“ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเราตถาคต”
เห็นธรรมนี้ เห็นอย่างไร รู้ธรรมนี้ รู้อย่างไร
ก็ดังที่เราปฏิบัติอยู่นี้แหละ
ทางจิตตภาวนาเป็นสำคัญ นี่คือ การปฏิบัติธรรม
การเห็นธรรม ก็จะเห็นอะไร
ถ้าไม่เห็นสิ่งที่กีดขวางอยู่ภายในตนเองเวลานี้
ซึ่งเราถือว่ามันเป็นข้าศึกต่อเรา
ได้แก่ “สัจธรรม ๒ บทเบื้องต้นคือ ทุกข์ ๑ สมุทัย ๑”
เราพิจารณาสิ่งเหล่านี้ให้เข้าใจตามจริงของมัน
ที่มีอยู่กับทุกคน ทุกตัวสัตว์ ไม่มีเว้น
เว้นแต่พระอรหันต์เท่านั้น ที่สมุทัยไม่เข้าไปแทรกท่านได้
นอกนั้นต้องมีไม่มากก็น้อย ที่ท่านเรียกว่า “สัจธรรม”
พิจารณาให้เห็นความจริงของสิ่งเหล่านี้แล้ว
ก็ชื่อว่า “เห็นธรรม” ละได้ ถอนได้
เกิดเป็นผล ความสงบสุขเย็นใจขึ้นมาจากการละการถอน
การปล่อยวางสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ได้ เรียกว่า “เห็นธรรม”
คือเห็นเป็นขั้นๆ เห็นเป็นระยะๆ
จนกระทั่งเห็นองค์ตถาคตโดยสมบูรณ์...
การที่เรายึดถือการประพฤติปฏิบัติอยู่ตลอดเวลา
ก็ชื่อว่า “เราเดินตามตถาคต
และมองเห็นพระตถาคตด้วยข้อปฏิบัติของเรา”
อีกแง่หนึ่ง เห็นตถาคตโดยทางเหตุคือ การปฏิบัติ
เห็นโดยทางผล คือ สิ่งที่พึงได้รับโดยลำดับ
เช่นเดียวกับพระพุทธเจ้าทรงรู้ ทรงเห็น ทรงได้รับ
และทรงผ่านไปโดยลำดับแล้วนั้น
เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าก็ดี พระธรรมก็ดี พระสงฆ์ก็ดี
ไม่ได้ห่างเหินจากใจของผู้ปฏิบัติธรรม
เพื่อบูชาตถาคต หรือบูชาพระธรรม พระสงฆ์ นี้เลย
นี่เป็นการบูชาแท้
นี่เป็นการเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าอยู่ตลอดเวลา
ด้วยความพากเพียรของเรา
_/l\_ _/l\_ _/l\_
