"เกิดขึ้น เปลี่ยนแปลง ดับไป"
" .. ทุกสิ่งในโลกนี้ "เมื่อเกิดขึ้นแล้วย่อมทนอยู่ไม่ได้ ต้องแปรปรวนเปลี่ยนแปลงและดับไปในที่สุด นี่เป็นสัจจธรรม" สมเด็จพระบรมศาสดาผู้ทรงรู้โลกได้ตรัสเตือนให้พยายามระลึกถึงความจริงนี้กันไว้
ทั้งนี้ด้วย "ทรงมีพระมหากรุณาปรารถนาจะให้ผู้ระลึกอยู่ถึงความจริงนี้ได้มีสติไม่ทุกข์โศกเสียใจเมื่อต้องประสบกับความไม่เที่ยง" คือความแปรปรวนปลี่ยนแปลงทั้งหลาย ในขณะที่ไม่ปรารถนาจะให้ความแปรปรวนเปลี่ยนแปลงนั้นเกิดขึ้นกับตนหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับตน
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทุกวันเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์อย่างชัดแจ้งว่า "ที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเตือนไว้นี้เป็นสัจจธรรม เป็นความจริงแท้"
ผู้ที่ยอมรับฟังและน้อมใจเชื่อพระพุทธดำรัสนี้พอสมควร "ย่อมเป็นผู้ที่สามารถรักษาจิตใจให้เป็นปรกติได้สม่ำเสมอ" ไม่ยินดียินร้ายจนเกินไป เมื่อต้องประสบพบเหตุการณ์ทั้งหลาย ที่เป็นไปตามสัจจธรรม "คือเกิดขึ้นแล้ว ก็เปลี่ยนแปลง ก็ดับไป" ทั้งที่ชอบและที่ไม่ชอบ ทั้งที่ปรารถนาและไม่ปรารถนา
"ผู้ที่สามารถรัษาจิตใจให้เป็นปรกติได้ไม่ว่าจะประสบเหตุการณ์ที่พึงยินดีหรือพึงยินร้ายเพียงใดก็ตาม ย่อมเป็นผู้มีความสุขทางใจสม่ำเสมอ"
อันความสุขทางใจนี้ "เป็นสิ่งที่พึงปรารถนาเป็นอย่างยิ่งและเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ก็ด้วยการมีสติควบคุมใจของตนเอง ให้รู้เท่าทันความจริงดังกล่าวแล้ว" ไม่ยึดมั่นว่าอะไร ๆ ทั้งนั้นจะไม่เปลี่ยนแปลง จะไม่สิ้นสุด เหตุการณ์ก็เช่นกัน "ชีวิตก็เช่นกัน ต้องเปลี่ยนแปลง ต้องสิ้นสุด" .. "
"การบริหารทางจิตสำหรับผู้ใหญ่"
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=6&t=18797