ทุกคนในโลกล้วนเป็นหนี้พระคุณท่านผู้ทรงพระคุณทั้งหลาย
อาทิท่านผู้เป็นมารดาบิดา ครูอาจารย์
คิดให้ดีแล้วจะไม่อาจค้านได้ว่าที่กล่าวนี้ไม่ใช่สัจจะ
ไม่เป็นความจริง แต่จะเห็นด้วยว่าเป็นสัจจะ
เป็นความจริงที่จะไม่มีวันเปลี่ยนแปลงไปได้เลย
ไม่ว่าอะไรจะเปลี่ยนแปลงไปก็ตาม

เป็นต้นว่า ถึงแม้เหตุการณ์ของบ้านเมือง ของชีวิตประจำวัน
จะผันแปรเปลี่ยนไปอย่างไร จนถึงแม้ว่าจะมีผู้โฆษณา
ชวนเชื่อมากมายเพียงไหนให้ลบล้างสัจจะดังกล่าวข้างต้น
สัจจะนั้นก็จะต้องเป็นสัจจะอยู่อย่างมั่นคงตลอดไป

มารดาบิดาคือผู้มีพระคุณ ครูอาจารย์คือผู้มีพระคุณ
เราผู้เป็นบุตรธิดาเป็นศิษยานุศิษย์คือผู้เป็นหนี้พระคุณ
ยิ่งปฏิเสธพระคุณเพียงใด หนี้พระคุณก็ยิ่งใหญ่โตขึ้นเพียงนั้น
ความจริงย่อมเป็นเช่นนี้ น่าจะได้ใช้เหตุผลพิจารณาให้เข้าใจพอสมควร

เพื่อว่าจะได้สามารถทำตนให้เป็นลูกหนี้ที่ดี ที่มีโอกาสผ่อนหนี้ที่ยิ่งใหญ่ได้บ้าง
แม้ไม่กล่าวก็เป็นที่เข้าใจกันดีแล้วว่าผู้เป็นลูกหนี้เงินทองทั้งหลาย
แม้ปฏิเสธการใช้คืนหนี้นั้น ก็มีโทษทัณฑ์ที่จะต้องทดแทน หนี้พระคุณก็ไม่แตกต่างกันเลย

การพยายามทดแทนหนี้พระคุณ
จึงเป็นสิ่งที่คนดีมีปัญญาไม่ปรารถนาหลีกเลี่ยง
แต่ยินดีที่จะทดแทนชดใช้เต็มสติปัญญาความสามารถ
แต่ความจริงก็มีอยู่เช่นกันว่า คนกตัญญูกตเวทีคือ
รู้พระคุณท่านที่ทำแล้วแก่ตน และตอบสนองพระคุณท่านนั้นหายาก

การจับพิจารณาถึงพระคุณของท่านผู้มีพระคุณให้จริงจัง
เพื่อได้ตอบแทนพระคุณให้จริงจัง จึงเป็นการบริหารจิตที่สำคัญยิ่ง
เพราะเป็นการยกจิตให้เป็นจิตของคนดีมีกตัญญูกตเวที
ที่แม้พระพุทธองค์ก็ทรงกล่าวยกย่องสรรเสริญว่า เป็นบุคคลที่หาได้ยากยิ่ง

จับพิจารณาพระคุณท่านผู้ทรงพระคุณให้จริงจัง จนเกิดความซาบซึ้งจับใจ
แล้วกรรมใดๆ ที่จะประกอบกระทำต่อไปจะเป็นกรรมที่ดี
อันจะยังให้เกิดผลดีแก่ตัวเองยิ่งกว่าแก่ผู้ใดอื่นทั้งสิ้น

ได้กล่าวถึงการพิจารณาพระคุณของท่านผู้เป็นมารดาบิดามาบ้างแล้วแม้เพียงเล็กน้อย
ยังมีพระคุณของท่านยิ่งกว่าที่ได้ยกมากล่าวแล้วอีกมากมายเหลือคณานับ
ควรจะได้พยายามค่อยคิดนึกค่อยพิจารณาให้กระจ่างชัดแก่จิตใจด้วยกันทุกคน

จะไม่เป็นการเสียเวลาเปล่า จะไม่เป็นการกระทำของคนโง่เขลาเบาปัญญา
แต่จะเป็นการได้รับผลตอบแทนอย่างยิ่ง เป็นการกระทำของคนดีมีปัญญา

อันคนดีนั้นเป็นผู้ที่ทันสมัยอยู่เสมอ กาลเวลาจะล่วงไปสักเท่าใด
สมัยจะเปลี่ยนแปลงฟุ้งเฟื่องไปสักเพียงไหน คนดีก็เป็นผู้ที่ทันสมัยอยู่เสมอ
คนดีไม่มีพ้นสมัย ไม่มีล้าสมัย ความคิดที่ว่าคนดีเป็นคนไม่ทันสมัยเป็นความคิดที่ไม่ถูกต้อง
คนไม่ดีต่างหากที่เป็นคนพาต้นพ้นสมัยออกไปทุกที ไม่เท่าไรก็จะพ้นลับไป





"การบริหารจิตสำหรับผู้ใหญ่"

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก


กระทู้จากบอร์ดเก่าโพสต์โดยคุณ I am
http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=9161

:: รวมพระนิพนธ์ “สมเด็จพระสังฆราช (เจริญ สุวฑฺฒโน)”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=22&t=43452

:: พระประวัติ “สมเด็จพระสังฆราช (เจริญ สุวฑฺฒโน)”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=20232