ฆฏสูตร “คนดีคนเก่งมักถ่อมตัว”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
วันหนึ่งพระสารีบุตรอัครสาวกเบื้องขวา เห็นพระโมคคัลลานะอัครสาวกเบื้องซ้ายมีใบหน้าผ่องใสเป็นพิเศษ จึงถามว่า “ท่านอยู่ด้วยวิหารธรรมอันละเอียดใดหรือ วันนี้จึงมีหน้าตาผ่องใสยิ่งนัก”
พระโมคคัลลานะตอบว่า “ผมอยู่ด้วยวิหารธรรมอย่างหยาบ แต่ได้ฟังธรรมจากพระโอษฐ์พระพุทธเจ้า จึงมีปีติในธรรมอย่างยิ่ง”
ครั้นพระสารีบุตรซักว่า พระพุทธองค์ประทับอยู่ไกลจากที่นี้มาก ท่านเหาะไปเข้าเฝ้าพระองค์หรือ พระโมคคัลลานะตอบว่า ไม่ได้เหาะไป แต่ฟังด้วยทิพยโสต
พระโมคคัลลานะเล่าให้พระสารีบุตรฟังต่อไปว่า ท่านได้กราบทูลถามพระพุทธองค์ว่า แค่ไหนเพียงใดจึงจะเรียกว่ามีความพากเพียร พระพุทธองค์ตรัสว่า ต้องตั้งปณิธานอย่างแน่วแน่ว่า “แม้นเลือดในร่างกายของเราจะเหือดแห้งไป เหลือแต่หนัง เอ็น กระดูกก็ตาม ตราบใดที่ยังไม่บรรลุผลที่พึงบรรลุถึงได้ ด้วยความพากเพียรของบุรุษ ด้วยความบากบั่นของบุรุษ จะไม่ยอมหยุดความพยายามอย่างเด็ดขาด ต้องมั่นคงถึงขนาดนี้จึงจะเรียกว่าเป็นผู้มีความพากเพียรจริง”
พระสารีบุตรกล่าวชมเชยว่า “ท่านโมคคัลลานะเป็นผู้มีฤทธิ์มากจริงๆ เมื่อเปรียบกันแล้ว ผมเป็นเสมือนก้อนหินเล็กๆ วางอยู่ต่อหน้าภูเขาใหญ่ คนมีฤทธิ์มากอย่างท่านแม้ปรารถนาจะมีชีวิตอยู่ตลอดกัปก็สามารถทำได้”
พระโมคคัลลานะตอบว่า “ท่านสารีบุตรต่างหากเป็นสาวกรูปเดียวที่พระพุทธองค์ตรัสยกย่องว่ามีปัญญามาก มีศีล และอุปสมะ (ความสงบ) ถ้าจะเปรียบไปแล้ว ผมก็เหมือนก้อนเกลือเล็กๆ วางอยู่ข้างหม้อเกลือใหญ่”
พระสูตรนี้ชื่อ ฆฏสูตร เนื้อหาว่าด้วยพระอัครสาวกสองรูปสนทนากัน ต่างก็ยกย่องชมเชยกันด้วยใจจริงถึงความสามารถของอีกฝ่ายหนึ่ง
ข้อคิดที่ได้จากพระสูตรนี้ก็คือ พระเถระทั้งสองต่างก็ได้รับยกย่องว่าเป็น “เอตทัคคะ” (ผู้เลิศกว่าคนอื่น) ท่านกลับไม่เบ่ง (ขอใช้ภาษาธรรมดา) ไม่ถือตน กลับมีความถ่อมตนเป็นอย่างยิ่ง ยกย่องชมเชยความดีความสามารถของผู้อื่น ตรงนี้แหละที่ควรนำมาเป็นแบบอย่างได้
อย่าเอาอย่างนักวิชาการแสนรู้ เรียนมาแขนงเดียวนึกว่าตนรู้หมดทุกอย่าง ดูถูกคนอื่นว่าโง่ไปหมด
สํ.นิ. ๑๖/๖๙๒-๕/๓๒๐-๒
หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎกประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รวมคำสอน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38913
ประวัติและผลงาน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44336