บุพภาคของการศึกษาหรือบุพนิมิตแห่งมัชฌิมาปฏิปทา

ตอบเมื่อ: 20 ก.ค.2008, 9:26 am

(นำมาจากหนังสือพุทธธรรมหน้า 621 โดยท่านเจ้าคุณ

พระพรหมคุณาภรณ์ = ป.อ.ประยุทธ์ ปยุตฺโต)

บุพภาคของการศึกษา หรือ บุพนิมิตแห่งมัชฌิมาปฏิปทา

-สัมมาทิฏฐิ เป็นองค์ประกอบสำคัญของมรรค ในฐานะที่เป็นจุดเริ่มต้น

ของการปฏิบัติธรรม หรือ เป็นขั้นเริ่มแรกในระบบการศึกษาตามหลักการ

ของพระพุทธศาสนา และเป็นธรรมที่ต้องพัฒนาให้บริสุทธิ์ ชัดเจน

เป็นอิสระมากขึ้นตามลำดับ จนกลายเป็นการตรัสรู้ในที่สุด ดังนั้น

การสร้างเสริมสัมมาทิฏฐิจึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง

ตอบเมื่อ: 20 ก.ค.2008, 9:29 am

มีข้อความในพระไตรปิฎก แสดงหลักการสร้างเสริมสัมมาทิฏฐิไว้ดังนี้

“ภิกษุทั้งหลาย ปัจจัยเพื่อความเกิดขึ้นแห่งสัมมาทิฏฐิ มี 2 ประการ

ดังนี้ คือ ปรโตโฆสะ และโยนิโสมนสิการ”

(องฺ.ทุก.20/371/110)

ส่วนปัจจัยให้เกิดมิจฉาทิฏฐิก็มี 2 ตรงข้ามจากนี้ คือ ปรโตโฆสะ

(ที่ไม่ถูกต้อง) และอโยนิโสมนสิการ

ตอบเมื่อ: 20 ก.ค.2008, 9:36 am

1. ปรโตโฆสะ = เสียงจากผู้อื่น การกระตุ้นหรือชักจูงจากภายนอก

เช่น การสั่งสอน แนะนำการถ่ายทอด การโฆษณา คำบอกเล่า

ข่าวสาร ข้อเขียน คำชี้แจง อธิบาย การเรียนรู้จากผู้อื่น

ในที่นี้หมายเอาเฉพาะส่วนที่ดีงามถูกต้อง เฉพาะอย่างยิ่งการรับฟังธรรม

ความรู้ หรือคำแนะนำจากบุคคลที่เป็นกัลยาณมิตร (hearing or

learning from others; inducement by others)

ข้อแรกนี้ เป็นองค์ประกอบฝ่ายภายนอก ได้แก่ปัจจัยทางสังคม

อาจเรียกง่ายๆว่า วิธีการแห่งศรัทธา

ตอบเมื่อ: 20 ก.ค.2008, 9:39 am

2. โยนิโสมนสิการ = การทำในใจโดยแยบคาย = การใช้ความคิดถูก

วิธี ความรู้จักคิด คิดเป็น หรือ คิดอย่างมีระเบียบ

หมายถึง การรู้จักมอง รู้จักพิจารณาสิ่งทั้งหลาย โดยมองตามที่สิ่งนั้นๆ

มันเป็นของมัน และโดยวิธีคิดหาเหตุผล สืบค้นถึงต้นเค้า สืบสาว

ให้ตลอดสาย แยกแยะสิ่งนั้นๆ หรือปัญหานั้นๆ ออก ให้เห็นสภาวะ

และตามความสัมพันธ์สืบทอดแห่งเหตุปัจจัย โดยไม่เอาความรู้สึก

ด้วยตัณหาอุปาทานของตนเข้าจับ (analytical reflection; reasoned

or systematic attention)

ข้อสองนี้ เป็นองค์ประกอบฝ่ายภายใน ได้แก่ปัจจัยภายในตัวบุคคล

อาจเรียกง่ายๆว่า วิธีการแห่งปัญญา

ตอบเมื่อ: 20 ก.ค.2008, 10:39 am

-ต่อ

มีพุทธพจน์แสดงปัจจัยทั้งสองนี้ในภาคปฏิบัติของการฝึกอบรม เน้นถึง

ความสำคัญอย่างควบคู่กัน ดังนี้

1. “สำหรับภิกษุผู้ยังต้องศึกษา...เรามองไม่เห็นองค์ประกอบภายนอก

อื่นใด มีประโยชน์มากเท่าความมีกัลยาณมิตรเลย”

2. “สำหรับภิกษุผู้ยังต้องศึกษา...เรามองไม่เห็นองค์ประกอบภายใน

อื่นใด มีประโยชน์มากเท่าโยนิโสมนสิการเลย”

(ขุ.อิติ. 25/194-5/236-7 เทียบ สํ.ม.19/518,520/141-2)

..........

มีต่อที่=>

http://www.free-webboard.com/view.php?user=vipassanatipani&wb_id=47&topic=บุพภาคของการศึกษา%20หรือ%20บุพนิมิตแห่งมัชฌิมาปฏิปทา