"ทุกข์ เกิดเพราะความยึดมั่นถือมั่น"
" .. ความยึดมั่นถือมั่นอีกประการหนึ่ง คือความยึดมั่นถือมั่นว่า "เป็นตัวเรา เป็นของเรา" ซึ่งมีอยู่ทั่วไปในสามัญชน "ซึ่งเป็นเหตุแห่งความทุกข์ร้อน"
ตัวอย่างมีอยู่มากหลายทั่วไป เช่น เมื่อได้ยินคำนินทาว่าร้าย ตำหนิติเตียน "หากไม่มีความยึดมั่นถือมั่นว่า ผู้ที่ถูกนินทาว่าร้าย ตำหนิติเตียนนั้น เป็นตัวเราเป็นผู้เกี่ยวข้องกับเรา ความโกรธ ความร้อนใจจะมีมาแต่ไหน"
"การตำหนิติเตียน นินทาว่าร้ายมีอยู่ทั่วไป" ให้ได้ยินได้ฟังอยู่เสมอ "แต่เมื่อไม่เกี่ยวเนื่องถึงตัวเราถึงของเรา เราก็ไม่โกรธไม่ร้อนใจ นี่เห็นได้ชัด ๆ ว่า ความทุกข์ความเดือดร้อนไม่ได้เกิดเพราะคำนินทาว่าร้ายใด ๆ แต่เกิดเพราะการยึดมั่นถือมั่นว่า นินทาว่าร้ายตัวเราของเราโดยแท้" .. "
สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙
