขังไม่ให้เงินเดือนขึ้นนะ ถ้าเห็นว่า เอ๊ะ! เจ้านี่มันดีย่องไปขอเงินเดือนขึ้นใช้ไม่ได้ ขาดคุณธรรมของความเป็นผู้ใหญ่ เพราะต้องปฏิบัติไปตามระเบียบ ขึ้นชื่อว่าระเบียบต้องเป็นระเบียบ ขึ้นชื่อว่าเราเป็นผู้ใหญ่ที่ทรงพรหมวิหาร ๔ จะมาหาว่าเราใจไม้ไส้ระกำอันนี้ใช้ไม่ได้

ทั้งนี้เพราะอะไร เพราะว่าถ้าเราไม่ปฏิบัติตามระเบียบวินัย สำนักงานของเรามันก็เลวหมด แล้วยิ่งทหารด้วยแล้วก็ไปกันใหญ่ มีกำลังมากเท่าไรก็ตาม ถ้าไม่มีระเบียบวินัยก็เจ๊ง

: ธัมมวิโมกข์ ฉบับที่ ๓๐
: พระราชพรหมยานเถระ วัดท่าซุง อุทัยธานี

ที่มา ธรรมจักร

ตอบเมื่อ: 08 ก.ค.2006, 11:04 am

อนุโมทนาบุญค่ะ...คุณd

สาธุ

ตอบเมื่อ: 08 ก.ค.2006, 6:47 pm

อนุโมทนาครับ สาธุ