แม้ก่อนที่จะพบนายช่างปลูกเรือนพระพุทธองค์เองยังต้องเวียนว่าย
ตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏนับชาติไม่ถ้วน
ใจความของคาถาทั้งสองบทนี้ คือนิพพานอันเป็นนิโรธสัจ
ไม่มีที่ตั้ง การตรัสถึงนิพพานว่ามีอยู่ในร่างกายที่ยาววาหนึ่งนี้ เป็น
แค่เพียงการกล่าวโดยอ้อม ทุกขสัจและสมุทยสัจนั้นมีอยู่ในกระแส
รูปนามของทุกคน ซึ่งปรากฏอยู่ในทุกขณะที่มีสภาวะเห็นเป็นต้น
มรรคสัจแฝงอยู่ในผู้ปฏิบัติธรรมที่กำลังบรรลุมรรคผล ส่วนนิโรธสัจ
จึงได้แก่นิพพานนั้นมีอยู่โดยอ้อมในกระแสจิตของพระอริยบุคคล
ที่น้อมไปในมรรคผล และกล่าวได้ว่านิโรธสัจมีอยู่โดยตรงในกระแส
จิตของพระอรหันต์ตลอดเวลา เพราะในจิตของพระอรหันต์นั้นกิเลส
ได้ดับสิ้นแล้ว
แม้ว่าสัจจะ ๓ คือ ทุกขสัจ สมุทยสัจ และมรรคสัจ จะมี
ได้แก่บุถุชนในเวลาทั่วไปและในเวลาที่เจริญอริยมรรคมีองค์ ๘ แต่
นิโรธสัจเป็นสิ่งที่ไม่มีโดยตรงในร่างกายของปุถุชน การที่พระพุทธ
องค์ตรัสว่าอยู่ในร่างกายที่ยาววาหนาคืบกว้างศอกของคนทั่วไป ก็
เพราะหมายถึงการดับกิเลสและขันธ์ของพระอรหันต์ที่ตอนแรกก็ยัง
เป็นปุถุชนอยู่ การกล่าวถึงสถานที่ไว้โดยปริยายเช่นนี้มีประโยชน์
เพื่อให้เข้าใจง่าย ดังข้อความในคัมภีร์ฎีกาของวิสุทธิมรรคว่า
เอเทสมฺปิ หิ ตํ เยสํ นิโรโธ, เตสํ วเสน อุปจารโต เทสโตปิ
นิทฺทิสียติ ยถา จกฺขํ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอตฺเถสา ตณฺหา
ปหียมานา ปหึยติ, เอตฺถ นิรุชฺฌมานา นิรุชฺฌตีติ.
| ไฟล์แนป: |
|
ย้ายประเภทกันเถอะ-removebg-preview (1).png [ 385.14 KiB | เปิดดู 1195 ครั้ง ] |