จนถึงได้มีพระพุทธภาษิต ตรัสตอบปัญหา
ที่มาณพผู้หนึ่งได้กราบทูลถามว่า
อะไรเป็นเครื่องผูกพันโลกไว้ ?
โลกมีอะไรเป็นเครื่องผูกพัน ?
อะไรเป็นที่เที่ยวไปของโลกนั้น ?
ก็ตรัสตอบว่า
โลกมี "นันทิ"
คือ ความเพลิน เป็นเครื่องผูกพัน
อัน นันทิ คือ ความเพลินย่อมผูกพันโลกไว้
และ "วิตก" คือ ความตรึกนึกคิด
เป็นที่เที่ยวไปของโลกนั้น
ซึ่ง โลกก็หมายถึง สัตว์โลก
มนุษย์ก็เป็นสัตว์โลกจำพวกหนึ่ง
เพระาฉะนั้นจึงกล่าวได้ว่า
คนเราทุกๆคนโดยปรกติสามัญนั้น
ย่อมมีนันทิ คือความเพลินเป็นเครื่องผูกพันไว้
และคนเรานั้นย่อมมีวิตก
คือความตรึกนึกคิดเป็นที่เที่ยวไป
ดังจะเห็นได้ว่า
จิตใจนี้ของทุกๆคน
ย่อมผูกพันอยู่ด้วยความเพลิน
ในอารมณ์นั้นๆ ในเรื่องนั้นๆ ในสิ่งนั้นๆ
และ จิตใจนี้ย่อมเที่ยวไปโน่นเที่ยวไปนี่
ด้วยวิตกคือความตรึกนึกคิด คือ คิดไปนั้นเอง
ตัวความคิดคือ วิตก
จึงเป็นที่เที่ยวไปของโลก คือ สัตว์โลก
โดยตรงคือของ จิต นี้เอง
ที่มาณพผู้หนึ่งได้กราบทูลถามว่า
อะไรเป็นเครื่องผูกพันโลกไว้ ?
โลกมีอะไรเป็นเครื่องผูกพัน ?
อะไรเป็นที่เที่ยวไปของโลกนั้น ?
ก็ตรัสตอบว่า
โลกมี "นันทิ"
คือ ความเพลิน เป็นเครื่องผูกพัน
อัน นันทิ คือ ความเพลินย่อมผูกพันโลกไว้
และ "วิตก" คือ ความตรึกนึกคิด
เป็นที่เที่ยวไปของโลกนั้น
ซึ่ง โลกก็หมายถึง สัตว์โลก
มนุษย์ก็เป็นสัตว์โลกจำพวกหนึ่ง
เพระาฉะนั้นจึงกล่าวได้ว่า
คนเราทุกๆคนโดยปรกติสามัญนั้น
ย่อมมีนันทิ คือความเพลินเป็นเครื่องผูกพันไว้
และคนเรานั้นย่อมมีวิตก
คือความตรึกนึกคิดเป็นที่เที่ยวไป
ดังจะเห็นได้ว่า
จิตใจนี้ของทุกๆคน
ย่อมผูกพันอยู่ด้วยความเพลิน
ในอารมณ์นั้นๆ ในเรื่องนั้นๆ ในสิ่งนั้นๆ
และ จิตใจนี้ย่อมเที่ยวไปโน่นเที่ยวไปนี่
ด้วยวิตกคือความตรึกนึกคิด คือ คิดไปนั้นเอง
ตัวความคิดคือ วิตก
จึงเป็นที่เที่ยวไปของโลก คือ สัตว์โลก
โดยตรงคือของ จิต นี้เอง
พระโอวาทธรรมบรรยาย
สมเด็จพระสังฆราชเจ้ากรมหลวงวชิรญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน)
สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๑๙ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ลงพิมพ์ในหนังสือ "หายใจให้เป็นสุข" พิมพ์ครั้งที่ ๔. ๒๕๕๘.หน้า ๑๔.
:: รวมพระนิพนธ์ “สมเด็จพระสังฆราชเจ้า (เจริญ สุวฑฺฒโน)”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=43452