“เจดีย์พระธาตุเชิงชุม” ประดิษฐานอยู่บนเนินสูงในวัดพระธาตุเชิงชุมวรวิหาร ริมหนองหาร อ.เมือง จ.สกลนคร ตามตำนานกล่าวว่า พระพุทธเจ้าพร้อมด้วยพระอานนท์ได้เสด็จจากพระวิหารเชตวัน มาทางดินแดนทางทิศตะวันออกเพื่อโปรดสัตว์ เมื่อเสด็จตามลำแม่น้ำโขงก็ได้ประทับ “รอยพระพุทธบาท” มาตามลำดับ มีพระพุทธบาทบัวบก, พระพุทธบาทโพนเพล และพระพุทธบาทเวินปลา แล้วมาพักฉันภัตตาหารที่ภูกำพร้า อันเป็นที่ตั้งของ “พระธาตุพนม”

จากนั้นได้เสด็จไปโปรด “พระเจ้าสุวรรณภิงคาระ” และได้ประทับพระพุทธบาทที่ภูเขาน้ำลอดเชิงชุม รวมกับพระพุทธบาทของอดีตพระพุทธเจ้าองค์ก่อนอีก 3 พระองค์ คือ พระพุทธเจ้าพระนาม “กกุสันธะ”, พระพุทธเจ้าพระนาม “โกนาคมะ” และพระพุทธเจ้าพระนาม “กัสสปะ” เมื่อพระเจ้าสุวรรณภิงคาระทรงทราบข่าว จึงได้เสด็จออกต้อนรับพร้อมทั้งพระนางนารายณ์เจงเวงราชเทวี

พระพุทธเจ้ามีพุทธประสงค์ให้ พระเจ้าสุวรรณภิงคาระทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนายิ่งขึ้น จึงทรงแสดงปาฏิหารย์บันดาลให้มีดวงมณีรัตน์มีรัศมีพวยพุ่งออกจากพระโอษฐ์พร้อมกันสามดวง พระเจ้าสุวรรณภิงคาระทรงเห็นเป็นอัศจรรย์ก็บังเกิดศรัทธา เปล่งวาจาสาธุการด้วยความปิติ

พระพุทธเจ้าได้ตรัสว่า ณ ที่นี้เป็นสถานที่อันอุดมประเสริฐ ที่พระพุทธเจ้าทั้งสี่พระองค์ได้มาประชุมรอยพระพุทธบาทไว้ เพื่อเป็นที่สักการะแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย พระเจ้าสุวรรณภิงคาระบังเกิดความปิติโสมนัส จึงได้ถอดมงกุฎทองคำของพระองค์ สวมลงบูชารอยพระพุทธบาทแล้วทรงสร้างเจดีย์ครอบไว้ จึงได้ชื่อว่า “พระธาตุเชิงชุม” แต่นั้นมา เนื่องจากเป็นที่ชุมนุมของพระพุทธบาทของพระพุทธเจ้าสี่พระองค์

“เจดีย์พระธาตุเชิงชุม” เป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูน รูปทรงสี่เหลี่ยม สูง 24 เมตรเศษ ฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยม ส่วนบนเป็นทรงบัวเหลี่ยมไม่มีลวดลายประดับ ที่ฐานเจดีย์มีซุ้มประตูทั้งสี่ด้าน ซุ้มยอดประตูมีลักษณะเป็นยอดปราสาท ข้างในทึบสร้างด้วยศิลาแลงและหินทรายแดง ส่วนที่เห็นอยู่ปัจจุบันเป็นเจดีย์ที่สร้างขึ้นใหม่ครอบองค์เดิมไว้ ไม่ปรากฎหลักฐานว่าสร้างสมัยใด ประตูด้านทิศตะวันออกที่เชื่อมต่อกับพระวิหารจะมีซุ้มเป็นคูหาลึกเข้าไป ด้านขวามือมีศิลาแลงจารึกอักษรขอมติดอยู่ ตัวอักษรลบเลือนมาก จนอ่านไม่ออก