[ขอขอบคุณ http://www.pixpros.net
ที่เอื้อเฟื้อภาพ “กัลยาณมิตร ณ วัดมเหยงคณ์” :
สถานที่บริเวณประตูด้านหลังขวาพระอุโบสถเก่า วัดมเหยงคณ์]
กั ล ย า ณ มิ ต ร ธ ร ร ม
ผู้มีกัลยาณมิตรธรรม คือผู้มีคุณธรรมของมิตรที่ดี ๗ ประการ คือ
๑. เป็นผู้น่ารัก (ปิโย)
คือเป็นผู้มีจิตใจกอปรด้วยเมตตากรุณาพรหมวิหาร
ไม่ผูกพยาบาท ไม่ผูกใจเจ็บ หรือเจ้าเคียด เจ้าแค้น
ไม่เกรี้ยวกราด รู้จักให้อภัย เป็นที่สบายใจแก่ผู้เข้าไปพบหา หรือผู้อยู่ในปกครอง
๒. เป็นผู้น่าเคารพบูชา (ครุ)
คือเป็นผู้ที่สามารถเอาเป็นที่พึ่งอาศัย
เป็นที่พึ่งทางใจ อบอุ่นใจแก่ผู้อยู่ในปกครอง และ/หรือ ศิษยานุศิษย์ ได้
จึงเป็นผู้น่าเทิดทูน และน่าเคารพบูชา
๓. เป็นผู้น่านับถือ น่าเจริญใจ (ภาวนีโย)
ด้วยว่าเป็นผู้ได้ฝึกฝนอบรมตนมาดีแล้ว
ควรแก่การยอมรับและยกย่องนับถือ เอาเป็นเยี่ยงอย่างได้
เป็นผู้อันใครๆ เอ่ยอ้างถึงได้อย่างสนิทใจและภาคภูมิใจ
ว่าท่านผู้นี้เป็นผู้บังคับบัญชา หรือเป็นครูอาจารย์ของเรา
๔. เป็นผู้รู้จักพูดจาโดยมีเหตุผลและหลักการ (วัตตา)
รู้จักชี้แจงแนะนำให้ผู้อื่นเข้าใจดี แจ่มแจ้ง
เป็นที่ปรึกษาที่ดี เป็นครูผู้สอนที่ดี แก่ศิษยานุศิษย์ แก่ผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา
หรือผู้ได้มาคบค้าสมาคมด้วย ตามฐานะ
๕. เป็นผู้อดทนต่อถ้อยคำที่ล่วงเกิน วิพากษ์ วิจารณ์ ซักถาม
หรือขอปรึกษาหารือ ขอให้คำแนะนำต่างๆ ได้ (วจนักขโม)
สามารถแถลงชี้แจงเรื่องที่ลึกซึ้งหรือเรื่องที่ยุ่งยากซับซ้อน
ให้เข้าใจอย่างถูกต้องและตรงประเด็นได้
เป็นพระภิกษุหรือนักบวช ก็สามารถแนะนำสั่งสอนพระธรรมวินัย
ทั้งที่ตื้นและที่ลึกซึ้งให้เข้าใจ
๖. และให้สามารถนำไปปฏิบัติให้เห็นผลดีจริงได้ (คัมภีรัญจะ กถัง กัตตา)
๗. ไม่ชักนำในอฐานะ (โน จัฏฐาเน นิโยชเย)
คือไม่ชักจูงไปในทางเสื่อม หรือไปในทางที่เหลวไหล ไร้สาระ
หรือที่เป็นโทษเป็นความทุกข์เดือดร้อน
(ที่มา : พระสูตรและอรรถกถาแปล ขุททกนิกาย อุทาน เล่มที่ ๔๔
มหามกุฏราชวิทยาลัย, พ.ศ.๒๕๒๖, หน้า ๓๘๘-๓๘๙)
