วิธีอบรมจิตด้วยอายตนะ ๖
วิสัชนาธรรมโดย...หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต
วัดบรรพตคีรี (ภูจ้อก้อ) อ.หนองสูง จ.มุกดาหาร
ปุจฉา : วิธีอบรมจิตด้วยอายตนะ ๖ เขาอบรมกันอย่างไรละค่ะ วิสัชนา : วิธีอบรมจิตด้วยอายตนะ ๖ ขอให้เข้าใจว่า อายตนะ ๖ ก็ดี ขันธ์ ๕ ก็ดี มีความหมายอันเดียวกัน คือ อายตนะ ๖ มี ตา หู จมูกลิ้น กาย จัดเป็นรูปขันธ์เสียแล้ว ส่วนใจนั้นจัดเป็นนามขันธ์ และขอให้เข้าใจว่าขันธ์ ๕ รูปก็เป็นรูปตามเดิม คือ ดิน น้ำ ประชุมกันเป็นกาย ส่วนเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ก็รวมเข้าเป็นนามตามเดิมและก็ขอให้เข้าใจอีกว่าเราอบรมอายตนะ ๖ ก็ดี อบรมขันธ์ ๕ ก็ดี ก็มีความหมายอันเดียวกัน เป็นเพียงว่าสมมติว่า ๖ สมมติว่า ๕ ผิดกันเท่านั้น...แต่ความหมายก็อันเดียวกัน ย่น ๖ ลงมาเป็น ๒ ตา หู จมูก ลิ้น กายย่นลงเป็นรูปขันธ์ ใจเป็นนามขันธ์ดังกล่าวแล้วนั้น ทีนี้จะย่นขันธ์ ๕ ลงเป็น ๒ เหมือนอายตนะ ๖ คือกายก็เป็นกายตามเดิม เป็นดิน น้ำ ไฟ ลม ตามเดิม เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ก็เป็นนามตามเดิม
อายตนะ ๖ ก็ดี ขันธ์ ๕ ก็ดี รูปธาตุ นามธาตุก็ว่าเหมือนกัน รูปธรรมนามธรรมก็ว่าเหมือนกัน รูปขันธ์นามขันธ์ก็ว่าเหมือนกัน รูปอินทรีย์นามอินทรีย์ก็ว่าเหมือนกัน รูปโลกนามโลกก็ว่าเหมือนกัน สิ่งเหล่านี้จะรวมมาเป็นสังขารโลกก็ได้ จะรวมลงมาเป็นสังขารธรรมก็ได้ จะรวมลงมาเป็นสังขารธาตุก็ได้ จะรวมลงมาเป็นสังขารขันธ์ก็ได้
ให้เข้าใจว่าเมื่อสังขารออกหน้าแล้วก็ต้องเป็นทุกข์อย่างยิ่ง ตรงกับคำว่า “สังขารา ปรมา ทุกขา สังขารเป็นทุกข์อย่างยิ่ง” มาเป็นเมืองขึ้นของไตรลักษณ์ตามเดิม เมื่อพิจารณาไตรลักษณ์ให้กลมกลืนเป็นเชือก ๓ เกลียวแล้ว กรรมฐานที่อยู่ในสรรพโลกทั้งปวงก็รวมลงมาตั้งฐานอยู่ในที่นี้ เกิดขึ้นแล้ว แปรปรวนอยู่หาระหว่างมิได้ ไม่ขึ้นอยู่กับผู้รู้และผู้ไม่รู้ แต่ต้องพยายามรู้เพื่อจะได้ไม่ยึดถือเอาเป็นตัวตน เรา เขา สัตว์ บุคคล เพราะมีแต่กองทุกข์ จะยึดถือเอาเป็นตัว ตน เรา เขา จริงๆ จังๆ จนแกะไม่ได้คายไม่ออก ก็ไม่ตรงกับคำว่า “รู้ตามเป็นจริง ปฏิบัติตามเป็นจริง สิ้นความสงสัยตามเป็นจริง”
คัดมาจาก...หนังสือ หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต ตอบปัญหาธรรมะ
ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๒๐, เดือนกันยายน ๒๕๕๓
ประวัติและปฏิปทา “หลวงปู่หล้า เขมปัตโต” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44660
รวมคำสอน “หลวงปู่หล้า เขมปัตโต” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38521
ประมวลภาพ “หลวงปู่หล้า เขมปัตโต” วัดภูจ้อก้อ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=38&t=44375