ลานธรรมจักร http://www.dhammajak.net/forums/ |
|
ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=66&t=65300 |
หน้า 1 จากทั้งหมด 1 |
เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 16 ม.ค. 2025, 07:55 ] | ||
หัวข้อกระทู้: | ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง | ||
ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง คือ ๑. เหตุเหตุ คือเหตุที่เป็นมูลเป็นรากเหง้า หมายถึงเหตุ ๖ คือ โลภเหตุ โทสเหตุ โมหเหตุ อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ (หมาย เฉพาะเหตุปัจจัยเท่านั้น) ๒. ปจฺจยเหตุ คือเหตุเฉพาะปัจจัย หมายถึงเหลือปัจจัยที่ยังผล ธรรมให้กิดขึ้น (เป็นได้ทั้ง ๒๔ ปัจจัย) เช่นมหาภูตรูป ๔ -> อุปาทายรูป ๒๔ หรือมหาภูตรูป ๔ เป็นเหตุ เรียกชื่อว่า รูปขันธ์ ฯลฯ มหาภูตรูปก็จัด เป็นปัจจัยเหตุ ๓. อุตฺตมเหตุ คือเหตุอันสูงสุด เหตุที่เป็นประธาน เพราะให้ผล แก่ตน ๆ ได้แก่กรรม คือ กุศลกรรม อกุศลกรรม เป็นเหตุให้เกิดวิบาก ๔. สาธารณเหตุ คือเหตุที่เป็นสาธารณะทั่วไป เช่น อวิชชาเป็น เหตุให้กิดสังชาร ๓ ให้ทำบุญบ้าง ทำบาปบ้าง เพราะมือวิชชาเป็นเหตุทั้ง นั้น อวิชชา จึงจัดว่าเป็นสาธารณเหตุ หรือสาธารณปัจจัย เพราะในปัจจัย ๒๔ บางทีก็แบ่งเป็น ๒ ปัจจัย คือ สาธารณปัจจัย กับ อสาธารณปัจจัย สาธารณปัจจัย หมายถึงปัจจัยที่เป็นสาธารณะทั่วไปไม่ทั้ง ปวง เช่น ธรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้น จะมีแต่ลำพังอย่างเดียวไม่ได้ จำต้อง ประกอบด้วยธรรมหลายอย่าง เพราะฉะนั้นธรรมทั้งหลายจะขาดสหชาตปัจจัย ไม่ได้ สหชาตปัจจัย ก็จัดเป็นสาธารณปัจจัย หรือว่าจิตทุกดวงต้องมีอารมณ์ อารัมมณปัจจัย ก็จัดเป็นสาธารณปัจจัย
|
เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 16 ม.ค. 2025, 08:23 ] |
หัวข้อกระทู้: | Re: ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง |
ส่วนอสาธารณปัจจัย หมายถึงปัจจัยที่ไม่สาธารณะทั่วไปไม่ ทั้งปวง เช่น เหตุปัจจัย คือ เหตุ ๖ ย่อมไม่เป็นสาธารณปัจจัย เพราะบาง ปัจจัยก็มี บางปัจจัยก็ไม่มี เพราะฉะนั้นธรรมใดที่ไม่เป็นสาธารณะทั่วไป ในธรรมทั้งปวง ก็จัดว่าเป็นอสาธารณปัจจัย ในหตุ ๔ อย่างนี้ เหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุเหตุ คือ เหตุ ๖ เท่านั้น ส่วน คำว่าปัจจัย หมายเอาธรรมที่เป็นอุปการะให้เกิดผล ได้แก่ปัจจัยทั้ง ๒๔ คำที่เกี่ยวข้องกับเหตุ อีกอย่างหนึ่ง คือ คำว่า เหตุ หมายถึงธรรมที่เป็นมูล เป็นรากเหง้า ได้แก่ เหตุ ๖ คือ โลภเหตุ โทสเหตุ โมหเหตุ อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ ซึ่ง คำว่า น เหตุ หมายถึงธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ได้แก่ จิต ๘๙ เจ. ๔๖ (เว้นเหตุ ๖) รูป ๒๘ นิพพาน ชื่อว่า น เหตุ คำว่า อเหตุ หมายถึงธรรมที่ไม่ประกอบด้วยเหตุ ได้แก่ อเหตุกจิต ๑๘ อัญญสมานาเจ.๑๒(เว้นฉันทะ) โมหเจ.ที่ในโมหจิต ๒ รูป ๒๘ นิพพาน ชื่อว่า อเหตุ คำว่า สเหตุ หมายถึงธรรมที่ประกอบด้วยเหตุ ได้แก่ สเหตุกจิต ๗๑ เจ.๕๒ (เว้นโมหเจ.ในโมหจิต ๒) ชื่อว่า สเหตุ |
เจ้าของ: | Duangtip [ 03 มิ.ย. 2025, 20:13 ] |
หัวข้อกระทู้: | Re: ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
เจ้าของ: | sirinpho [ 14 ก.ค. 2025, 16:55 ] |
หัวข้อกระทู้: | Re: ความหมายของคำว่าเหตุมี ๔ อย่าง |
![]() ![]() ![]() |
หน้า 1 จากทั้งหมด 1 | เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง |
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group http://www.phpbb.com/ |