เจาคัณฑีสถูป หรือ เจาคันธีสถูป
สถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงพบปัญจวัคคีย์เป็นครั้งแรก
หลังจากตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ



ครั้นเมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จมาถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวันแล้ว
ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ คือ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ และอัสสชิ
ได้เห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จมาแต่ไกล จึงทำสัญญากันว่า
จะไม่ลุกรับ จะไม่ต้อนรับ แต่เมื่อพระองค์เสด็จมาถึง ต่างก็ลืมสัญญานั้นเสียหมด

สถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงพบปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕
เป็นครั้งแรกหลังจากตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ
เมื่อเสด็จมาถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวัน (ปัจจุบันเรียกว่า สารนาถ)
ได้มีการสร้างพระสถูปเรียกว่า “เจาคัณฑีสถูป”
เพื่อเป็นเครื่องระลึกว่า นี่เป็นสถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงพบกับปัญจวัคคีย์
สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นราวๆ พุทธศักราช ๑๐๐๐ ในช่วงราชวงศ์คุปตะ

เนื่องจากปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ได้หนีพระองค์มาจากพุทธคยา
ครั้งที่พระองค์ทรงเลิกบำเพ็ญทุกขกิริยาใหม่ๆ
ตามพุทธประวัติทรงจาริกจากพุทธคยามาถึงสารนาถเป็นเวลา ๒ เดือน

เดิมพระสถูปนี้มีความสูง ๓๐๐ ฟุต แต่ผุพังไปตามกาลเวลาเหลือเพียง ๗๐ ฟุต
ลักษณะส่วนบนของพระสถูปได้เบี่ยงเบนไปจากพุทธศิลป์ดั้งเดิมมาก
ด้วยว่าบิดาของพระเจ้าอักบาร์มหาราช กษัตริย์มุสลิมวงศ์โมกุล
พระนามว่า หุมายุน ได้เสด็จลี้ภัยทางการเมือง
แล้วมาหลบซ่อนข้าศึกที่พระสถูปแห่งนี้ เมื่อพ้นจากข้าศึกแล้ว
พระเจ้าอักบาร์มหาราช ทรงสำนึกบุญคุณของพระสถูป
ที่ทำให้พระบิดามาหลบซ่อนและรอดพ้นจากข้าศึกได้
จึงทรงให้มีการก่อสร้างต่อเติมพระสถูปขึ้นไปอีก แต่เพราะพระองค์เป็นมุสลิม
ทำให้ศิลปะของพระสถูปที่ถูกต่อเติมนี้ ออกมาในแนวศิลปแบบมุสลิม
และเพราะเป็นที่ระลึกต่อพระบิดาของพระเจ้าอักบาร์มหาราช
พระสถูปนี้จึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า สถูปหุมายุน

ปัจจุบันเจาคัณฑีสถูป พระสถูป ๘ เหลี่ยม ถือว่าเป็นหน้าด่านของสารนาถ
ตั้งอยู่บนเนินดินพูนสูงพิเศษ สามารถขึ้นไปชมภายในและเดินขึ้นไปชมถึงยอดได้
จากบนยอดพระสถูปสามารถมองเห็น “ธัมมเมกขสถูป”
สถานที่ทรงแสดงปฐมเทศนา อยู่ไม่ไกลนัก ประมาณ ๑ กิโลเมตรเศษ

ถ้าเดินทางบนถนนจากพาราณสี เมื่อมาถึงสารนาถ จะพบเจาคัณฑีสถูปเป็นอันดับแรก
ก่อนถึงอุทยานประวัติศาสตร์ (ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน) เพียงกิโลเมตรเศษ

ใกล้กันกับเจาคัณฑีสถูปเป็น วัดไทยสารนาถ หรือ วัดมฤคทายวันมหาวิหาร
และฝั่งตรงกันข้ามกับวัดไทยสารนาถนั้น เป็นที่ตั้งของ พิพิธภัณฑ์สารนาถ
ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์ที่เก็บรักษาวัตถุโบราณต่างๆ ประจำเมืองพาราณสี
อาทิเช่น เสาหัวสิงห์ ๔ ทิศ ซึ่งเดิมอยู่บนยอดเสาหินพระเจ้าอโศกมหาราช,
และพระพุทธรูปปางปฐมเทศนา ที่ถูกขุดพบ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ฯลฯ





“เจาคัณฑีสถูป” สถานที่ที่พระพุทธเจ้าทรงพบปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕
เป็นครั้งแรกหลังจากตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ



หมู่มหาสังฆวิหาร ซากพุทธสถานโบราณ
ในป่าอิสิปตนมฤคทายวัน (ปัจจุบันเรียกว่า สารนาถ)



พิพิธภัณฑ์สารนาถ เมืองพาราณสี

⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱⊰⊱

ที่มา >>> พุทธสังเวชนียสถาน ๔ ตำบล
: สถานที่อันเป็นที่ระลึกถึงพระพุทธเจ้า
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=39377