28508.ญาณที่ ๔๑ ขันติญาณ

มหาราชันย์

[๒๔๓] ปัญญาในความที่ธรรมปรากฏ เป็นขันติญาณอย่างไร ฯ

รูปปรากฏโดยความเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
รูปใด ๆ ปรากฏ รูปนั้น ๆ ย่อมคงที่ ฉะนั้น ปัญญาในความที่ธรรมปรากฏจึงเป็นขันติญาณ

เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ จักษุ ฯลฯ ชราและมรณะ ปรากฏโดยความเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ชราและมรณะใด ๆ ปรากฏ ชรามรณะนั้น ๆ ย่อมคงที่ ฉะนั้น ปัญญาในความที่ธรรมปรากฏจึงเป็นขันติญาณ ฯ

ชื่อว่าญาณ เพราะอรรถว่ารู้ธรรมนั้น ชื่อว่าปัญญา เพราะอรรถว่ารู้ชัด เพราะเหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่า ปัญญาในความที่ธรรมปรากฏ เป็นขันติญาณ ฯ

เจริญในธรรมครับ

มหาราชันย์

รูปวิภัตติ
เอกกนิเทศ

[๕๑๔] รูปทั้งหมด ไม่ใช่เหตุทั้งนั้น
ไม่มีเหตุทั้งนั้น
วิปปยุตจากเหตุทั้งนั้น
เป็นไปกับด้วยปัจจัยทั้งนั้น
เป็นสังขตธรรมทั้งนั้น
เป็นรูปธรรมทั้งนั้น
เป็นโลกิยธรรมทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของอาสวะทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของสัญโญชน์ทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของคันถะทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของโอฆะทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของโยคะทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของนิวรณ์ทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของปรามาสทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของอุปาทานทั้งนั้น
เป็นอารมณ์ของสังกิเลสทั้งนั้น
เป็นอัพยากตธรรมทั้งนั้น
ไม่มีอารมณ์ทั้งนั้น
ไม่ใช่เจตสิกทั้งนั้น
วิปปยุจากจิตทั้งนั้น
ไม่ใช่วิบากและไม่ใช่ธรรมเป็นเหตุแห่งวิบากทั้งนั้น
ไม่เศร้าหมองแต่เป็นอารมณ์ของสังกิเลสทั้งนั้น
ไม่ใช่ธรรมมีทั้งวิตกทั้งวิจารทั้งนั้น
ไม่ใช่ธรรมไม่มีวิตกแต่มีวิจารทั้งนั้น
ไม่มีทั้งวิตกทั้งวิจารทั้งนั้น
ไม่ใช่ธรรมที่สหรคตด้วยปีติทั้งนั้น
ไม่ใช่ธรรมที่สหรคตด้วยสุขทั้งนั้น
ไม่ใช่ธรรมที่สหรคตด้วยอุเบกขาทั้งนั้น
อันโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ ไม่ประหาณทั้งนั้น
ไม่มีสัมปยุตตเหตุอันโสดาปัตติมรรคและมรรคเบื้องบน ๓ ประหาณทั้งนั้น
ไม่เป็นเหตุให้จุติปฏิสนธิและไม่เป็นเหตุให้ถึงนิพพานทั้งนั้น
เป็นของเสกขบุคคลและไม่เป็นของอเสกขบุคคลทั้งนั้น
เป็นปริตตธรรมทั้งนั้น
เป็นกามาวจรธรรมทั้งนั้น
ไม่ใช่รูปาวจรธรรมทั้งนั้น
ไม่ใช่อรูปาวจรธรรมทั้งนั้น
เป็นปริยาปันนธรรมทั้งนั้น
ไม่ใช่อปริยาปันนธรรมทั้งนั้น
เป็นอนิยตธรรมทั้งนั้น
เป็นนิยยานิกธรรมทั้งนั้น
เป็นปัจจุบันธรรม อันวิญญาณ ๖ พึงรู้ทั้งนั้น
ไม่เที่ยงทั้งนั้น
อันชราครอบงำแล้วทั้งนั้น

เจริญในธรรมครับ

มหาราชันย์

[๑] ขันธ์ ๕ คือ
๑. รูปขันธ์
๒. เวทนาขันธ์
๓. สัญญาขันธ์
๔. สังขารขันธ์
๕. วิญญาณขันธ์

รูปขันธ์

[๒] ในขันธ์ ๕ นั้น รูปขันธ์ เป็นไฉน
รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ รูปอดีต รูปอนาคต รูปปัจจุบัน รูปภายใน รูปภายนอก รูปหยาบ รูปละเอียด รูปทราม รูปประณีต รูปไกล รูปใกล้ ประมวลย่อเข้าเป็นกองเดียวกัน นี้เรียกว่า รูปขันธ์

[๘] เวทนาขันธ์ เป็นไฉน
เวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ เวทนาอดีต เวทนาอนาคต เวทนาปัจจุบัน เวทนาภายใน เวทนาภายนอก เวทนาหยาบ เวทนาละเอียด เวทนาทราม เวทนาประณีต เวทนาไกล เวทนาใกล้ ประมวลย่อเข้าเป็นกองเดียวกัน นี้เรียกว่า เวทนาขันธ์

[๑๔] สัญญาขันธ์ เป็นไฉน
สัญญาอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ สัญญาอดีต สัญญาอนาคต สัญญาปัจจุบัน สัญญาภายใน สัญญาภายนอก สัญญาหยาบ สัญญาละเอียด สัญญาทราม สัญญาประณีต สัญญาไกล สัญญาใกล้ ประมวลย่อเข้าเป็นกองเดียวกัน นี้เรียกว่า สัญญาขันธ์

[๒๐] สังขารขันธ์ เป็นไฉน
สังขารเหล่าใดเหล่าหนึ่ง คือ สังขารอดีต สังขารอนาคต สังขารปัจจุบัน สังขารภายใน สังขารภายนอก สังขารหยาบ สังขารละเอียด สังขารทราม สังขารประณีต สังขารไกล สังขารใกล้ ประมวลย่อเข้าเป็นกองเดียวกัน นี้เรียกว่า สังขารขันธ์

[๒๖] วิญญาณขันธ์ เป็นไฉน
วิญญาณอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ วิญญาณอดีต วิญญาณอนาคต วิญญาณปัจจุบัน วิญญาณภายใน วิญญาณภายนอก วิญญาณหยาบ วิญญาณละเอียด วิญญาณทราม วิญญาณประณีต วิญญาณไกล วิญญาณใกล้ ประมวลย่อเข้าเป็นกองเดียวกัน นี้เรียกว่า วิญญาณขันธ์

เจริญในธรรมครับ

กฎการใช้บอร์ด

28508.ญาณที่ ๔๑ ขันติญาณ

ผู้ใช้งานขณะนี้


ทั่วไป เว็บธรรมจักร