พ่อ-แม่
โย มาตรํ ปิตรํ วา ............ ชิณฺณกํ คตโยพฺพนํ
ปหุสนฺ น ภรติ ................ ตํ ปราภวโต มุขํ ........( สุตตนิบาต ขุททกนิกาย )
( หมายถึง : พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต ปราภวสูตร คำแปล... คนใดสามารถแต่ไม่เลี้ยงมารดาหรือบิดาผู้แก่เฒ่า ซึ่งผ่านวัยหนุ่มสาวไปแล้ว ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม )
o แม้มีทรัพย์ยิ่งทั้ง...........ยศถา
พ่อแม่แก่ชรา.................บ่เลี้ยง
เป็นสุขแต่อาตมา............บริโภค
จัก"ฉ"หายวายเพี้ยง..........โทษท้าวลงทัณฑ์ ..( สำนวนเก่า )
o คนใดละพ่อทั้ง............มารดา
อันทุพลชรา....................ภาพแล้ว
ขับไล่ไป่มีปรา.................นีเนตร
คนดั่งนี้ฤาแคล้ว..............คลาดพ้นไภยัน ....( สมเด็จพระเดชาฯ )
ธรรมทั้งหลาย
มนสา เจ ปสนฺ ................ ภาสติ วา กโรติ วา
ตโต นํ สุขมเนฺวติ ........... ฉายาว อนุปายินี ฯ
มนสา เจ ปทุฎฺ เฐน ......... ภาสติ วา กโรติ วา
ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ ......... จกฺกว วหโต ปทํ ฯ ....( ธรรมบท )
... ( จาก พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท ยมกวรรค
คำแปล... ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นหัวหน้า มีใจประเสริฐที่สุด สำเร็จแล้วแต่ใจ ถ้าบุคคลมีใจอันประทุษร้ายแล้ว กล่าวอยู่ก็ตาม ทำอยู่ก็ตาม บุคคลนั้น ทุจริตนั้นเหมือนล้อหมุนไปตามรอยเท้าโคผู้ลากเกวียนไป ) ....
o ทำบุญบุญแต่งให้ ........ เป็นผล
คือดั่งเงาตามตน ............ คิดแท้
ผู้ทำสิ่งอกุศล ................ กรรมติด ตามนา
ดุจจักรเกวียนเวียนแล้ ..... ไล่ต้อนตีนโค .........( สมเด็จพระเดชาฯ )
สีโห นาม ชิฆจฺฉาปิ ............. ปณฺณาทีนิ น ขาทติ
สีโห นาม กีโสจาปิ .............. นาคมํสํ น ขาทติ .....( โลกนิติ )
{ โลกนิติปกรณ์ : สุชนกัณฑ์ บทที่ ๔๕
คำแปล....ขึ้นชื่อว่าราชสีห์ แม้อดอยาก ก็ไม่ยอมกินใบไม้
ขึ้นชื่อว่าราชสีห์แม้จะผอมหิว ก็ย่อมไม่กินเนื้อช้าง ( ไม่ขายชาติ / lek Isara ) }
o ไกรสรมาตรแม้นอยาก........... อาหาร
ฟางหญ้าใบไม้ตาล................... ไป่ต้อง
ซูบกายกำลังราญ .................... โรยร่วง
เนื้อช้างไป่ปองสร้อง ............... แต่เบื้องบรรพมา ..... ( สำนวนเก่า )
o หัวล้านไป่รู้มัก ..................... มองกระจก
ผอมฝิ่นไป่อยากยก ................ ถอดเสื้อ
นมยานไป่เปิดอก .................... ออกที่ ประชุมนา
คนบาปไป่เอี้อเฟื้อ ................... สดับถ้อยธรรมกวี ........ ( สมเด็จพระเดชาฯ )
( บาทที่สามนั้น คงหมายถึง การให้นมลูกน่ะครับ / อย่าคิดมาก ตอนผมเด็กๆ เคยเห็นบ่อยๆ แม้ตามที่สาธารณะ เช่นร้านค้าเป็นต้น )
o หัว หูดูชั่วช้า....................... ไฉไล
ล้าน เลื่อมแลเงาใส ................. เกือบแก้ว
ได้ ส่องกระจกใจ ................... เจียนขาด
หวี แต่จับจ้องแล้ว ................. ลูบโอ้อายเอง ....... ( สมเด็จพระเดชาฯ )
( บทนี้ขออภัย คนผมน้อยด้วยนะครับ เพียงอยากให้เห็นว่าโคลงโลกนิตินี้ จะใกล้ชิดกับสังคมรอบๆตัวเรามากครับ )
.. เกี่ยวกับความรักครับ
o รูป ชั่วแต่ชอบแล้ว ............... ใดปาน
รส รักผักว่าหวาน ................... หล่อนต้ม
กลิ่น อบจบดินดาล ................. บ่ดุจ เจ้านา
เสียง ก็จับใจหล้ม ................... โลกล้วนฤามี .............. ( สมเด็จพระเดชาฯ )
.... คำพังเพย
o ไป่เห็นน้ำ หน้าด่วน ................ ชวนกัน
ตัดกระบอก แบ่งปัน ................ ส่วนไซร์
ไป่เห็นกระรอก อวดขัน ............. มือแม่น
ขึ้นหน้าไม้ ไว้ให้ ................... หย่อนแท้เสียสาย . ( สมเด็จพระเดชาฯ )
ถ้าเพื่อนๆ มีบทใดที่ประทับใจก็โปรดคัดมานำเสนอได้นะครับ...
. การครองเรือน
o เมียดีดุจทาสรู้ ..................... การเรือน รอบแฮ
อายแก่สามีเหมือน ................... ดั่งน้อง
เป็นที่ปรึกษาเตือน .................. ดัดดุจ มดายนา ..... ( มดาย = แม่ )
ยามเมื่อผัวเคืองข้อง .............. อดกลั้นกลัวเกรง . ( สมเด็จพระเดชาฯ )
: อิตถีกัณฑ์ บทที่ ๑๐๓
หญิงใดน่ารักเหมือนแม่ ในเวลาบริโภคอาหาร และในเวลาแต่งตัว
มีความละอายดังน้องสาวเมื่ออยู่ในที่ลับ
ประกอบกิจการเรียบร้อยดีเหมือนทาสีในการหางานและในการหาอาหาร
เป็นที่ปรึกษาได้เวลามีภัย ชอบนอนเบื้องซ้ายในที่นอน
ศึกษาในการแต่งตัว อดกลั้นในเวลาผัวโกรธ
หญิงนั้นบัณฑิตกล่าวว่านางประเสริฐ
เมื่อทำลายชีวิตินทรีย์ไปแล้ว พึงไปเกิดในสวรรค์
ภุตฺเตสุ มณฺเฑสุ ขนีว กนฺตินี
คุยฺเหสุ ฐาเนสุ ภคินี ว หิรี
กมฺเมสุ ภตฺเต สุกรีว ทาสินี
ภเยสุ มนฺตี สยเนสุ รมฺมติ
รูเปสุ สิกฺขี อุปฺปเนสุ รมฺมติ
รูเปสุ สิกฺขี อุปฺปเนสุ ขมนี
สา นารี เสฏฐีติ วทนฺติ ปณฺฑิตา
กายสฺส เภทา จ ทิเว ภเวยฺย สา
o วิชาควรรักรู้ ................. ฤาขาด
อย่าหมิ่นศิลปศาสตร์ ........... ว่าน้อย
รู้จริงสิ่งเดียวอาจ ................ มีมั่ง
เลี้ยงชีพช้าอยู่ร้อย ............... ชั่วลื้อเหลนหลาน .. ( สมเด็จพระเดชาฯ )
ความคิดเห็นเพิ่มเติม :
นาคีมีพิษเพื้ยง................สุริโย
เลื้อยบ่ทำเดโช................แช่มช้า
พิษน้อยหยิ่งโยโส.............แมลงป่อง
ชูแต่หางเองอ้า...............อวดอ้างฤทธี
บทนี้ก็เป็นอีกบทที่มีความหมายดีนะครับ
ความคิดเห็นเพิ่มเติม :
o เจ็บไฉนเพราะงูเงี้ยว......ขบสกนธ์
เจ็บยิ่งทุรชน ..............ปักษ์ร้าย
เจ็บงูเคี่ยวยามนต์ .........พิษผ่อน พ่ายแฮ
เจ็บเขี้ยวคนร้ายบ้าย .......แบ่งแก้กลไฉน ... ( สำนวนเก่า )
หามาให้อ่านประดับความรู้ครับ
“วรานนท์ คนชนบท”
| ไฟล์แนป: |
|
คำอธิบาย: ถวายบังคม...แด่พ่อของแผ่นดิน kk031.jpg [ 33.73 KiB | เปิดดู 4717 ครั้ง ] |
กาลใดกายจิตตั้ง 