จำแนกจิตโดยองค์ฌาน
๑๑๔. เกกูนตีสจิตฺเตตุ ฌานํ ปญฺจงฺคิกํ มคํ
จตุฌานงฺคยุตฺตานี สตฺตติสาติ นิทฺทิเส.
ฌานที่มืองค์ ๕ ตรัสไว้ในจิต ๒๙ ตวง (ปฐมฌานจิต ๑๑ สเหตุกกามาวจรโสมนัส
๑๒ อกุศลโสมนัส ๔ โสมนัสสันตีรณจิต ๑ หสิตุปปาทจิต ๑
บัณฑิตพึ่งแสดงว่า จิตที่ประกอบกับองค์มาน ๔ มี ๓๗ ตวง (ทุติยฌานจิต ๑๑
สเหตุกกามาวจรอุเบกขา ๑๒ อกุศลจิตที่ประกอบกับอุเบกขาและไทมนัส ๘ อเหตุกอุเบกขา ๖
(เว้นทวิปัญจวิญญาณจิต ๑๐)!"
[องค์ฌาน ๔ คือ วิจาร ปีติ สุข และเอกัคตตา ประกอบในทุติยฌานจิต ๑๑
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร โทมนัส และเอกัดตตา ประกอบในโทสมูลจิต ๒
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในอุเบกขาสหตคจิต ๒๔]
๑๑๕. เอกาทสวิธํ จิตต่ ติวงคิกมุทีริตํ
จตุตฺตีสวิธํ จิตต่ ทุวงฺคิกมุทีริตํ.
จิตที่มืองค์ฌาน ๓ ตรัสไว้ ๑๑ ดวง (ตติยฌานจิต ๑๑]
จิตที่มืองค์ฌาน ๒ (สุขและเอกัคคตา หรืออุเบกขาและเอกัดคตา ตรัสไว้ ๓๔ ดวง
(จตุตถฌานจิต ๑๑ ประกอบด้วยสุขและเอกัคคตา ส่วนปัญจมฌานจิต ๒๓ ประกอบด้วย
อุเบกขาและเอกัดคตา!"
๑๑๖. สภาเวนาวิตกฺเกสุ ฌานงฺคานิ น อุทฺธเร
สพฺพาเหตุกจิตฺเตสุ มคฺคคานิ น อุทฺธเร
พระพุทธองค์ไม่ทรงยกองค์ฌานไว้ในจิตที่ไม่มีวิตกโตยสภาวะ [ปญจวิญญ าณจืต
๑๐] และไม่ทรงยกองค์มรรคไ ว้ในอเหตุกจิต (๑๘] ทั้งหมด
อภิธัมมาวตาร น.96
| ไฟล์แนป: |
|
buddha-6622721_1280.png [ 299.28 KiB | เปิดดู 893 ครั้ง ] |