สัญญาเวทยิตนิโรธ นี้ เป็นสมาบัติที่ดับสัญญาและเวทนา
จึงเป็นธรรมดาที่จะไม่มีเวทนา
อาจจะมีผู้สงสัยว่า ถ้าไม่มีเวทนา จะเป็นสุขได้อย่างไร เพราะความสุขเป็นเวทนาอย่างหนึ่ง
แต่ตามความเป็นจริง ความสุขที่ไม่มีเวทนา ก็มี ดังพุทธพจน์ที่ตรัสไว้เรื่องนี้ว่า
"อานนท์ ภิกษุก้าวล่วงเนวสัญญานาสัญญายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว
เข้าถึงสัญญาเวทยิตนิโรธอยู่ นี้แล คือความสุขอื่น ที่ดียอดเยี่ยมกว่า
และปราณีตกว่าความสุข (ในเนวสัญญานาสัญญายตนะ) นั้น"
อาจเป็นไปได้ ที่อัญเดียรถีย์ปริพาชกจะพึงกล่าวว่า พระสมณโคดมตรัสสัญญเวทยิตนิโรธไว้
และทรงบัญญัติ (จัดเอา) สัญญาเวทยิตนิโรธนั้นเข้าในความสุขด้วย
ข้อนั้นคืออะไรกัน ข้อนั้นเป็นได้อย่างไรกัน;
เธอพึงกล่าวชี้แจงกะเดียรถีย์ปริพาชกที่พูดอย่างนั้นว่า นี่แน่ะท่าน
พระผู้มีพระภาคจะทรงบัญญัติไว้ในความสุข หมายเอาเฉพาะสุขเวทนาอย่างเดียวเท่านั้นก็หาไม่,
ในที่ใดๆ พบความสุขได้ ในภาวะใดๆ มีความสุข พระตถาคตย่อมทรงบัญญัติฐานะภาวนั้นๆ
ไว้ในความสุข (คือจัดเอาฐานะหรือภาวะนั้นๆ เข้าเป็นความสุข
สัญญาเวทยิตนิโรธ เป็นภาวะเทียบคล้ายภาวะนิพพาน และสุขโดยไม่มีการเสวยอารมณ์
หรือสุขไม่เป็นเวทนาแห่งสัญญาเวทยิตนิโรธนี้ ก็เป็นนิพพานสุข
เรื่องนี้ พระสารีบุตรก็เคยอธิบายไว้ในนิพพานสูตร (องฺ.นวก.๒๓/๒๓๘/๔๒๙)
ความย่อว่า ครั้งหนึ่ง ท่านได้กล่าวกะภิกษุทั้งหลายว่า
"ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย นิพพานนี้เป็นสุข นิพพานนี้เป็นสุข"
พระอุทายีถามท่านว่า จะมีความสุขได้อย่างไร ในภาวะที่ไม่มีการเสวยอารมณ์
พระสารีบุตรตอบว่านิพพานที่ไม่มีการเสวยอารมณ์ (ไม่มีเวทนา) นี้แหละเป็นสุข
จากนั้นท่านได้อธิบายด้วยวิธียกตัวอย่างภาวะในสมาบัติ เป็นเครื่องเทียบเคียงให้เข้าใยโดยนัยอ้อม
ตามคำอธิบายของพระสารีบุตรนั้น ท่านมิได้ใช้เฉพาะแต่สัญญาเวทยิตนิโรธอย่างเดียว
เท่านั้นเป็นเครื่องเทียบท่านใช้ภาวฌานทุกชั้น ตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไปเลยทีเดียว
เป็นเครื่องแสดงให้เห็นแง่ที่จะเทียบเคียงเข้าใจความสุขแห่งภาวะนิพพานได้
| ไฟล์แนป: |
|
20191130_084712.jpg [ 165.74 KiB | เปิดดู 1413 ครั้ง ] |