อุปมาเหมือนตาลยอดด้วน
ในขณะที่วิปัสสนาปัญญาได้รับการพัฒนาแก่กล้ำมากขึ้นจน
บรรลุอรหัตตมรรคและอรหัตตผลนั้น กิเลลทั้งปวงถูกกำจัดไปหมด
กรรมเก่าก็หมดอำนาจที่จะให้ผล และกรรมใหม่ไม่มีการเกิดขึ้นอีก
ดังนั้น หลังจากปรินิพพานจุติจิตดับลง กลไกแห่งวิบากคือขันธ์ ๕
ก็หยุดหมุน เรียกว่าเป็น อนุปาทิเสสนิพพาน หมายถึง นิพพานที่
ไมมีอุปธิคือขันธ์เหลืออยู่ ขันธ์และกิเลลทั้งสองดับลงไปพร้อมกัน
ถึงแม้ว่าในขณะบรรลุมรรคญาณนั้น กิเลสได้ถูกกำจัดไปหมดแล้ว
แต่ก็ยังเห็นได้ไม่ขัดเจนเหมือนในขณะดับขันธ์ปรินิพพาน เปรียบ
เหมือนต้นตาลหักยอดตาลย่อมตกลงสู่พื้นดิน เหลือเพียงแต่ส่วน
โคนต้นที่ยังตั้งตรงอยู่เหมือนว่ายังไม่ตาย ต่อเมื่อโคนตันผุพังโค่นลง
บนพื้นดินจึงจะเห็นชัดว่าต้นตาลตายไปแล้วจริง พระอรหันด์ก็เป็น
เหมือนตาลยอดด้วนนั้น เนื่องจากท่านได้ดับขันธ์และกิเลลสิ้นแล้ว
ในขณะบรรลุมรรคหลงเหลือแต่ขันธ์เดิมที่ยังไม่ดับไป การดับขันธ์
ของท่านจึงเห็นได้ไม่ชัดเจน ครั้นเมื่อท่านปรินิพพานจึงดับไปโดย
สิ้นเชิงเช่นกับโคนตันตาลที่ผุพังลง การกล่าวอุปมาดังตาลยอดด้วน
และอุปมาเหมือนประทีปที่ดับไปในเรื่องนี้ เป็นการกล่าวอธิบายการ
ดับขันธ์ของพระอรหันต์ให้เข้าใจง่าย
หลังจากที่พระอรหันต์ได้ละกิเลสสิ้นเชิงแล้ว ไม่มีทุกข์เกิด
อีกต่อไป แต่เนื่องจากท่านยังไม่ได้ละทิ้งสังขารร่างกาย จึงยังอาจ
ประสบความไม่สบายทางกาย ซึ่งเป็นเพียงความทุกข์กายเท่านั้น
หากแต่จิตของท่านมีแต่ความสงบสุขไม่มีความทุกข์ กล่าวได้ว่า
ท่านเจ็บเพียงร่างกายเท่านั้น แต่ใจไม่เจ็บตามไปด้วย"
| ไฟล์แนป: |
|
article-217.jpg [ 73.31 KiB | เปิดดู 587 ครั้ง ] |