หนังสือในสำนักท่านพระอาจารย์มั่น
ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล.................................ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต
ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล.................................ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต
ท่านพระอาจารย์ (ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต) คงจะมีเหตุผลกลใดสักอย่าง จึงยอมรับนับถือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส เป็นกรณีพิเศษ แบบแผนขนบธรรมเนียม บทสวดพระปริตรและปาฐะต่างๆ รวมทั้งพระราชนิพนธ์ พระนิพนธ์ของทั้งสองพระองค์นี้ ไม่ว่าจะเป็นปาฐะและคาถาต่างๆ ท่านจำได้หมด ทั้งบาลีทั้งแปล อธิบายสลับกับพระธรรมเทศนาได้อย่างละเอียดลึกซึ้ง จะเป็นโมกขปายคาถา และจตุรารักขกัมมัฏฐานก็ดี นับเป็นธรรมเทศนาประจำทีเดียว รวมทั้งขนบธรรมเนียมต่างๆ ท่านมักอ้างเสมอว่า “แบบพระจอมฯ แบบพระจอมฯ” ทำนองนี้แล
ด้วยเหตุนี้ท่านจึงมีกฎบังคับไว้ว่า ผู้จะอยู่ศึกษากับท่านพระอาจารย์ทั้งสอง (ท่านพระอาจารย์เสาร์-ท่านพระอาจารย์มั่น - dhammajak.net) ต้องท่องนวโกวาท ๗ ตำนาน ๑๒ ตำนาน และปาฏิโมกข์ให้ได้ อย่างช้าให้เวลา ๓ ปี ถ้าไม่ได้ ไม่ให้อยู่ร่วมสำนัก ส่วนหนังสืออ่านประกอบนั้น วินัยมุขเล่ม ๑, ๒, ๓ และพุทธประวัติเล่ม ๑, ๒, ๓ นอกจากนี้ห้ามอ่าน ถึงขนาดนั้น ท่านว่าหากได้อย่างว่า จะอยู่ในศาสนาก็พอจะรักษาตัวได้ ถึงจะไม่ได้ศึกษามาก ก็รักษาตนคุ้มแล้ว
ตัวอย่างเช่น พระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญ เป็นพระมหานิกาย มาขอศึกษาข้อปฏิบัติและขอญัตติกรรมเป็นพระธรรมยุต ท่านว่า ให้ท่องปาฏิโมกข์ให้ได้จึงจะญัตติให้
ท่านอาจารย์กงมาอ่านหนังสือไม่ออก เพราะไม่ได้เข้าโรงเรียน จึงเรียนปาฏิโมกข์ปากต่อปาก คำต่อคำ และหัดอ่านพร้อมกันไปด้วย ใช้เวลาถึง ๓ ปีจึงสวดได้ และอ่านหนังสือออก จึงได้มาญัตติที่วัดบูรพา จังหวัดอุบลราชธานี โดยท่านเจ้าคุณพระปัญญาพิศาลเถร (หนู ฐิตปญฺโญ) เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อวันที่ ๒๗ พฤษภาคม ๒๔๗๑
รูปที่สองคือ พระอาจารย์ชอบ ฐานสโม ท่านท่องปาฏิโมกข์ ๘ ปีจึงสวดได้ และอีกรูปหนึ่งคือ พระอาจารย์คำพอง ติสฺโส ก็อ่านหนังสือไม่ออก เพราะไม่ได้เข้าโรงเรียน แต่ธรรมเทศนาของท่านไพเราะขนาดไหน ผู้เล่า (หลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ) เคยอยู่ด้วยกันกับท่านที่วัดป่าบ้านหนองผือ
ท่านทั้ง ๓ รูปนี้เป็นศิษย์ท่านพระอาจารย์มั่นซึ่งผู้เล่าขอถวายนามว่า “วีรบุรุษ” เหมือนครั้งพุทธกาล พระจักขุบาลเป็นวีรบุรุษในยุคนั้น
แม้ในเรื่องมังสวิรัติ ๑๐ อย่าง ท่านพระอาจารย์กล่าวว่า ทำไมพระพุทธเจ้าจึงทรงห้าม ท่านอธิบายให้ฟังว่า เนื้อมนุษย์ไม่เป็นค่านิยม ผู้รู้ทั้งหลายมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น ทรงติเตียนเพราะความเป็นมนุษย์มีค่ามาก เกิดกินกันขึ้น มหันตภัยก็เกิดขึ้นแก่โลกไม่สิ้นสุด
สัตว์นอกจากนี้เป็นสัตว์อันตราย สมัยก่อนมีมาก พระออกธุดงค์บริโภคเนื้อสัตว์อันตรายเหล่านี้ กลิ่นของสัตว์จะออกจากร่างกายผู้บริโภค เช่น ฉันเนื้องู กลิ่นงูก็ออก งูได้กลิ่นก็จะเลื้อยมาหา นึกว่าพวกเดียวกัน พอมาถึงไม่ใช่พวกเดียวกัน ก็ฉกกัดเอาเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิต ตั้งใจเจริญสมณธรรมเลยไม่ได้อะไรตายเสียก่อน พระพุทธเจ้าจึงทรงห้าม
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
(พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ มนุสฺสนาโค)
สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๑๐ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
พระปัญญาพิศาลเถร (หนู ฐิตปญฺโญ)
พระอาจารย์ชอบ ฐานสโม
พระอาจารย์กงมา จิรปุญฺโญ
พระอาจารย์คำพอง ติสฺโส
หลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔
ทรงฉลองพระองค์ด้วยพระภูษาขาว ทรงสมาทานอุโบสถศีล
ทรงประทานพระธรรมเทศนาแก่ข้าราชบริพารฝ่ายในเนื่องในวันธรรมสวนะ
ในวงวิชาการเชื่อกันว่าภาพถ่ายภาพนี้
เป็นภาพเดี่ยวที่ทรงฉายเป็นภาพสุดท้ายในพระชนมชีพ
ทรงฉายเมื่อปีเถาะ พุทธศักราช ๒๔๑๐
สันนิษฐานว่าถ่ายโดย พระยากษาปณ์กิจโกศล (โหมด อมาตยกุล)
เจ้ากรมกษาปณ์สิทธิการ ชาวไทยคนแรกที่ถ่ายรูปเป็น
(คำอธิบายประกอบภาพโดย : อาจารย์ชลทัต สุขสำราญ)
คัดลอกเนื้อหามาจาก : หนังสือ “รำลึกวันวาน”เกร็ดประวัติ ปกิณกธรรมและพระธรรมเทศนาท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺตเถร
จากบันทึกความทรงจำของหลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ
หัวข้อ หนังสือในสำนักท่านพระอาจารย์มั่น หน้า ๗๐-๗๑
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=6&t=59921
มุตโตทัย พระธรรมเทศนาของหลวงปู่มั่น (ฉบับสมบูรณ์) http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=80&t=58492
รวมคำสอน “ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=43188
ภาพเก่าๆ ครูบาฯ สายหลวงปู่มั่น หาดูได้ยากมากๆ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=42605