"เพ่งโทษผู้อื่น ไม่ใช่วิสัยบัณฑิต"
" .. บัณฑิตนั้น แม้จะเป็นคนดีอยู่ด้วยตัวของตัวเองแล้ว แต่ก็ยังยินดีที่จะได้อบรมให้เป็นคนดียิ่งขึ้น "บัณฑิตไม่มีความเพ่งโทษผู้อื่น" บัณฑิตจะเพ่งโทษตนเอง "การเพ่งโทษตนเองนั้น เป็นการฝึกตนเองอย่างหนึ่ง" ที่จักเกิดผลจริง การเพ่งโทษผู้อื่นเป็นวิสัยของผู้ไม่ใช่บัณฑิต
"ผู้ที่เพ่งแต่โทษผู้อื่น" ไม่เพ่งโทษตนเอง ย่อมไม่เห็นโทษของตนเอง ย่อมไม่เห็นความบกพร่องที่จะต้องแก้ไขให้ดีขึ้น ย่อมไม่รู้ว่าตนมีโทษเพียงไร ในแง่ใด ไม่มีโอกาสจะแก้ไขตนเอง "แต่จะมุ่งไปแก้ผู้อื่น ซึ่งจะไม่เป็นประโยชน์แก่ตนอย่างใด" เพราะผู้อื่นนั้นไม่ใช่ว่าจะยอมให้แก้ไข เพราะถ้าเป็นผู้อื่นที่เป็นบัณฑิต ก็ย่อมแก้ไขตนเองอยู่แล้ว ฝึกตนเองอยู่แล้ว
"ส่วนผู้ที่ไม่ใช่บัณฑิต ก็ย่อมไม่สนใจที่จะแก้ตนเองฝึกตนเองอยู่แล้ว" ผู้อื่นจะไปช่วยแก้จึงเป็นไปได้ยาก "ทุกคนจะดีหรือชั่วย่อมสำคัญที่ตนเอง" ตนเองมีความดีพอที่จะยอมรับความไม่ถูกต้อง ไม่ดีงามของตน ย่อมยินดีฝึกตน ย่อมมีโอกาสที่จะเป็นคนดียิ่งขึ้น .. "
สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙
