จำแนกจิตโดยองค์ฌาน
เอกูนตึสจิตฺเตสุ ฌานํ ปญฺจงฺคิกํ มตํ
จตุฌานงฺคยุตฺตานิ สตฺตตึสาติ นิทฺทิเส
ฌานมีองค์ ๕ ตรัสไว้ในจิต ๒๙ ดวง (ปฐมฌานจิต ๑๑ ดวง สเหตุกกามาวจรโสมนัส ๑๒.
อกุศลโสมนัส ๔ โสมนัสสันตีรณจิต ๑ หสิตุปปาท ๑)
บัณฑิตพึงแสดงว่า จิตที่ประกอบกับองค์ฌาน ๔ มี ๓๗ ดวง [ทุติยฌาน ๑๑
สเหตุกกามาวจรโสมนัส ๑๒
อกุศลจิตที่ประกอบอุเบกขาและโทมนัส ๘ อเหตุกอุเบกขา ๖
(เว้นปัญจวิญญานจิต ๑๐)
(องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร ปืติ สุข อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในทุติยฌาน ๑๑
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร โทมนัส และเอกัคคตา ประกอบในโทสมูลจิต ๒
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในอุเบกขาสหคตจิต ๒๔)
"จิตที่มีองค์ฌาน ๓ ตรัสไว้ ๑๑ ดวง [ตติยฌานจิต ๑๑]
จิตที่มีองค์ฌาน ๒ [สุขและเอกัคคตา หรืออุเบกขาและเอกกัคคตา] ตรัสไว้ ๓๔ ดวง
[จตุตถฌานจิต ๑๑ ประกอบด้วยสุขและเอกัคคตา ส่วนปัญจมฌานจิต ๒๓ ประกอบด้วย
อุเบกขาเอกัคคตา)
พระพุทธองค์ไม่ทรงยกองค์ฌานไว้ในจิตที่ไม่มีวิตกโดยสภาวะ(ทวิปัญจวิญญานจิต ๑๐)
และไม่ทรงยกองค์มรรคไว้ในอเหตุกจิต(๑๘)ทั้งหมด
| ไฟล์แนป: |
|
1721629979631.jpg [ 134.96 KiB | เปิดดู 1289 ครั้ง ] |