สูจิมุขีสูตร “ผู้มีศีลบริสุทธิ์กินแบบไหน”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
พระสารีบุตรเข้าไปบิณฑบาตที่เมืองราชคฤห์ในเช้าวันหนึ่ง ได้อาหารพอฉันแล้วก็นั่งฉัน ณ ที่อันสมควรแห่งหนึ่ง ปริพาชิกาชื่อ สูจิมุขี เข้าไปหาท่านถามว่า “สมณะ ท่านก้มหน้าฉันหรือ”
“เรามิได้ก้มหน้าฉัน” พระเถระตอบ
“ถ้าอย่างนั้น ท่านก็แหงนหน้าฉัน” ปริพาชิกากล่าว
“เรามิได้แหงนหน้าฉัน”
“ถ้าอย่างนั้น ท่านก็มองดูทิศใหญ่ฉัน”
“เรามิได้มองดูทิศใหญ่ฉัน”
“ถ้าอย่างนั้น ท่านก็มองดูทิศน้อยฉัน”
“เรามิได้มองดูทิศน้อยฉัน”
เมื่อพระเถระปฏิเสธทุกอย่าง ปริพาชิกาจึงถามว่า “แล้วท่านฉันด้วยอาการไหนเล่า” พระสารีบุตรอัครสาวกกล่าวว่า
“สมณพราหมณ์เหล่าใด เลี้ยงชีพด้วยมิจฉาชีพ ด้วยติรัจฉานวิชา คือวิชาดูพื้นที่ สมณพราหมณ์เหล่านั้นเรียกว่า “ก้มหน้าฉัน”
สมณพราหมณ์พวกที่เลี้ยงชีพด้วยติรัจฉานวิชา คือดูดาวนักษัตรเรียกว่า “แหงนหน้าฉัน”
สมณพราหมณ์พวกที่เลี้ยงชีพด้วยติรัจฉานวิชา คือรับเป็นผู้ส่งข่าวสารให้คฤหัสถ์เรียกว่า “มองดูทิศใหญ่ฉัน”
สมณพราหมณ์พวกที่เลี้ยงชีพด้วยติรัจฉานวิชา คือรับทำนายอวัยวะน้อยใหญ่ (ดูโหงวเฮ้ง) เรียกว่า “มองดูทิศน้อยฉัน”
แต่เรา สารีบุตร มิได้เลี้ยงชีพด้วยวิชชาเหล่านี้ แสวงหาภักษาหารด้วยการบิณฑบาตโดยชอบธรรม จึงไม่ได้ฉันด้วยอาการดังกล่าวข้างต้น”
เรียกภาษาพระว่าท่านมี “อาชีวปริสุทธิศีล” (ศีลว่าด้วยการเลี้ยงชีพบริสุทธิ์) ไม่บำเพ็ญตนเป็น “เกจิอาจารย์ขลัง” ต่างๆ
พระสูตรนี้บันทึกการโต้ตอบอย่างคมคาย เป็นปริศนาธรรม โต้ตอบด้วยปฏิภาณ อาจเป็นด้วยปริพาชิกาเป็นนักบวชประเภทชอบโต้วาทะทำนองพวกโซฟิสต์ (Sophist) พระสารีบุตรจึงเล่นปริศนาธรรมด้วย
ใครอ่านแล้วจะพิจารณาตนว่ากำลังกินแบบไหนก็ดีไม่น้อย
สํ.ข. ๑๗/๕๑๗/๒๙๕-๗
หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎกประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รวมคำสอน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38913
ประวัติและผลงาน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44336