"สมาธินอนตาย"
" .. ทีนี้เวลาความสงบนี้ "มันมีคุณค่ามากกว่านั้นแล้ว มาครอบครองใจแล้ว ความคิดทั้งหลายจึงเป็นข้าศึกไปไม่อยากคิด นี่ขั้นสมาธิ"
ทีนี้พอก้าวออกทางด้านปัญญา "ทางด้านปัญญาเป็นทางแก้กิเลสนะ สมาธิไม่ได้แก้กิเลส ตีกิเลสให้สงบลง เพื่อปัญญาจะได้ก้าวเดินหรือคลี่คลายสิ่งทั้งหลายที่มันหมอบตัวอยู่ด้วยสมาธิตีหัวมันนั้น" คลี่คลายออกมาด้วยปัญญา
"จากนั้นฆ่ากิเลสละที่นี่ ฆ่ากิเลสด้วยปัญญา" สมาธิเพียงทำใจให้สงบพอออกทางด้านปัญญาคลี่คลายออกแล้วยิ่งแจ้งยิ่งขาวดาวกระจ่าง ยิ่งละเอียดลออ กิเลสขาดลง ๆ ๆ เห็นชัด ๆ ในใจ
เพราะฉะนั้น จึงได้กล้าพูดละซิว่า "โอ้โห เรื่องสมาธิมันนอนตายอยู่เฉย ๆ ไม่เห็นแก้กิเลสได้สักตัว มันบอกชัด ๆ ในหัวใจเจ้าของเอง มันนอนจมอยู่อย่างนั้น" กิเลสตัวไหนก็ไม่เคยขาด อยู่สบาย ๆ เพลินอยู่กับความสงบเย็นใจ
พอก้าวออกทางด้านปัญญานี้ถอดถอนกิเลสเป็นลำดับลำดาไป มันก็เห็นคุณค่าของปัญญาแล้วก็มาโทษสมาธิ "โอ๊ย .. สมาธิมันนอนตายเฉย ๆ แก้กิเลสตัวเดียวก็ไม่ได้"
ทีนี้ก็ฟัดทางด้านปัญญาละซิ เอ้า "ทางปัญญาถ้าไม่มีผู้เตือนมันก็เตลิดเปิดเปิงได้เหมือนกัน ต้องมีผู้ห้ามล้อได้อีกนะ ผู้มีความรู้เหนือกว่าจะกระตุกให้รู้จักความพอเหมาะพอดีในการก้าวเดินปัญญา"
"ถึงเวลาที่จะพักสมาธิให้พัก" พอออกจากสมาธิแล้ว "ถึงกาลเวลาที่จะก้าวเดินทางด้านปัญญาไม่ต้องห่วงสมาธิ" เอ้า ก้าวเดินทางด้านปัญญาเรื่อยไป .. "
หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
