ลักษณะแห่งธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอน พระธรรมคือ คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้านั้น
เมื่อกล่าวโดยลักษณะท่านจัดออกเป็น ๔ ลักษณะ คือ
๑. สวากขาตธรรม
เป็นพระธรรมอันพระบรมศาสดาทรงแสดงไว้ดีแล้ว
ทั้งที่เป็น กุศล อกุศล และอัพยากฤต
(เป็นกลาง ๆ ไม่มีไม่ชั่วไม่ใช่กุศลไม่ใช่อกุศล)
เป็นพระธรรมอันมีความงามในเบื้องต้น ท่ามกลางที่สุด
สมบูรณ์ด้วยอรรถะและพยัญชนะ
๒. สัลเลขธรรม
เป็นพระธรรมที่ทำน้าที่ขัดเกลาจิต
หรือบาปอกุศลให้ออกไปจากจิต
ตามคุณสมบัติแห่งองค์ธรรมนั้น
เช่น ปัญญาขจัดความโง่เขลา
เมตตาขจัดความพยาบาทความโกรธ เป็นต้น
๓. นิยยานิกธรรม
เป็นธรรมที่นำสัตว์ผู้ปฏิบัติ
ให้ออกจากอำนาจของกิเลส ทุกข์ และสังสารวัฎ
นำออกจากเวรภัยในปัจจุบัน
๔. สันติธรรม
เป็นพระธรรมที่ก่อให้เกิดสันติสุขในชั้นนั้น ๆ
ตามสมควรแก่ธรรมที่บุคคลได้เข้าถึงและปฏิบัติตาม
จนถึงสันติสุขอย่างยอดเยี่ยมคือนิพพาน
ดังที่ทรงแสดงไว้ว่า
นตฺถิ สนติ ปรํ สุขํ (สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี)
อย่างไรก็ตาม พระธรรมทั้งมวลที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้นั้น
ทรงแสดงว่าเป็นธรรมที่มีอยู่เป็นอยู่อย่างนั้น
คือจะเป็น กุศล อกุศล และอัพยากฤต
และแม้แต่มรรคผลนิพพาน เป็น ธรรมฐิติ
ธรรมนิยามคือพระพุทธเจ้าจะเกิดขึ้นหรือไม่ก็ตาม
พระธรรมคงมีสภาพเป็นอย่างนั้น
พระองค์ได้ทรงค้นพบธรรมเหล่านี้
นำมาเปิดเผยชี้แจงแสดงแก่โลกตามความเป็นจริงแห่งธรรมเหล่านั้น
หน้าที่ของพระองค์ในฐานะผู้ค้นพบคือทรงแสดงธรรมเหล่านั้นให้ฟัง
อันเป็นการชี้บอกทางที่ควรเดินและควรเว้นให้เท่านั้น
ส่วนการประพฤติปฏิบัติเป็นหน้าที่ของผู้ฟัง
จะต้องลงมือทำด้วยตนเอง
อำนาจในการดลบันดาล การสร้างโลก เป็นต้น
จึงไม่มีในพระพุทธศาสนา
อันที่จริงการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้านั้น ทำให้พระองค์ทรงเป็นสัพพัญญู
คือ ทรงรู้สรรพสิ่งตามความเป็นจริง
แต่ในการสอนนั้นทรงมีหลักการสอนดังกล่าวแล้วคือ
ทรงมุ่งไปที่คนนั้น ๆ จะได้รับประโยชน์สามารถเกื้อกูล
และอำนวยความสุขให้แก่ผู้ฟัง
ธรรมที่พระองค์นำมาสอนจึงมีน้อย
อุปมาเหมือนใบไม้ในป่ากับใบไม้ในฝ่ามือ
คือที่ทรงรู้นั้นมากเหมือนใบไม้ในป่า
แต่ที่ทรงนำมาสั่งสอนนั้นเหมือนใบไม้ในกำมือเท่านั้น
(ที่มา : หนังสือ ความรู้เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า โดย ภัทรวรรณ วันทนชัยสุข)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=31169
