ลานธรรมจักร
http://www.dhammajak.net/forums/

เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=24&t=24507		 หน้า 2 จากทั้งหมด 3
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:22 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
รูปภาพ
เจดีย์ทรงเครื่อง วัดราชสิทธาราม (วัดพลับ)


เจดีย์ทรงเครื่อง

“เจดีย์ทรงเครื่อง” เป็นเจดีย์ที่ประดับลายเฟื่อง * (คือลายไทยอย่างหนึ่งที่มีแรงบันดาลใจมาจากธรรมชาติรอบตัว) รอบองค์ระฆังเพื่อแสดงลักษณะเด่นพิเศษจากเจดีย์องค์อื่น

เจดีย์ทรงเครื่องนี้มักสร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์แก่ผู้ทรงเกียรติ เช่น ที่วัดราชสิทธาราม (วัดพลับ) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรงสร้างถวายเป็นพระราชอุทิศแด่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 (ด้านทิศตะวันออก) และสร้างขึ้นเป็นส่วนพระองค์โดยเฉพาะ (ด้านทิศตะวันตก)

ขยายความลักษณะพิเศษ ก็คือการประดับองค์ระฆังด้วยปูนปั้นเป็นลายเฟื่องนั้น น่าจะสื่อความหมายเช่นเดียวกับพระพุทธรูปทรงเครื่อง ที่มีความเชื่อกันว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีความหมายมาจากความเชื่อจักรพรรดิราชาที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา ทั้งในมหายานและเถรวาท


* จากหนังสือพจนานุกรม สถาปัตยกรรมและศิลปเกี่ยวเนื่อง ของ ผศ.โชติ กัลยาณมิตร
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:23 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
เจดีย์ย่อมุม

ไฟล์แนป:
เจดีย์ย่อมุม.jpg
เจดีย์ย่อมุม.jpg [ 28.88 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:24 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
ปรางค์

ไฟล์แนป:
ปรางค์ขอม.jpg
ปรางค์ขอม.jpg [ 73.4 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:27 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
:b49:

ไฟล์แนป:
ปรางค์ขอม2.jpg
ปรางค์ขอม2.jpg [ 75.85 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
สถาปัตยกรรมของปรางค์.jpg
สถาปัตยกรรมของปรางค์.jpg [ 28.88 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:29 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
ลักษณะและรูปทรงของพระปรางค์

พระปรางค์ในประเทศไทยได้รับอิทธิพลจากศิลปะสถาปัตยกรรมขอมมีลักษณะจำแนกเป็น 4 แบบ คือ

1. ทรงศิขร เป็นปรางค์รูปแบบดั้งเดิม สร้างขึ้นตามแบบแผนเดิมของขอมเน้นคติความเชื่อว่าเป็นการจำลองภูเขา และสวรรค์ชั้นฟ้า ตัวอย่างได้แก่ ปราสาทนครวัด ประเทศกัมพูชา, ปราสาทหินพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ เป็นต้น

2. ทรงงาเนียม มีลักษณะคล้ายงาช้าง ลักษณะใหญ่แต่สั้นตอนปลายโค้งและค่อนข้างเรียวแหลม ถือเป็นประดิษฐกรรมของช่างไทยโดยมีการพัฒนาจากรูปแบบเดิมจนมีลักษณะเฉพาะของตนเองในสมัยอยุธยาตอนต้น ตัวอย่างได้แก่ ปรางค์เหนือปราสาทพระเทพบิดร วัดพระศรีรัตศาสดาราม กรุงเทพฯ, พระปรางค์ วัดพระศรีมหาธาตุ เมืองเชลียง จ.สุโขทัย เป็นต้น

3. ทรงฝักข้าวโพด มีลักษณะผอมบางและตรงยาวคล้ายฝักข้าวโพด ส่วนยอดนั้นจะค่อยๆ เรียวเล็กลง ก่อนรวบเป็นเส้นโค้งที่ปลายเป็นลักษณะเฉพาะของพระปรางค์สมัยต้นรัตนโกสินทร์ ตัวอย่างเช่น วัดเทพธิดาราม กรุงเทพฯ, วัดมหาธาตุฯ กรุงเทพฯ เป็นต้น

4. ทรงจอมแห มีลักษณะคล้ายแหที่ถูกยกขึ้น ตัวอย่างได้แก่ วัดอรุณราชวราราม กรุงเทพฯ เป็นต้น

ปรางค์อาจถือเป็นรูปแบบหนึ่งของเจดีย์ เช่น เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ (เจดีย์ยอดทรงดอกบัวตูม) ของสมัยสุโขทัย เช่น เจดีย์ทรงระฆัง ของสมัยสุโขทัยก็มี ของสมัยกรุงศรีอยุธยา หรือสมัยรัตนโกสินทร์ก็มี

ไฟล์แนป:
สถาปัตยกรรมของปรางค์2.jpg
สถาปัตยกรรมของปรางค์2.jpg [ 33.9 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:30 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
เจดีย์แบ่งตามประเภทและตำแหน่งที่ตั้งของอาคาร

พระเจดีย์ที่ใช้ประกอบในผังเขตพุทธาวาส โดยทั่วไปแยกออกได้เป็น 5 ประเภทตามตำแหน่งที่ตั้งและหน้าที่ คือ

1. เจดีย์ประธาน
หมายถึง พระเจดีย์ที่ถูกกำหนดให้เป็นอาคารหลักประธานของวัด จึงมักเป็นพระเจดีย์ที่มีขนาดใหญ่สุดในผัง ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ ณ บริเวณกึ่งกลางผังหรือบนแนวแกนหลักด้านหลังพระอุโบสถหรือพระวิหาร ตำแหน่งเจดีย์ประธาน เช่น เจดีย์ประธาน วัดกุฎีดาว จ.พระนครศรีอยุธยา, เจดีย์ประธาน วัดโสมนัสวิหาร

2. เจดีย์ทิศ (เจดีย์ประจำมุม)
หมายถึง พระเจดีย์รองสำคัญในผังที่ถูกกำหนดให้ตั้งประกอบในผังที่ทิศทั้ง 4 หรือมุมทั้ง 4

ไฟล์แนป:
เจดีย์ประธาน.jpg
เจดีย์ประธาน.jpg [ 85.61 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:31 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
รูปภาพ
เจดีย์ราย วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม


3. เจดีย์ราย
หมายถึง พระเจดีย์ขนาดย่อมที่ประกอบในผังในฐานะพระเจดีย์รอง โดยจะวางอยู่เรียงรายรอบอาคารประธาน เช่น เจดีย์ราย วัดพระศรีสรรเพชญ์ จ.พระนครศรีอยุธยา, เจดีย์ราย วัดพระเชตุพนฯ กรุงเทพฯ
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:32 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
รูปภาพ
เจดีย์คู่ วัดพระแก้ว (วัดพระศรีรัตนศาสดาราม)


4. เจดีย์คู่
หมายถึง พระเจดีย์ที่ทำเป็นคู่ ตั้งอยู่ด้านหน้าอาคารสำคัญ อย่างเช่น พระอุโบสถ หรือพระวิหาร หรือพระปรางค์ เช่น เจดีย์คู่ วัดชิโนรสาราม วรวิหาร (วัดชิโนรส) กรุงเทพฯ, เจดีย์คู่ วัดไชยวัฒนาราม จ.พระนครศรีอยุธยา, เจดีย์คู่ วัดพระแก้ว (วัดพระศรีรัตนศาสดาราม) กรุงเทพฯ
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:33 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
รูปภาพ
พระธุตังคเจดีย์ วัดอโศการาม เป็นเจดีย์หมู่


5. เจดีย์หมู่
หมายถึง พระเจดีย์ที่สร้างเป็นกลุ่มหรือหมู่ในบริเวณเดียวกัน โดยเน้นความสำคัญของทั้งกลุ่ม ไม่ได้เน้นที่องค์ใดองค์หนึ่ง เช่น พระธุตังคเจดีย์ วัดอโศการาม จ.สมุทรปราการ
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:34 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
ภาพแสดงองค์ประกอบของเจดีย์

องค์ประกอบของเจดีย์โดยทั่วไป ประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดังแสดงในรูปต่อไปนี้

1. ลูกแก้ว องค์ประกอบส่วนที่ตั้งอยู่บนปลายยอดสุดของพระเจดีย์ นิยมทำเป็นรูปทรงกลมเกลี้ยง บางแห่งทำเป็นรูปคล้ายหยดน้ำ ซึ่งเรียกว่า “หยดน้ำค้าง”

ไฟล์แนป:
ภาพลูกแก้ว.jpg
ภาพลูกแก้ว.jpg [ 92.04 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:36 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
2. ปลี องค์ประกอบของยอดพระเจดีย์ส่วนที่ทำเป็นรูปกรวยกลมเกลี้ยงคล้ายปลีกล้วย ต่อจากส่วนของปล้องไฉนขึ้นไป บางแห่งยืดปลีให้ยาวแล้วคั่นด้วย “บัวลูกแก้ว” ตอนกลางทำให้ปลีถูกแยกเป็น 2 ส่วน ซึ่งจะเรียกส่วนล่างว่า “ปลีต้น” และส่วนบนว่า “ปลียอด”

ไฟล์แนป:
ภาพปลีคั่นด้วยลูกแก้ว.jpg
ภาพปลีคั่นด้วยลูกแก้ว.jpg [ 104.13 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:37 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
3. บัวกลุ่ม ชื่อเรียกองค์ประกอบชุดหนึ่งซึ่งทำเป็นรูป “บัวโถ” ต่อซ้อนให้มีขนาดลดหลั่นกันขึ้นไปอย่าง “บัวลูกแก้ว” สำหรับใช้เป็นส่วนของ “ปล้องไฉน” ในพระเจดีย์ย่อเหลี่ยม

ไฟล์แนป:
ภาพบัวกลุ่ม.jpg
ภาพบัวกลุ่ม.jpg [ 56.9 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:38 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
4. ปล้องไฉน ชื่อเรียกส่วนปลายที่เป็นยอดแหลมของพระเจดีย์ ซึ่งทำเป็นบัวลูกแก้วคั่นเป็นข้อๆ ใหญ่เล็กลดหลั่นลงตลอดแท่ง ตรงเชิงฐานรับด้วย “บัวถลา” ก่อนวางเทินบน “ก้านฉัตร”

ไฟล์แนป:
ภาพปล้องไฉน.jpg
ภาพปล้องไฉน.jpg [ 105.48 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:38 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
5. ก้านฉัตร องค์ประกอบทางโครงสร้างของพระเจดีย์ที่ทำเป็นรูปทรงกระบอกกลม ทำหน้าที่เทินรับปล้องไฉนให้ตั้งฉาก

ไฟล์แนป:
ภาพก้านฉัตร.JPG
ภาพก้านฉัตร.JPG [ 106.51 KiB | เปิดดู 8784 ครั้ง ]
เจ้าของ:  น้อมเศียรเกล้า [ 18 ก.พ. 2012, 16:40 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: เจดีย์ บุญเขตต์อันเยี่ยม, เชื่อมโยงใจพระพุทธเจ้า
6. เสาหาน องค์ประกอบอย่างหนึ่งที่ทำหน้าที่ช่วยเสริม “ก้านฉัตร” ในการรับน้ำหนักของ “ปล้องไฉน” และ “ปลี” นิยมทำเป็นรูปทรงกระบอกกลมหรือแปดเหลี่ยมขนาดเล็ก แต่สูงเท่ากับก้านฉัตร วางล้อมก้านฉัตรในตำแหน่งของทิศประจำทั้ง 8

ไฟล์แนป:
ภาพเสาหาน.jpg
ภาพเสาหาน.jpg [ 99.98 KiB | เปิดดู 9049 ครั้ง ]
หน้า 2 จากทั้งหมด 3 เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/