๙. อุเบกขา ความวางเฉยของใจ
ความวางเฉยในที่นี้มิใช่ว่า จะวางเฉยไปเสียทั้งหมด ความเพียรเคยปฏิบัติมาอย่างไร ก็จะปฏิบัติตามความเพียรอย่างนั้นไป เคยเดินจงกรมนั่งสมาธิมาอย่างไรก็ทำไปตามนั้น ความวางเฉยเป็น อกิริยา มีอยู่เฉพาะใจโดยตรง ส่วนกิริยาเคยทำทางกายมาอย่างไรและเคยพูดอย่างไรก็พูดไปตามปกติ ส่วนใจที่เป็น อกิริยานั้นจะวางเฉยเฉพาะใจเท่านั้น
จะมีคนอื่นพูดดุด่าว่ากล่าว พูดส่อเสียดเบียดบังอย่างไรใจก็วางเฉย หรือพูดยกยอ สรรเสริญอย่างไรใจก็ไม่ฟูไปตามคำพูดนั้นๆ จะสัมผัสกับรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่มีความน่ารัก น่าใคร่ น่าพอใจยินดี ใจก็ไม่เกิดอารมณ์ตามในสิ่งที่เข้ามาสัมผัสนั้นเลย
อารมณ์แห่งความรัก อารมณ์แห่งความชัง อารมณ์ของราคะตัณหา อารมณ์แห่งความใคร่ความยินดีไม่มีในใจนี้เลย จะยืน เดิน นั่ง นอน ในอิริยาบถใดใจก็วางเฉย ไม่มีความกระตือรือร้นไปกับสิ่งใดๆ เพราะใจวางเฉยอยู่แล้ว ถึงจะมีความเพียรภาวนาปฏิบัติอยู่ก็เป็นลักษณะเฉยๆ เช่นกัน ถึงจะมีสติก็มีเฉยๆ
ถ้านักปฏิบัติเป็นอุเบกขาอย่างนี้ การสำรวมกาย การสำรวมวาจาและการสำรวมใจจะเยี่ยมยอดทีเดียว จะเป็นความเคารพเชื่อถือแก่ผู้พบเห็นเป็นอย่างมาก
ถ้าอุเบกขาในวิปัสสนูกิเลสนี้เกิดขึ้นกับผู้กำลังศึกษาอยู่ ผู้นั้นก็จะหมดอนาคตในการศึกษานี้ไปเลย เพราะไม่มีจิตใจเกิดความฝักใฝ่ในการศึกษานั่นเอง ถ้าเป็นลักษณะอย่างนี้จะแก้ไขได้ยากมาก หรือแก้ไขไม่ได้เลย
นี้ก็เป็นเพราะพื้นฐานเดิมมีความเห็นผิดในมิจฉาทิฏฐิมาก่อนผลจึงออกมา
ในลักษณะอย่างนี้ ฉะนั้นขอให้นักภาวนาปฏิบัติทั้งหลายต้องระวังสำรวมต่อไป
:: หนังสือ สัมมาทิฏฐิ เล่ม ๑
: หลวงพ่อทูล ขิปฺปปญฺโญ วัดป่าบ้านค้อ ต.เขือน้ำ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี
>>> อ่านวิปัสสนูกิเลสอีก ๙ ข้อ ได้ที่นี่
• วิปัสสนูปกิเลส ๑๐ อย่าง (หลวงพ่อทูล ขิปฺปปฺญโญ)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=7&t=40223
