พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกับพวกภิกษุ
ถึงการที่พ่อค้าจะขาดทุนยับเยินหรือได้กำไรมากมายนั้นว่า

พ่อค้าที่ขาดทุนหรือไม่ ประสบความสำเร็จด้านการค้านั้น
เพราะขาดคุณสมบัติ ๓ ประการ คือ

๑. ไม่กุลีกุจอลุกขึ้นประกอบการงานในตอนเช้าตรู่
๒. ไม่กุลีกุจอจัดแจงการงานของตนในตอนสาย บ่าย
๓. ไม่กุลีกุจอจัดแจงการงานของตนในตอนเย็น ค่ำ

พระพุทธองค์ได้ตรัสต่อไปถึงการที่
ผู้ประกอบการค้าจะประสบผลสำเร็จในด้านการค้าขายของเขาว่า
เพราะมีคุณสมบัติ ๓ ประการ คือ

๑. รีบกุลีกุจอลุกขึ้นประกอบการงานในตอนเช้าตรู่
๒. กุลีกุจอจัดแจงการงานของตนในตอนสาย บ่าย
๓. กุลีกุจอจัดแจงการงานของตนในตอนเย็น ค่ำ

เมื่อพ่อค้าตั้งอยู่ในคุณสมบัติ ๓ ประการดังกล่าว
ย่อมมีทรัพย์สินที่ไม่เคยได้ และทรัพย์สินที่มีอยู่แล้วจะทวีมากขึ้น

ครั้นแล้วพระพุทธองค์ทรงนำหลักการจัดการของพ่อค้านี้
มาเป็นอุบายวิธีสอนภิกษุพุทธสาวก ว่า

พระภิกษุไม่สามารถบรรลุคุณธรรมได้
เพราะขาดคุณสมบัติ ๓ ประการ คือ

๑. ไม่รีบอธิษฐานสมาธินิมิต
(อารมณ์ที่เป็นจุดเพ่งให้เกิดสมาธิ) ในตอนเช้า
๒. ไม่รีบอธิษฐานสมาธินิมิตในช่วงสาย บ่าย
๓. ไม่รีบอธิษฐานสมาธินิมิตในช่วงเย็น กลางคืน

ครั้นแล้วพระพุทธองค์ได้ทรงเน้นถึงคุณสมบัติที่จะทำให้ภิกษุพุทธสาวก
ประสบความสำเร็จในทางปฏิบัติ เพราะมีคุณสมบัติ ๓ ประการ คือ

๑. รีบเร่งอธิษฐานสมาธินิมิตในตอนเช้า
๒. รีบเร่งอธิษฐานสมาธินิมิตในช่วงสาย บ่าย
๓. รีบเร่งอธิษฐานสมาธินิมิตในช่วงเย็น กลางคืน

เมื่อภิกษุพุทธสาวกปฏิบัติเช่นนี้
ก็จะมีโอกาสได้บรรลุคุณธรรมที่ยังไม่เคยได้บรรลุ
และคุณธรรมที่บรรลุแล้วก็จะก้าวหน้ายิ่งขึ้น



(ปาปณิกสูตร ติกนิบาต เล่ม ๒๐ ข้อ ๔๕๘)

คัดลอกจากหนังสือเรื่อง เตือนตนด้วยพุทธโอวาท
เรียบเรียงโดย แก้ว สุพรรโณ
กรุงเทพ : ไพลิน, ๒๕๔๒ หน้า ๒๖-๒๗