ทานในพระปรมัตถ์

ทานในพระปรมัตถ์มี 6 ประเภทด้วยกันคือ

• ทานที่เกิดจากตาของเรามองดูเห็นรูปสิ่งของต่าง ๆ สวยดี ก็คิดอยากหาเอาสิ่งของเหล่านั้น ไปทำบุญ

• ทานที่เกิดจากหูได้ยินเสียงคนทั้งหลายพูดกัน ชวนไปทำอย่างโน้นอย่างนี้ ทำทานสิ่งนั้นสิ่งนี้เราก็จะได้บุญกุศลมาก ด้วยการที่เราพากันกระทำบุญนั้น หรือได้ยินเขาชวนไปรักษาศีลภาวนาในสำนักหรือวัดต่าง ๆ แล้วก็คิดอยากไปทำบุญทำทานรักษาศีลภาวนาในสำนักหรือวัดต่าง ๆ เหล่านั้น

• ทานที่เกิดจากจมูกได้ดมกลิ่นของหอมแล้วชื่นใจ ก็คิดอยากเอาของหอมเช่นดอกไม้ หรือของมีกลิ่นต่าง ๆ ไปทำบุญบูชาพระพุทธรูป เพื่อจะได้บุญในสิ่งนั้น

• ทานที่เกิดจากลิ้นได้ลิ้มรสสิ่งของอาหารการกินต่าง ๆ อร่อยดี แซบดี ลำดี ร้อยดี ก็คิดอยากได้อาหารการกินทั้งหลายเหล่านี้ ไปถวายพระภิกษุสามเณร ทำบุญกับท่าน เพื่อจะได้บุญกุศลแก่ตนเองและทำทานกับบุคคลทั่วไปด้วย

• ทานที่เกิดจากกายถูกต้องสัมผัสสิ่งของต่าง ๆ เช่นเครื่องนุ่มห่ม ที่นั่ง ที่นอน ที่อยู่ พักพาอาศัย ให้สบายมีความสุขพอแก่ตนเอง แล้วก็คิดอยากได้สิ่งของต่าง ๆ ทั้งหลายเหล่านั้น ไปทำบุญทำทานการกุศล กับพระภิกษุสามเณร หรือบริจาคทานกับบุคคลทั่วไป ให้ได้บุญกุศลแก่ตน

• ทานที่เกิดจากจิตใจสัมผัสกับอารมณ์ในสิ่งทั้งหลาย ตาเห็นรูปดี หูได้ยินเสียงดี จมูกได้ดมกลิ่นดี ลิ้นได้ลิ้มรสดี กายถูกต้องสัมผัสดี ใจสัมผัสกับอารมณ์ทั้งหลายเหล่านั้นแล้วมีความสุข ก็คิดมีความปรารถนาอยากได้สิ่งของทั้งหลายเหล่านั้นไปทำทานการกุศล เพื่อจะได้ผลบุญไว้เป็นที่พึ่งของตน และมีความสุขต่อไป จึงเรียกว่าเป็นการทำบุญในทางปรมัตถธรรมทั้ง 6 อย่างนี้ ก็เรียกว่าเป็นการทำบุญอีกอย่างหนึ่งในทางพระพุทธศาสนา เพราะเป็นทางด้านจิตใจ ตัวเจตนาอยากจะทำบุญให้สำเร็จได้