.
"สมุทัย" เห็นได้ยาก
" .. "สมุทัย อันเป็นเหตุทำให้เกิดทุกข์" ก็เป็นสัจจะของจริงของแท้อีกอย่างหนึ่ง ซึ่งท่านผู้รู้ทั้งหลายท่านรับรองแล้วว่าเป็นของแท้ แต่ผู้ที่ไม่รู้อาจไม่เข้าใจ "เพราะสมุทัยเป็นนามธรรมเห็นได้ยาก"
"สมุทัย เกิดจากกาม" คือ "ความใคร่ความพอใจในสิ่งนั้น ๆ" เมื่อมนุษย์เกิดมาอยู่ในกามภพและกามโลก ก็ยากที่จะเห็นตัวสมุทัย "เหมือนกับควันไฟปกคลุมอยู่บนศีรษะหมดเสียแล้ว" ก็ยากที่จะเห็นของภายนอกได้
"แต่คนที่อยู่ภายนอกจะมองเห็นควันไฟนั้นได้ชัดเจน" ฉันใด "คนที่เกิดอยู่ในกามโลกและกามภพนี้ ก็ยากที่จะพิจารณาเห็นตัวสมุทัยได้" ฉะนั้น .. "
(หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี)
