พระพุทธองค์ตรัสเรื่องอานิสงส์แห่งทาน

ตอบเมื่อ: 05 ม.ค. 2007, 5:35 pm

พระพุทธองค์ตรัสเรื่องอานิสงส์แห่งทาน

พระพุทธองค์ได้ทรงแสดงทักขิณาวิภังคสูตร เพื่อจำแนกลักษณะแห่งการให้ทานเฉพาะบุคคล และการให้ทานแก่พระสงฆ์ทั่วไป (สังฆทาน) ลักษณะดังนี้

- การให้ทานแก่สัตว์เดรัจฉานที่ตนเลี้ยงหรือให้ทานสัตว์อื่นแม้คำหนึ่งหรือครึ่งคำก็ตาม ย่อมมีอานิสงส์ถึง ๕๐๐ชาติ
- การให้ทานแก่มนุษย์ผู้ทุศีลนั้นมีอานิสงส์ถึง ๑,๐๐๐ ชาติ
- การให้ทานแก่มนุษย์ผู้มีศีลจารวัตร มีอานิสงส์ถึงแสนชาติ
- การให้ทานแก่ดาบส ผู้ได้อภิญญาสมาบัติมีอานิสงส์แสนโกฏิชาติ
- การให้ทานแก่ผู้ประพฤติธรรมบรรลุโสดาปัตติผลเป็นอย่างต่ำ รวมทั้งผู้ตั้งอยู่ในไตรสรณคมน์ และปฏิบัติเพื่อให้เห็นแจ้งโสดาบันนั้น ย่อมมีอานิสงส์ อสงไขยนับประมาณมิได้.......จึงไม่จำเป็นต้องพูดถึงพระโสดาบันถึงพระอรหันตสาวกเลยว่ามีอานิสงส์เท่าไหร่นับประมาณมิได้
หากทานทั้งหมดมีผลเท่ากันแล้ว ก็จะไม่มีอะไรเป็นคุณวิเศษยิ่งหย่อนไปกว่ากัน

ในอนาคตนั้น ภิกษุผู้ทุศีลที่เรียกกันว่า “โคตรภูสงฆ์” ซึ่งมีเพียงผ้ากาสาวพัสตร์ห้อยหูพันคอเท่านั้น และสำคัญตนว่าเป็นภิกษุ หากการถวายทานแก่ภิกษุสงฆ์เช่นนี้ แต่อุทิศเป็นสังฆทานก็ได้ มีอานิสงส์อสงไขยกัปเช่นกัน
ตถาคตกล่าวว่า “สังฆทานนั้นมีอานิสงส์มากกว่าการให้ทานเฉพาะบุคคล (ปาฏิบุคลิกทาน)”

การให้ทานในลักษณะที่เป็นการถวายเฉพาะบุคคล (ปาฏิบุคลิก) มี ๑๔ ประการคือ การถวายให้ผู้ใดผู้หนึ่ง ได้แก่

๑. พระสัมมาสัมพุทธเจ้า
๒. พระปัจเจกพุทธเจ้า
๓. พระอรหันตสาวก
๔. ผู้บำเพ็ญเพียรเพื่อการรู้แจ้งแห่งพระอรหันต์
๕. พระอนาคามีบุคคล
๖. ผู้บำเพ็ญเพียรเพื่อบรรลุพระอนาคามีผล
๗. พระสกิทาคามีบุคคล
๘. ผู้บำเพ็ญเพียรเพื่อบรรลุพระสกิทาคามีผล
๙. พระโสดาบันบุคคล
๑๐. ผู้บำเพ็ญเพียรเพื่อบรรลุพระโสดาปัตติผล
๑๑. บุคคลภายนอกศาสนาผู้บำเพ็ญได้โลกิยสมาบัติ
๑๒.คฤหัสถ์ผู้เลี้ยงตนด้วยเกษตร พาณิชย์โดยชอบธรรม
๑๓.คฤหัสถ์ผู้ทุศีล
๑๔.การให้ทานแก่สัตว์เดียรฉาน

การสมบูรณ์แห่งการให้ทานจึงมีเงื่อนไขอยู่ ๔ ประการ ที่ทำให้ผลแห่งทานได้ไม่เสมอกัน
๑.ความบริสุทธิ์จากผู้ให้ แต่ผู้รับไม่บริสุทธิ์
๒.ความบริสุทธิ์จากผู้รับ แต่ผู้ให้ไม่บริสุทธิ์
๓.ความบริสุทธิ์ทั้งฝ่ายผู้ให้และฝ่ายผู้รับ
๔.ความบริสุทธิ์มิได้เกิดในผู้ให้และผู้รับ

ปุจฉา – วิสัชนา
ปุจฉา : ทานที่บริสุทธ์ฝ่ายผู้ให้ แต่ผู้รับไม่บริสุทธ์เป็นอย่างไร
วิสัชนา : ผู้ให้มีศีลจารวัตรและกุศลธรรมประจำตัว แต่ผู้รับนั้นเป็นผู้ทุศีลขาดศีลาจารวัตรประจำตัว
ปุจฉา : ทานที่ไม่บริสุทธิ์ฝ่ายผู้ให้ แต่บริสุทธิ์ฝ่ายผู้รับเป็นอย่างไร
วิสัชนา : ผู้ให้เป็นผู้ทุศีลขาดศีลาจารวัตร แต่ผู้รับนั้นมีศีลาจารวัตรมีกุศลธรรมประจำตัว
ปุจฉา : ทานที่บริสุทธิ์ทั้งฝ่ายผู้ให้และฝ่ายผู้รับเป็นอย่างไร
วิสัชนา : ผู้ให้และผู้รับต่างมีศีลาจารวัตรด้วยกันทั้งสองฝ่าย
ปุจฉา : ทานที่ไม่บริสุทธิ์ทั้งสองฝ่ายเป็นอย่างไร
วิสัชนา : ทั้งผู้ให้และผู้รับต่างไม่มีศีลธรรมทั้งคู่

ของที่นำมาทำทาน
- ผู้มีศีลย่อมนำของที่มาให้เป็นทาน ที่ได้มาโดยบริสุทธ์ ไม่ได้ลักขโมยมาให้ทาน
- ผู้ที่นำของที่ไม่บริสุทธิ์เช่นลักขโมยมาให้เป็นทาน ถือว่าเป็นผู้ทุศีล(ทานนั้นไม่บริสุทธิ์)