เขมํ (จิตเบิกบาน)
ข้อความว่า จิตเบิกบาน (เขมํ) แปลตามศัพท์ว่า "เป็นจิต
เกษม" หมายความว่า หลุดพ้นไปจากเครื่องผูกสัตว์ไว้ในภพที่เรียกว่า
โอฆะ ๔ ได้แก่
๑. กามโยคะ เครื่องผูกคือกาม หมายถึง ความพอใจกามคุณ
๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส
๒. ภวโยคะ เครื่องผูกคือภพ หมายถึง ความพอใจรูปฌาน,
อรูปฌาน, รูปภพ และอรูปภพ รวมไปถีงความพอใจที่จะไปเกิดในกพ
ต่างๆ อยู่อีก
๓. ทิฏฐิโยคะ เครื่องผูกคือทิฏฐิ หมายถึง ทิฏฐิ ๖๒ ที่ตรัสไว้
ในพรหมชาลสูตร
๔. วิชชาโยคะ เครื่องผูกคืออวิชซา หมายถึง ความไม่รู้จริง
ในสัจจะ ๔
จิตของพระอรหันต์ได้พ้นไปจากเครื่องผูกทั้ง ๔ อย่าง โดย
องค์ธรรมก็คือ โลภะ ทิฏฐิ และโมหะ ด้วยเหตุนี้ พระอรหันต์จึงเป็น
ผู้ที่มีจิตไม่หวั่นไหว ไม่เคร้าโศก ไม่ขุ่นมัว และเบิกบานอยู่ ก็คือ
ปราศจากอันตรายที่เกี่ยวกับเครื่องผูกดังกล่าว
ปุถุชนจนถึงพระอนาคามียังมีเครื่องผูกเหล่านั้น เหมือนคนที่
ถูกจองจำไว้ ไม่อาจเป็นอิสระพันไปจากการเวียนตายเวียนเกิด แต่พระ
อรหันต์พ้นไปจากเครื่องผูกดังกล่าวได้ จึงเป็นผู้เบิกบานอยู่
| ไฟล์แนป: |
|
1686179303486-removebg-preview.png [ 222.96 KiB | เปิดดู 1047 ครั้ง ] |