โรงซ่อมสามี
“ครอบครัว” หนึ่งคำสั้น ๆ ที่หากพูดถึงในคราใด
ย่อมสะท้อนความอบอุ่นขึ้นในใจให้กับใครหลายๆ คน
และหลายคนมีจินตนาการที่แตกต่างกันออกไป
บ้างก็จินตนาการว่าครอบครัวต้องประกอบไปด้วยพ่อแม่ ลูก
และอุดมไปด้วยความรักที่งดงาม
หากแต่ในชีวิตจริงครอบครัวสำหรับใครบางคน
ก็ไม่ใช่ ภาพต่อที่ประกอบไปด้วยความสวยงามเสมอไป
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
เคยสำรวจข้อมูลจาก 600 ครอบครัวพบว่าร้อยละ 40 ของครอบครัว
ที่ทำการสำรวจมีปัญหาความรุนแรงในระดับต่างๆ จากหลายสาเหตุ
อาทิ มิติชายหญิงในบริบทสังคมไทย กระบวนการทางจิตวิทยา
สื่อโทรทัศน์ ละครในสังคมไทย ที่ต่างสะท้อนความรุนแรงผ่านการตบตีกัน
ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการใช้ความรุนแรงในครอบครัว
รวมทั้งเรื่องปัญหาทางจิตและการดื่มสุรา
โครงการ “โรงซ่อมสามี” จึงเกิดขึ้นด้วยการสนับสนุนของกรมคุมประพฤติ
เพื่อหวังให้สามีที่ทำร้ายภรรยาเข้าสู่ระบบยุติความรุนแรง
และกลับตัวเป็นสามีคนใหม่ของภรรยาและลูก
พร้อมกับเยียวยาร้อยร้าวจากความรุนแรงในครอบครัวตั้งแต่ปี 2544
ในงานประชุมนานาชาติเรื่อง
“สุขภาวะผู้หญิงภายใต้เงื้อมมือกฎหมายและวัฒนธรรม”
(Women’s Health, Well-being between Culture and the Law)
ของมูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง
ได้นำเสนอบทวิจัยที่น่าสนใจเกี่ยวกับโครงการ “โรงซ่อมสามี”
โดย อ.เนื่องน้อย บุญเนตร อาจารย์คณะอักษรศาสตร์ภาควิชาปรัชญา
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อ.เนื่องน้อยเริ่มกระเทาะแก่นสำคัญของนิยามใน “การให้อภัย”
ในสังคมไทยว่ามีหลายมิติ แต่ในที่นี้ “การให้อภัย” หมายถึง
การให้มองข้ามความแค้นเคืองใจหลังจากผู้หญิงที่เป็นภรรยาถูกใช้ความรุนแรง
ซึ่งการให้อภัยในนิยามแบบนี้มักตอกย้ำ
และทำให้บทบาทผู้หญิงย้อนกลับไปสู่กรอบที่ว่า “ผู้หญิงต้องเป็นคนดี”
ทั้งที่ในความเป็นจริง เมื่อผู้หญิงถูกใช้ความรุนแรง
ไม่เพียงร่างกายและจิตใจของผู้หญิงที่ถูกทำร้ายเท่านั้นที่ต้องได้รับการเยียวยา
ครอบครัว หรือชุมชนของผู้หญิงคนนั้นก็ต้องได้รับการเยียวยา
ในเรื่องของความรู้สึกด้วย ซึ่งในโครงการโรงซ่อมสามีนี่ยังพัฒนาไปไม่ถึง
“หากเราจำกันได้กรณีที่หมอหนุ่มกระทืบเลขาของตัวเอง
แล้วพยายามอ้างว่ามีความสัมพันธ์ส่วนตัวนั้น
เป็นการส่งสัญญาณว่าเป็นเรื่องภายในที่คนอื่นไม่ควรเข้ามายุ่ง
หรือเพื่อต้องการให้รูปแบบในการดำเนินคดีง่ายขึ้น
ฉะนั้นหากเราลองพิจารณากันให้ดีจะพบว่า
ทุกครั้งเมื่อผู้หญิงหรือเหยื่อถูกกระทำโดยการใช้ความรุนแรง
ผู้หญิงหรือเหยื่อจะมีความโกรธความแค้นเคือง”
อ.เนื่องน้อยยกตัวอย่างและเสริมว่า
การให้อภัยถูกวิเคราะห์ว่าเป็นการก้าวข้ามความแค้นเคือง
และเป็นส่วนหนึ่งของความยุติธรรมสมานฉันท์
โดยผ่านทฤษฎีเกี่ยวกับการจัดการความโกรธของคนที่ถูกกดทับ
“นักปรัชญาสมัยใหม่บอกว่า
เวลาที่เราถูกทำร้ายเป็นการลดคุณค่าของเราลงไปด้วย
ขณะผู้ที่ทำร้ายคนอื่นจะบอกว่าฉันมีความสำคัญ
และการทำร้ายจะบอกว่าเหยื่อนั้นมีคุณค่าน้อยกว่าผู้กระทำ
ส่วนอารมณ์โกรธเป็นการป้องกันตนเองจากการถูกกระทำ
นั่นคือ คุณค่าของการโกรธ”
อย่างไรก็ตาม การให้อภัยตามคำจำกัดความของโครงการโรงซ่อมสามี
ที่มีความมุ่งหวังจะให้เกิด การเยียวยากันเองภายในครอบครัว
และต้องการรักษาสถาบันครอบครัวในสังคมไทยให้ดำรงอยู่ได้โดยไม่แตกร้าวนั้น
ถูกขยายภาพให้เห็นอย่างชัดเจนว่า
ไม่ใช่นิยามของการให้อภัยในความเข้าใจของบุคคลทั่วไปที่โกรธกันชั่วครู่ก็ลืม
หากแต่ต้องลงลึกเพื่อป้องกันไม่ให้ “ผู้หญิง” หรือ “ภรรยาที่ถูกทำร้าย”
ต้องกลายมาเป็นผู้แบกรับความรู้สึกอีกครั้ง
“บางคนบอกว่าการให้อภัยไม่เพียงแต่ต้องเอาชนะอารมณ์ทางลบเท่านั้น
ไม่ใช่การเอาชนะความแค้นเคือง ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว
มีความจำเป็นแต่ไม่เพียงพอ การให้อภัยต้องมีแง่บวกด้วย
เพราะในแง่ของการทำร้าย เป็นการส่งสารว่า คนทำร้ายมีฐานะสูงกว่าคนทำร้าย
การให้อภัยต้องทำให้คนคนนั้นสำนึกว่า
คนที่ถูกกระทำมีค่าสำคัญเท่ากับตัวคนทำร้ายเอง”
การเยียวยาไม่สามารถลบล้างแผลเป็นที่เกิดขึ้นในใจได้ทั้งหมด
การใช้รูปแบบยุติธรรมสมานฉันท์ไม่สามารถล้างบาดแผลของผู้หญิง
และสังคมรอบข้างผู้หญิงที่ถูกทำร้ายลงไปด้วยได้
ดังนั้นเราต้องถามตัวเองว่า การทำร้ายผู้หญิงหนึ่งคน
ก็เหมือนเป็นการทำร้ายความรู้สึกของชุมชน และผลกระทบที่เกิดจากชุมชน
ไม่ใช่เวลามีเรื่องขึ้นมาก็ส่งไปที่โรงซ่อมสามี
เพราะการทำแบบนั้นก็เสมือนหนึ่งเป็นการมอบบาดแผลให้ผู้หญิงอยู่คนเดียว
ทำให้ผู้หญิงต้องเป็นเพศที่แบกรับความรู้สึกในการผิดชอบ
การสร้างให้เกิดชุนชนย่อยที่ส่งสารไปยังกลุ่มผู้หญิงในสังคมว่า
พวกเธอมีคุณค่าเพียงใด และใครก็ตามที่ทำร้ายผู้หญิง
ก็จะหมายรวมถึงการทำร้ายครอบครัว และสังคมรอบตัวเธอแล้ว
ก็จะทำให้โครงการโรงซ่อมสามีเกิดผลบวกมากยิ่งขึ้น
เพราะในท้ายที่ สุดแล้ว หากเราลดความแตกร้าวในครอบครัวไปได้เท่าไหร่
สังคมไทยก็จะยิ่งงดงามและเติบโตด้วยความรักได้อย่างแท้จริง
ที่มา...สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
กรุงเทพธุรกิจ
ดึกแล้วตาลายค่ะ นึกว่าผัดกระเพรา อ่านแล้วหิว ....แห่ะๆ 
ซ่อมด้ายย...เด้อค่ะเด้อออ... 
ถ้าท่านอยากรู้ว่าเวลา 10 ปีมีค่าขนาดไหน ถามคู่แต่งงานที่เพิ่งหย่าร้างกัน