ลานธรรมจักร http://www.dhammajak.net/forums/ |
|
องค์ฌาน ๕ มีกำลังมากกว่าจิตปกติ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=66&t=63072 |
หน้า 1 จากทั้งหมด 1 |
เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 24 ม.ค. 2023, 06:29 ] | ||
หัวข้อกระทู้: | องค์ฌาน ๕ มีกำลังมากกว่าจิตปกติ | ||
องค์ฌาน ๕ มีกำลังมากกว่าจิตปกติ อนึ่ง แม้องค์ฌาน ๕ เหล่านี้มือยู่(ในขณะทั่วไปที่เกิดกามาวจรจิต] และในขณะ เกิดอุปจารสมาธิ แต่มีกำลังมากกว่าจิตทั่วไปในขณะเกิดอุปจารสมาธิ ส่วนในปฐมฌานนี้ ได้เข้าถึงลักษณะของรูปาวจรที่มีกำลังมากกว่าอุปจารสมาธิอีก กล่าวคือ ในองค์ฌาน เหล่านี้ ๑. วิตกเกิดขึ้นน้อมจิตสู่อารมณ์ด้วยลักษณะอันคล่องแคล่วดี ๒. วิจารเกิดขึ้นเคล้าคลึงอารมณ์อย่างต่อเนื่อง ๓,๔. ปิติและสุขเกิดขึ้นแผ่ซ่านไปทั่วสรรพางค์กาย ดังพระพุทธดำรัสว่า นาสฺส กิญฺจิ สพฺพาวโต กายสฺส วิเวกเขน ปีติสุเขน อปฺผุฏํ โหติ -- สรรพางค์กายบางส่วนของผู้เพียรปฏิบัตินั้นที่ไมมีปีติและสุขอันเกิดจากวิเวก กระทบแล้ว หามีไม่" ๕, แม้ภาวะที่จิตมีอารมณ์เดียวก็เกิดขึ้นแนบสนิทในอารมณ์เหมือนฝาผอบบน ปิดสนิทกระทบฝ่าผอบล่าง ข้อนี้เป็นความต่างกันขององค์ฌาน ๕ เหล่านั้นที่ถึงลักษณะของรูปาวจรอื่นจาก องค์ฌานที่เกิดขึ้นในขณะเกิดอุปจารสมาธิ ในบรรดาองค์ฌานทั้ง ๕ นั้น แม้จิตเตกัคคตาจะมิได้ทรงแสดงไว้ในพระบาลีว่า สวิตกฺกํ สวิจารํ (มีวิตกวิจาร) เป็นนนั้น แต่เป็นองค์ฌานหนึ่งเช่นกัน ดังพระพุทธดำรัส(ใน คัมภีรีวิภังค์)อย่างนี้ว่า ฌานนฺติ วิตกฺโก วิจาโร ปิติ สุขํ จิตฺตสฺเสกคฺคตา " วิตก วิจาร ปีติ สุข และภาวะที่จิตมีอารมณ์เดียว ชื่อว่า ฌาน" โดยแท้จริงแล้ว ความมุ่งหมายที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสโดยย่อ มีแสดงไว้โดย ละเอียดในวิภังค์ (คำอธิบาย)
|
เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 06 มี.ค. 2023, 03:38 ] |
หัวข้อกระทู้: | Re: องค์ฌาน ๕ มีกำลังมากกว่าจิตปกติ |
จำแนกจิตโดยองค์ฌาน ๑๑๔. เกกูนตีสจิตฺเตตุ ฌานํ ปญฺจงฺคิกํ มคํ จตุฌานงฺคยุตฺตานี สตฺตติสาติ นิทฺทิเส. ฌานที่มืองค์ ๕ ตรัสไว้ในจิต ๒๙ ตวง (ปฐมฌานจิต ๑๑ สเหตุกกามาวจรโสมนัส ๑๒ อกุศลโสมนัส ๔ โสมนัสสันตีรณจิต ๑ หสิตุปปาทจิต ๑ บัณฑิตพึ่งแสดงว่า จิตที่ประกอบกับองค์มาน ๔ มี ๓๗ ตวง (ทุติยฌานจิต ๑๑ สเหตุกกามาวจรอุเบกขา ๑๒ อกุศลจิตที่ประกอบกับอุเบกขาและไทมนัส ๘ อเหตุกอุเบกขา ๖ (เว้นทวิปัญจวิญญาณจิต ๑๐)!" [องค์ฌาน ๔ คือ วิจาร ปีติ สุข และเอกัคตตา ประกอบในทุติยฌานจิต ๑๑ องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร โทมนัส และเอกัดตตา ประกอบในโทสมูลจิต ๒ องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในอุเบกขาสหตคจิต ๒๔] ๑๑๕. เอกาทสวิธํ จิตต่ ติวงคิกมุทีริตํ จตุตฺตีสวิธํ จิตต่ ทุวงฺคิกมุทีริตํ. จิตที่มืองค์ฌาน ๓ ตรัสไว้ ๑๑ ดวง (ตติยฌานจิต ๑๑] จิตที่มืองค์ฌาน ๒ (สุขและเอกัคคตา หรืออุเบกขาและเอกัดคตา ตรัสไว้ ๓๔ ดวง (จตุตถฌานจิต ๑๑ ประกอบด้วยสุขและเอกัคคตา ส่วนปัญจมฌานจิต ๒๓ ประกอบด้วย อุเบกขาและเอกัดคตา!" ๑๑๖. สภาเวนาวิตกฺเกสุ ฌานงฺคานิ น อุทฺธเร สพฺพาเหตุกจิตฺเตสุ มคฺคคานิ น อุทฺธเร พระพุทธองค์ไม่ทรงยกองค์ฌานไว้ในจิตที่ไม่มีวิตกโตยสภาวะ [ปญจวิญญ าณจืต ๑๐] และไม่ทรงยกองค์มรรคไ ว้ในอเหตุกจิต (๑๘] ทั้งหมด อภิธัมมาวตาร น.96 |
หน้า 1 จากทั้งหมด 1 | เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง |
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group http://www.phpbb.com/ |