อาหารปัจจัย
อาหารปัจจัย เป็นปัจจัยที่ ๑๕ ในปัจจัย ๒๔ หรือเป็นปัจจัยที่ ๒๕ ในปัจจุ ๕๒
อุทเทส อาหารปจฺจโย เพราะอาหาร ๔ เป็นปัจจัย
อาหาร แปลว่า ธรรมที่นำมาซึ่งผล คือนำเอานามรูปมา ทำนามรูป
ให้เกิดขึ้นเป็นชนกกิจ เมื่อนำมาแล้วก็ยังอุปถัมก็นามรูปให้ตั้งอยู่ด้วยดีอีก
เป็นอุปถัมภกกิจโดยอุปถัมภ์รูปให้เกิดสืบต่อ ๆ กันไป เพราะร่างกายถ้าขาด
อาหารก็ตั้งอยู่ไม่ได้ อาหารจึงมีความสำคัญแก่สัตว์โลกทั้ง ๓๑ ภูมิ ดังมี
บาลีกล่าวว่า "สพฺเพ สตฺตา อาหารฏฐิติกา สัตว์ทั้งหลายทั้งปวงตั้งอยู่ได้
ด้วยอาหาร" อาหารจึงมีกิจอุปถัมภ์เป็นประการสำคัญ คือตามหล่อเลี้ยง
นามรูป เพราะเหตุว่าเป็นตัวอุปการะให้เกิดผล คำว่า อาหารบางแห่งก็หมาย
ถึง ปัจจัยที่ปรุงแต่งสังขารธรรมทั้งหลายให้เกิดขึ้น สังชารธรรม ก็หมายถึง
ขันธ์นี่เอง ส่วนธรรมที่ปรุงแต่งขันธ์ก็คือ ปัจจัย ๒๔
เพราะฉะนั้นคำว่า
สัตว์ทั้งหลายทั้งปวงตั้งอยู่ได้ด้วยอาหาร กับคำว่า สังขารทั้งปวงตั้งอยู่
ได้ด้วยปัจจัย จึงมีความหมายเป็นอย่างเดียวกัน
อาหารคือสภาพที่ทำให้เกิดผลมี ๔ อย่าง คือ
๑. กพฬิการาหาร อาหารที่กระทำให้เป็นคำแล้วกลืนกิน ตาม
สมมุติก็ได้แก่ ข้าว น้ำ เป็นต้น ถ้าตามปรมัตถ์ได้แก่ โอชารูป คือคุณภาพ
ของอาหาร ซึ่งรู้ได้ด้วยใจ ส่วนรส หมายถึงรสเปรี้ยว หวาน มัน เค็ม
เผ็ด เป็นต้น รู้ได้ด้วยลิ้น รสกับโอชาจึงไม่เหมือนกัน
กพฬีการาหาร คือ อาหารที่นำเอาโอชารูปมา (เป็นรูปที่ ๘ ใน
อวินิพโภครูป) หรือนำเอารูปกลาปมาให้เกิดขึ้นในร่างกายของสัตว์
คือทำ รูปให้เกิดขึ้นสืบต่อๆกัน
(กพฬี แปลว่า คำ, การาหาร แปลว่า กระทำอาหาร,
กพฬีการาหาร จึงแปลว่า อาหารที่กระทำให้เป็นคำ)
| ไฟล์แนป: |
|
ei_1699395078838-removebg-preview.png [ 204.5 KiB | เปิดดู 1668 ครั้ง ] |