จิตกับวิญญาณต่างกันอย่างไร

ตอบเมื่อ: 13 มิ.ย.2008, 8:42 am

ใครทราบบ้างครับว่า จิตกับวิญญาณนั้นต่างกันอย่างไร

อธิบายความหมายและยกตัวอย่างความแตกต่างของทั้งสองได้ยิ่งดีนะครับ สาธุ

ตอบเมื่อ: 13 มิ.ย.2008, 12:03 pm

ขอแสดงความคิดเห็น ตามความเข้าใจนะครับ

จิต เป็นตัวผู้รับรู้ สิ่งต่าง รอบตัวเรา โดยอาศัยกาย เพราะกายนั้นเป็นที่อยู่ของวิญญาณ มี6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ

เมื่อตาเห็นรูป เกิดวิญญาณ ทางตา เรียก จักษุวิญญาณ
หู
จมูก
ลิ้น
กาย
ใจ
จึงมีวิญญาณเกิดขึ้นมา แล้วใครรู้ว่าเกิดการรู้ขึ้นแล้ว ก็จิตนั่นเอง

...

ตอบเมื่อ: 14 มิ.ย.2008, 5:16 am

รูป
เวทนา
สัญญา
สังขาร
วิญญาณ = จิต

คำว่า วิญญาณ เรียกตามแนวพระสูตร จิต เรียกตามอภิธรรม ๆ เรียกวิญญาณ ว่า จิต

ชื่อเหล่านี้ คือ
จิตฺตํ มโน มานสํ วิญฺญาณํ หทยํ มนํ
เหมือนกันโดยอรรถ ต่างกันโดยพยัญชนะ เป็นไวพจน์กัน

ตอบเมื่อ: 15 มิ.ย.2008, 5:42 am

จะเรียงคำอธิบายทั้งสองสูตรให้ดูอีกครั้ง
จัดขันธ์ 5 แนวพระสูตร

1.รูป
2.เวทนา
3.สัญญา
4.สังขาร
5.วิญญาณ

ตามแนวอภิธรรม แต่เรียกว่า ปรมัตถธรรม 4

1.จิต
2.เจตสิก
3.รูป
4. (นิพพาน)

จิต กับเจตสิก = นามธรรม จิตพระสูตรใช้คำว่าวิญญาณ
รูป= รูปธรรม

ลงกับพระสูตร เช่น รูป= รูปธรรม
เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ = นามธรรม วิญญาณอภิธรรมใช้คำว่า จิต

เวทนา ได้แก่ เวทนาเจตสิก สัญญา ได้แก่ สัญญาเจตสิก สังขาร ได้แก่ เจตสิกที่เหลืออีก 50

ตอบเมื่อ: 15 มิ.ย.2008, 7:16 am

วิญญาณ - ความรับรู้ ซึ่งมีการรับรู้เข้ามาสู่ใจ(จิต) 6ทาง คือ

จักษุวิญาณ - ความรับรู้ทางตา เช่นตาเห็นรูป เห็นต้นไม้ ภูเขา ผู้คน
โสตะวิญาณ - ความรับรู้ทางหู เช่นได้ยินเสียงต่างๆ คนพูด นกร้อง เสียงเพลง
ฆานวิญาณ - ความรับรู้ จมูก เช่นได้กลิ่นหอม กลิ่มเหม็น กลิ่นไหม้
ชิวหาวิญาณ - ความรับรู้ทางลิ้น เช่นได้รู้รสชาติอาหาร หรือสิ่งที่มาสัมผัสทางลิ้นต่างๆ ว่ามีรสหวาน มัน เปรี้ยว เผ็ด ฝาด
กายวิญาณ - ความรับรู้ทางกาย เช่นรู้สัมผัสที่มือเมื่อจับต้องสิ่งของว่าเย็น ร้อน อ่อน แข็ง หรือเท้าที่กระทบพื้น หรืออากาศที่มากระทบกาย รู้สัมผัสทุกอย่างที่มาถูกต้องกาย ว่านุ่ม แข็ง เย็น ร้อน
มโนวิญาญณ - ความรับรู้ทางใจ (หรือจิตวิญาญ) คล้าย cpu ในเครื่องคอมที่คอยประมวลผลความรับรู้ต่างๆ ซึ่งตรงนี้จะมีการรับรู้อีกทางหนึ่ง คือรู้ในขันธ์ 5 คือ
รูป - สิ่งที่เป็นรูปร่างให้สัมผัสรับรู้ได้ทั้งทางกายและทางใจ
เวทนา - ความสุข ความทุกข์ หรือไม่สุขไมทุกข์(เฉยๆ ซึ่งไม่ใช่อุเบกขา - การวางเฉย)
สัญญา - ความจำได้ หมายรู้ เช่นตาเห็นรูปก็จำได้ว่านี่คือคน สัตว์ สิ่งของ
ที่เคยเห็น เคยจำได้ว่าสิ่งนั้น สิ่งนี้เรียกว่าอะไร หรือจำเหตุการณ์ต่างๆได้
สังขาร - ความปรุงแต่ง เช่น ตาเห็นรูปไม่ชอบ ก็ปรุงแต่งไปว่าน่าจะเป็นอย่างนั้น อย่างนี้ อย่างที่เราชอบ เห็นสิ่งของที่ชอบ ก็ปรุงแต่งยึดถือ อยากเป็นเจ้าของ สิ่งที่เราชอบ คิดปรุงหาวิธีที่จะได้ครอบครอบ
วิญญาณ - ความรับรู้ ซึ่งรับเข้ามา จาก 6 ทาง (ทางใจก็คือ สัญญา เช่นการคิดถึงใครสักคน หรือคิดถึงเหตุการณ์ที่ประทับใจ จำได้ )

เหมือนตอบคำถามโจทย์อาจารย์ในการทำสอบปรนัยเลยค่ะ
เอาไปตอบการบ้านหรือปล่าวคะเนี่ย

ตอบเมื่อ: 12 ส.ค. 2008, 1:11 am

อนุโมทนาสาธุ กับทุกท่านที่ให้ความรู้