ได้อะไรจากปริญญาสูง?
ระพี สาคริก
ในยุคปัจจุบันหากสนใจมองไปยังสิ่งซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ในวิถีชีวิตชนรุ่นหลัง
ที่เข้าใจว่า การจัดการศึกษาโดยมีโรงเรียนและมหาวิทยาลัยเป็นรูปแบบ
สามารถกำหนดให้ชีวิตแต่ละคนเจริญก้าวหน้าต่อไปสู่อนาคตได้ไกลยิ่งขึ้น
ดังนั้นทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ต่างก็มีแนวคิดร่วมกันที่จะได้เห็นลูกหลาน
เดินเข้าไปสู่ช่องทางดังกล่าวอย่างเอาเป็นเอาตาย
ภาพสะท้อนดังกล่าว สำหรับผู้รู้ความจริงได้อย่างลึกซึ้ง
ย่อมรู้สึกเวทนาสงสารเป็นอย่างยิ่ง ทั้งนี้และทั้งนั้นโดยที่เข้าใจแล้วว่า
ทุกสิ่งซึ่งอยู่ในโรงเรียนรวมถึงมหาวิทยาลัย
ล้วนเป็นเพียงภาพซึ่งคนเป็นผู้สมมุติขึ้นเท่านั้น
หากรู้เท่าทัน ย่อมพบว่า การเรียนรู้ที่แท้จริง ควรหมายถึง
การเรียนรู้จากความหลากหลายของทุกชีวิต รวมถึงสรรพสิ่งต่างๆ
ซึ่งมีรากฐานเกิดจากพื้นดินร่วมกับตนเองอย่างเป็นธรรมชาติ
ทุกสิ่งทุกอย่าง มีทิศทางการเปลี่ยนแปลงหมุนวนเป็นวัฏจักร
ดังนั้น หากหวนกลับไปค้นหาความจริงจากสิ่งซึ่งอยู่ในอดีตของชีวิตแต่ละคน
ซึ่งอยู่พบพื้นฐานสังคมเดียวกัน ย่อมรู้ความจริงได้ว่า
ในช่วงเริ่มแรกของสังคมมนุษย์
มีการนำทุกสิ่งทุกอย่างมาใช้ประโยชน์เพิ่มมากยิ่งขึ้น
จึงทำให้สิ่งทั้งหลายดังกล่าว หมดไปรวดเร็วยิ่งกว่าการเกิดขึ้นมาแทนที่
หลังจากเวลาผ่านพ้นมาแล้วช่วงหนึ่ง จึงทำให้รู้สึกว่า
ภาวะสูญเสียซึ่งเกิดขึ้นจากการนำใช้ประโยชน์
ทำให้สิ่งที่เกิดขึ้นใหม่เป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น
ช่วงหลังๆ จึงทำให้เกิดภาวะสับสน
จนกระทั่งมีผลมุ่งมองไปยังด้านปลายหรือด้านที่เป็นเพียงเปลือกนอก
โดยเข้าใจว่าสิ่งนั้นคือเหตุแห่งปัญหา
ช่วงหลังๆ เราจึงพบเห็นได้ทั่วไปว่ามีการคิดแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ
เกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง ยิ่งเป็นผู้ซึ่งผ่านระบบการจัดการศึกษามาแล้วในระดับสูง
นอกจากนั้น หากมีโอกาสขึ้นไปครองอำนาจสูงขึ้น
ย่อมสะท้อนให้เห็นความจริงดังกล่าวได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
สิ่งบ่งชี้ถึงการรู้คุณค่าของชีวิตตัวเองอยู่ที่การมีสติ
ช่วยให้หยั่งรู้ความจริงจากใจได้อย่างลึกซึ้ง
บุคคลใด ลืมนึกถึงคุณค่าของสิ่งซึ่งอยู่ในรากฐานจิตใจตนเอง
หรืออีกนัยหนึ่งอาจกล่าวว่าเป็นคนลืมตัว
ย่อมนำปฏิบัติจากความคิดที่ขาดการรู้เหตุ
ย่อมทำให้ขาดการรู้ผลซึ่งตนพึงได้รับร่วมด้วย
ผู้ซึ่งตกอยู่ในสภาพลืมความจริงจากใจตนเอง
ย่อมเป็นคนลืมง่าย จึงคิดทำสิ่งต่างๆ อย่างขาดเหตุผล
นอกจากนั้น จากรากฐานอันเป็นธรรมชาติดังกล่าว
ไม่ว่าจะมองไปยังสิ่งใดก็ตาม ย่อมนำสิ่งอื่นเข้าไปผูกติดเอาไว้ด้วย
ดังจะพบความจริงได้ว่า มีการนำเอาปริญญาระดับสูงไปผูกติดกับการศึกษาระดับสูงด้วย
แท้จริงแล้ว ปริญญาสูงก็ตาม การศึกษาสูงก็ตาม
ต่างก็อยู่บนพื้นฐานของเหตุและผลจากตัวเอง
ซึ่งน่าจะรู้ได้จากอิสรภาพที่อยู่ในรากฐานจิตใจมากกว่า
ดังนั้น จึงสมควรแล้วที่มีผู้กล่าวว่า ยึดติดอยู่กับปริญญาและเสื้อครุย
ซึ่งผู้ที่ยึดติด เมื่อขึ้นไปสู่ระดับสูงย่อมมีผลทำให้ลืมตัวมากขึ้น
ส่วนผู้ที่รักษาความเป็นตัวของตัวเองเอาไว้ได้อย่างมั่นคง
แม้ตนจะต้องยืนอยู่ท่ามกลางดงของผู้มีปริญญาสูงๆ
ในขณะที่ระดับปริญญาของตัวเองไม่สูงเท่ากับคนเหล่านั้น
แต่ก็สามารถยืนอยู่ได้อย่างสง่างามหรืออีกนัยหนึ่งคือ
การมีความภูมิใจในตนเอง ซึ่งแท้จริงแล้วอยู่เหนือสิ่งอื่นใดทั้งหมด
เหตุแห่งการพึ่งตนเองน่าจะได้แก่
การสำนึกได้ถึงความจริงของชีวิตซึ่งตนเกิดมาจากพื้นดิน
โดยที่ไม่มีเครื่องประดับต่างๆ แม้แต่ปัจจัยสี่ติดมาด้วยเลย
คงมาในสภาพที่เปล่าเปลือยซึ่งควรมีอิสรภาพอยู่ในรากฐานจิตใจร่วมด้วย
หากมีความจริงอยู่ในรากฐานจิตใจตนเอง
ย่อมมองเห็นโอกาสที่จะค้นพบความจริงจากใจตนเองร่วมด้วย
อันนับได้ว่าจุดเริ่มต้นของชีวิตมีความสวยสดงดงามเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว
ดังนั้น การคิดพัฒนาตนเองจึงควรเป็นไปตามธรรมชาติแห่งตน
มากกว่าการนำเอาความโลภโมโทสันเข้าไปใช้เป็นเครื่องมือ
ดังนั้น ภายในวิถีการดำเนินชีวิตของแต่ละคน
เพียงมุ่งมั่นรักษาสิ่งซึ่งมีอยู่แล้วในรากฐานจิตใจตัวเองให้มั่นคงอยู่ได้
การทำงานทุกสิ่งทุกอย่างย่อมมีผลเพิ่มพูนสิ่งที่ได้รับจากภายนอก
ให้นำมาสู่วิถีทางสร้างสรรค์ได้เองอย่างเป็นธรรมชาติ
แทนที่จะเอาความอยากเข้าแฝงไว้
แม้อยากให้สังคมดีขึ้น ก็คือความอยากซึ่งส่งผลทำลายตัวเองเพราะความไม่รู้
โดยเหตุที่ฉันสนใจยกความสำคัญให้กับชนรุ่นหลังมาตลอดชีวิต
ดังนั้น หลังจากพบความจริงว่า มีชนรุ่นหลังที่แสดงออก
อย่างสอดคล้องกันกับความจริงซึ่งอยู่ในใจตนเอง
ย่อมทำให้ตนรู้สึกมีความสุขอย่างลึกซึ้ง
ช่วงหลังๆ ฉันมีโอกาสพบเห็นชนรุ่นหลังจำนวนมากที่เบียดเสียดเยียดยัด
แย่งชิงกันเข้ามหาวิทยาลัย ยิ่งไปกว่านั้นหลังจากผ่านพ้น
ขั้นตอนหนึ่งแล้วเข้าเรียน ทำให้เห็นหวนกลับมามองเห็นความสำคัญที่แท้จริงแล้ว
คือพื้นฐานชีวิตตนเอง กลับยังคิดตะเกียกตะกายก้าวขึ้นไปสู่ที่สูงต่อไปอีก
แม้ด้านหนึ่งจะรู้สึกสมหวัง เป็นธรรมชาติของแต่ละคนที่ไม่เหมือนกัน
แต่อีกด้านหนึ่งทำให้รู้สึกผิดหวัง
อย่างไรก็ตาม ความสมหวังหรือความผิดหวัง แท้จริงแล้วก็หาใช่ของจริงไม่
หากของจริงคือสิ่งที่อยู่ในใจตนเอง
ดังนั้น ใครก็ตามที่คิดได้ และนำปฏิบัติได้
ย่อมมีผลสนองความสุขให้แก่ฉันรวมถึงผู้หวังดีต่อสังคมทุกคนร่วมด้วย
ที่มา... http://www.openbase.in.th/node/311
ภาพประกอบจาก... http://www.fotosearch.com/bthumb/ARP/ARP107/grad1.jpg
