บัดนี้ ข้าพเจ้าจะกล่าวรูป
อธิบายการประมวลรูป ๕ อย่าง
๒ คำว่า สมุทฺเทส (การแสดงโดยย่อ) หมายถึง การแสดงคือพูดโดยย่อ
คำว่า วิภาค (การจำแนก) คือ การจำแนกรูปที่แสดงโดยย่ออีก
คำว่า สมุฎฐาน (สมุฏฐาน) คือ เหตุทำให้เกิดรูป หมายถึง กรรม เป็นต้น
คำว่า กลาป (หมวดหมู่) คือ สิ่งที่ส่วนย่อยเข้าไปรวมกัน หมายถึง กลุ่ม
คำว่า ปวตฺติกกมโต แปลว่า โดยลำดับแห่งการเกิดขึ้น
อธิบายการแสดงรูปโดยย่อ
มหาภูตรูป คือ รูปใหญ่โตปรากฏชัดตามลักษณะและรูปร่างของตน เมื่อเทียบ
เคียงกับอุปาทายรูป มหาภูตรูปใหญ่โตปรากฏชัดตามสภาวะของตน
(๑๘๒) ในคัมภีร์วิภารนีและมหาฎีกากล่าวว่า สสมฺภารธาตุวเสน" (รูปที่ไหญ่โตปรากฏ
ชัดโดยเนื่องกับรูปร่าง) ข้อความนั้นไม่สมควร เพราะชื่อว่ามหาภูตรูปมิได้เป็นไปโดย
เนื่องกับรูปร่าง โดยปราศจากความกว้างขวางด้วยลักษณะของตน(มีความแข็งเป็นต้น
ความใหญ่โตโดยรูปร่างของมหาภูตรูปในกระแสขันธ์ที่มีใจครองและไม่มีใจครอง โดย
ความเป็นแผ่นดิน ภูเขา ปลา และเต่าเป็นต้นในมหาสมุทร มีมูลเหตุคือความกว้างขวาง
ด้วยลักษณะของตน
อีกอย่างหนึ่ง มายากรเรียกว่า มหาภูต เพราะเป็นผู้ใช้เลห์กลในโลก
อีกอย่างหนึ่ง ยักษ์เป็นต้นเรียกว่า มหาภูต เพราะเป็นสิ่งที่คาดคะเนไม่ได้ในการ
เข้าสิงมนุษย์
อีกอย่างหนึ่ง ยักษิณีเรียกว่า มหาภูต เพราะหลอกลวง(ให้หลงผิดโดยจำแลงร่าง
ที่งดงาม]
| ไฟล์แนป: |
|
middleway.jpg [ 92.49 KiB | เปิดดู 747 ครั้ง ] |