อยากทราบว่าทำไมบาตรที่ถูกต้องตามพระวินัยถึงต้องมี8ตะเข็บครับ

ตอบเมื่อ: 22 พ.ค.2008, 4:08 pm

ผมเป็นนักศึกษาปริญญาโทสาขาสถาปัตยกรรมศาสตร์ครับ พอดีได้มีโอกาสไปศึกษาเกี่ยวกับชุมชนบ้านบาตร เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ที่เป็นชุมชนสุดท้ายที่ยังคงสืบทอดกิจการการทำบาตรด้วยมืออยู่ และได้ทราบจากคนในชุมชนว่าบาตรที่ถูกต้องตามพระวินัยนั้นคือบาตรที่ทำจากเหล็กและมี8ตะเข็บตามกรรมวิธีการทำบาตรที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ จึงมีคำถามขึ้นมาว่าทำไมบาตรที่ถูกต้องตามระบุในพระวินัยถึงต้องมี8ตะเข็บ มีนัยสำคัญอะไรจึงมีการระบุชี้ชัดลงไปในพระวินัย และที่มาของจำนวนตะเข็บที่กำหนดว่าต้องเป็น8ตะเข็บนั้นเนื่องด้วยเหตุใด

ตอบเมื่อ: 22 พ.ค.2008, 5:51 pm

น่าจะเป็นอุบายธรรมแฝงอยู่ พอเห็นโพสต์ 8 ตะเข็บ ซึ่งเราก็ไม่เคยได้ยินมาก่อน
แต่ทำให้เรานึกถึง อริยมรรค 8 ..หนทางสู่ความประเสริฐ ทางสู่ความไม่มีทุกข์
หนทางไปไกลจากกิเลส

เทียน

ตอบเมื่อ: 22 พ.ค.2008, 6:57 pm

8 ตะเข็บอะไรกัน ที่ว่า 8ตะเข็บนั้นเขานับขอบเป็น8 ความจริงมี7เสี่ยง7ส่วน เนื่องจากสมัยก่อนมีการใช้ศรึษะคนตายเอามาทำเป็นบาตร เคยได้ยินว่าศรีษะแตก 7 เสี่ยงไหม นั่นแหละคือที่มา แม้จะเป็นจากบาตรหัวกระโลก บาตรดิน และบาตรเหล็กตามวิวัฒนาการแล้ว แต่ก็ยังคงความเป็น7เสี่ยงเอาไว้อยู่

ตอบเมื่อ: 22 พ.ค.2008, 8:57 pm

คงไม่มีความหมายอะไร ดอกขอรับ คงเป็นความสะดวก ในการประกอบชิ้นงานมากกว่า
เพราะบาตรที่แท้จริงนั้น เป็นดินขอรับ ไม่ใช่เหล็ก

ตอบเมื่อ: 22 พ.ค.2008, 9:39 pm

หากจะหาพระวินัยที่กำหนดในเรื่องเกี่ยวกับบาตรนี้ พร้อมทั้งที่มาของการบัญญัติพระวินัยนั้นไม่ทราบว่าจะหาได้จากที่ไหนครับ

ตอบเมื่อ: 23 พ.ค.2008, 4:26 pm

เพราะบาตรที่แท้จริงนั้น เป็นดินขอรับ ดินขอรับ ไม่ใช่เหล็ก
(Buddha ไม่ได้ทรงเป็น พระพุทธเจ้า อย่าบัญญัติเอง ซิ ขอรับ)

ปัตตปฏิสังยุตตกถา
น ภิกฺขเว ทารุมโย, น โสวณฺณยโย, น รูปิย ฯ เป ฯ น มณิ ฯ เป ฯ น เวฬุริย ฯ เป น ผลิก ฯ เปฯ น กํงส ฯ เป ฯ น กาจ ฯ เป ฯ น ติ ปุ น ติปุ ฯ เป ฯ น สีส ฯ เปฯ น ตมุพโลหมโย ปตฺโต ธาเรตพฺโพ.
อนุ ฯ เปฯ เทฺว ปตฺเต อโยปตฺตํง มตฺติกาปตฺตํ

บาตรที่ทรงอนุญาติ 2 บาตรดิน1 บาตรโลหะ1

ในสมัยก่อน หากเป็น ผ้าชิ้นใหญ่ จะห่มก็ต้อง แบ่งขันธ์ แล้วนำมาตัดเย็บ
เพื่อไม่ให้ผู้อื่นมีความต้องการ ไม่ให้ถูกลักไป (อ้างอิงตาม การตัดเย็บจีวร)
** บาตร ที่ควรจึง เพียง มี 2 ชนิด

ภาชนะที่ทำมาจากวัสดุที่มีค่า สื่อฟ้าผ่า และสวยงาม จึงไม่ควรนำมาใช้ หากพอเลือกได้

ปกติจะพิจารณาขนาดบาตรอที่ควรอยู่ที่ 10-11นิ้ว หากใหญ่เกิน 11 นิ้ว ต้องอาบัติ
(บาตรที่ใหญ่ประโยชน์ก็เพื่อจะได้เก็บ จีวร และ สังฆาฏิ เก็บไว้ในบาตรเพื่อให้ผ้าหลบฝน)
** หากใช้บาตร 7 นิ้ว เวลารับบาตรเป็น ข้าวร้อน หรือน้ำเต้าหู ความร้อน แผ่ทั่วบาตรไม่มีจุดเลี่ยง

ภาชนะเครื่องใช้ที่ ทำด้วยโลหะ1 ทำด้วยดิน1 ทำด้วยทองแดง1
เรียกว่า "ถาลก" เป็นอนุโลมบาตร

บาตรสมัยก่อน ไม่มีวิธีกลึง จึงต้อง ใช้กรรมวิธี 8 ตะเข็บ เพื่อให้บาตร ไม่เบี้ยว ได้รูป
ถนอมรักษา บาตรตาม ด้วยการบ่ม หรือ รมดำ เพื่อ "กันสนิม"

ตอบเมื่อ: 24 พ.ค.2008, 12:34 am

รบกวนขอความคิดเห็นหน่อยนะครับ
1 ท่านคิดว่าบาตรที่ทำด้วยมือที่มี8ตะเข็บนั้น มีคุณค่าแตกต่างจากบาตรปั๊มหรือไม่อย่างไรในทางพุทธศาสนา
2 ท่านคิดเห็นอย่างไรกับโครงการอนุรักษ์บาตรที่ทำด้วยมือ มีความจำเป็นหรือไม่ และหากจำเป็นเพราะคุณค่าอะไรจึงควรคู่แก่การอนุรักษ์
3 ท่านคิดเห็นอย่างไรกับกรณีบาตรปั๊มที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันส่งผลให้อาชีพทำบาตรด้วยมือลดน้อยลงไปในปัจจุบัน
4 ท่านคิดเห็นอย่างไรต่อการอนุรักษ์อาชีพทำบาตรด้วยมือด้วยการส่งเสริมให้มีการผลิตบาตรเพื่อเป็นสินค้าที่ระลึก เป็นOTOP
รบกวนเท่านี้ก่อนครับ ขอบคุณครับ

ตอบเมื่อ: 24 พ.ค.2008, 3:37 am

+ท่านคิดว่าบาตรที่ทำด้วยมือที่มี8ตะเข็บนั้น มีคุณค่าแตกต่างจากบาตรปั๊มหรือไม่อย่างไรในทางพุทธศาสนา
- สำหรับพระสงฆ์ใช้เพื่อรองรับใส่สิ่งของ (เห็นว่าใช้ได้เหมือนกันภาชนะเหมาะสมทั้งคู่)
สำหรับธรรมวินัยศาสดาบัญญัติ ไม่มีอาบัติ ข้อนี้ ว่าต้องใช้บาตรเหล็ก 8 ตะเข็บ
** ศีลอาจาริยะ ผู้ดูแลหมู่สงฆ์ที่จะตั้งย่อยๆ (ให้เป็นอาบัติทุกกฏ ก็ได้ เพื่อให้ ไม่ติดพอใจในบาตร:เพื่อความมักน้อย)

+ท่านคิดเห็นอย่างไรกับโครงการอนุรักษ์บาตรที่ทำด้วยมือ มีความจำเป็นหรือไม่ และหากจำเป็นเพราะคุณค่าอะไรจึงควรคู่แก่การอนุรักษ์
-ทางสายกลาง ให้พิจารณาอย่างไร เป็นส่วนฆราวาส(ไม่เกี่ยวกับสงฆ์) หากทำด้วยความประณีต ความศรัทธา มันดีไหม ไม่ได้ห้าม เลือกตามได้ตามใจ

+ท่านคิดเห็นอย่างไรกับกรณีบาตรปั๊มที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันส่งผลให้อาชีพทำบาตรด้วยมือลดน้อยลงไปในปัจจุบัน
-บาตรเป็นภาชนะ ควรเน้นที่การใช้งาน กลุ่มคนที่ถวายเครื่องใช้สงฆ์ ก็มีหลายระดับ หากใช้บาตรเหล็ก ดูแลยาก ก็ต้อง ระมัดระวัง ต้องมีสติ ต้องดูแล ทนุถนอม อย่างมาก มีเสียพัง ก็พิจารณากันไปก็ใช่ว่าไม่ควร (บาตร ปั่ม แสตนเลดน์ ลุ่ยๆ ปีนลงเขา ขึ้น ก็สะดวก ไม่มีจุดเปราะ แข็งแรง ใช่ว่าไม่ควร)
**คิดว่าพระธุดงค์ มากขึ้น บาตรปั่ม เหมาะสมกว่า หากบาตรเหล็ก คุณภาพต่ำ เหล็กบาง ทำไม่ปราณีต รั่วง่าย ทำมาชุ่ยๆ คงลำบากผู้ใช้

+ท่านคิดเห็นอย่างไรต่อการอนุรักษ์อาชีพทำบาตรด้วยมือด้วยการส่งเสริมให้มีการผลิตบาตรเพื่อเป็นสินค้าที่ระลึก เป็นOTOP
-อนุรักษ์ ก็ อนุรักษ์ จะพัฒนาฝีมือ วัตถุดิบก็ทำไป otop อะไร มีแต่เพิ่มต้นทุน หา เอาประโยชน์อะไรตรงนี้