พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจนฺโท)
ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล
ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต
เมตตาชาวภูไท
ผู้เล่า (หลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ) เคยสังเกตดู ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต จะไม่คลุกคลีด้วยกับบุคคลผู้มักเอาเปรียบ ข่มเหง รังแกสัตว์ โดยเฉพาะพวกฉ้อราษฎร์บังหลวง ถึงไม่มีใครบอกท่านๆ ก็รู้ เข้าไปหา ท่านจะเฉยๆ ไม่ค่อยพูดด้วย ไม่ยินดีต้อนรับ
ส่วนชนต่างชาติต่างภาษา ก็มีพม่าที่ท่านจะยอมรับและเคยไปจำพรรษา ส่วนชาวยุโรปท่านดูจะเมตตาชาวรัสเซียเป็นพิเศษ เพราะเหตุใดก็สุดวิสัยที่จะเดาได้
ส่วนภูมิประเทศที่ไม่สัปปายะแก่ท่าน หากไม่มีความจำเป็นแล้วท่านก็จะไม่ไป เช่น อุบลราชธานี ผู้เล่าได้กล่าวไว้ว่า หลังจากท่านกลับจากลพบุรีสู่กรุงเทพฯ แล้ว ท่านพระอาจารย์ได้สนทนากับท่านเจ้าคุณอุบาลีฯ (จันทร์ สิริจนฺโท) ว่า มีวาสนาจะสอนหมู่ได้ไหม แล้วท่านก็กลับอุบลฯ ไปยังวัดพระอาจารย์เสาร์ พร้อมด้วยพระอาจารย์สิงห์ และพระมหาปิ่น
ระหว่างเดินธุดงค์รุกขมูลอยู่ถิ่นอุบลฯ ถูกต่อต้านจากชาวบ้านอย่างแรงด้วยวิธีการต่างๆ สารพัด ท่านว่า จึงได้ชวนพระอาจารย์เสาร์มุ่งหน้าสู่มุกดาหาร คำชะอี หนองสูง ถิ่นนี้เป็นที่อยู่ของชนเผ่าภูไท สถานที่สัปปายะเหมาะแก่การแสวงหาวิเวก และชาวบ้านก็ให้ความอุปถัมภ์บำรุงด้วยศรัทธาและเลื่อมใส ตั้งแต่เบื้องต้นแห่งชีวิตจนกระทั่งเบื้องปลายแห่งชีวิต ก็ได้อาศัยชนเผ่าภูไทนี้แหละ
บางคนสงสัยได้กราบเรียนถามท่านว่า เหตุใดท่านพระอาจารย์มักอยู่กับพวกภูไท ท่านตอบว่า “เพราะชาวภูไทว่าง่ายสอนง่าย” ศิษย์ของท่านเป็นเผ่าภูไทมีชื่อเสียงหลายรูป เช่น พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร พระอาจารย์สิม พุทฺธาจาโร เป็นต้น
ท่านได้กลับไปอุบลฯ สองครั้ง ครั้งแรกกลับไปส่งมารดา ก่อนขึ้นไปเชียงใหม่ ครั้งที่สองไปทำฌาปนกิจศพท่านพระอาจารย์เสาร์ หลังจากนั้นก็ไม่เคยไปอีกเลย
หมายเหตุโดย sirinpho ผู้โพสต์ : จากหนังสือธรรมประวัติหลวงปู่จาม มหาปุญฺโญ ผู้มากมีบุญ บันทึกเกี่ยวกับต้นตระกูลภูไท มีความตอนหนึ่งว่า...ท่านพระอาจารย์มั่นเคยบอกว่า ชนเผ่าภูไทสืบเชื้อสายมาจากพระเวสสันดร
พระอาจารย์สิงห์ ขนฺตฺยาคโม
พระอาจารย์มหาปิ่น ปญฺญาพโล
พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร เป็นชาวภูไท ลูกหลานพระเวสสันดร
พระอาจารย์สิม พุทฺธาจาโร เป็นชาวภูไท ลูกหลานพระเวสสันดร
หลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ
คัดลอกเนื้อหามาจาก : หนังสือ “รำลึกวันวาน”เกร็ดประวัติ ปกิณกธรรมและพระธรรมเทศนาท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺตเถร
จากบันทึกความทรงจำของหลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ
หัวข้อ เมตตาชาวภูไท หน้า ๙๓-๙๔
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=6&t=59921
รวมคำสอน “ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=43188
รวมคำสอน “หลวงปู่ฝั้น อาจาโร” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=44391
รวมคำสอน “หลวงปู่สิม พุทฺธาจาโร” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=42673
ภาพเก่าๆ ครูบาฯ สายหลวงปู่มั่น หาดูได้ยากมากๆ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=42605