อยู่อย่างไรให้ปลอดโรคยามสูงวัย
เมื่ออายุมากขึ้นโรคภัยต่างๆ ยิ่งมากตามไปด้วย
ทั้งจากความเสื่อมตามสภาพของร่างกาย ตามกาลเวลา
และจากพฤติกรรมอันก่อให้เกิดโรค
ดังนั้นถ้าไม่อยากเป็นผู้สูงวัยที่มากด้วยโรคภัยแล้วล่ะก็
คุณควรจะดูแลสุขภาพตัวเองเสียแต่เนิ่นๆ
เพราะการจะมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงคงไม่สามารถสร้างได้ภายในวันเดียว
พื้นฐานการมีสุขภาพดียาม สูงวัย เริ่มได้ตั้งแต่ยังหนุ่มสาว
การจะมีสุขภาพดีเมื่อยามสูงวัยต้องเริ่มตั้งแต่ในวัยหนุ่มสาว
ซึ่งสามารถทำได้ง่ายๆ ตามหลัก 3 อ. คือ
1. ออกกำลังกาย ในปัจจุบันคนส่วนใหญ่ต้องนั่งโต๊ะทำงานเกือบตลอดทั้งวัน
และยังมีอุปกรณ์เครื่องไม้เครื่องมือต่างๆ คอยช่วยอำนวยความสะดวกให้มากมาย
ทำให้ร่างกายมีการเคลื่อนไหวน้อยลง ดังนั้นเราจึงต้องเพิ่มการขยับ
และการเคลื่อนไหวของร่างกายให้มากขึ้น
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการออกกำลังกาย
ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ร่างกายมีความแข็งแรง
โดยอาจเลือกการออกกำลังกายง่ายๆ ที่ทำให้ร่างกายรู้สึกเหนื่อยสักนิดหนึ่ง
เช่น การว่ายน้ำ การเดินเร็ว แค่เพียงวันละประมาณครึ่งชั่วโมงก็เพียงพอแล้ว
2. อาหาร การเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ช่วยให้ร่างกายมีความสดใส แข็งแรงได้ในยามสูงวัย
ควรเน้นการกินอาหารให้ครบหมวดหมู่ โดยในแต่ละหมวดหมู่ควรมีลักษณะดังนี้
© คาร์โบไฮเดรต ควรเลือกกินในกลุ่มที่เป็นข้าว แป้ง และน้ำตาลเชิงซ้อน
เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต แป้งไม่ขัดขาว
© โปรตีน เลือกกินเนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน หรือเนื้อสัตว์ที่มีไขมันอิ่มตัวหรือ
ที่เรียกว่าโคเลสเตอรอลตัวร้าย (LDL) ต่ำๆ
เช่น เนื้อปลา เนื้อไก่ไม่ติดหนัง เนื้อหมูไม่ติดมัน
© ไขมัน ควรกินแต่น้อย นอกจากนี้ยังควรระวังไขมันแฝง
ที่มักจะปนมากับอาหารชนิดต่างๆ เช่น ของทอด
อาหารจานผัด น้ำซุปหรือน้ำแกงต่างๆ เป็นต้น
© ผลไม้และผัก ผลไม้ควรเลือกกินชนิดที่ไม่หวานมาก
หรือถ้าจะกินควรกินแต่น้อย ส่วนในกลุ่มของผักสามารถกินได้ในปริมาณไม่จำกัด
แต่ควรกินผักให้ครบ 5 สี ได้แก่
- สีเขียว เช่น ตำลึง คะน้า บรอกโคลี
- สีส้มและสีแดง เช่น แครอท พริกแดง มะเขือเทศ
- สีเหลือง เช่น ฟักทอง พริกหยวกเหลือง ข้าวโพด
- สีม่วง เช่น มะเขือม่วง กะหล่ำปลีม่วง
- สีขาว เช่น ดอกแค หัวไช้เท้า หัวหอม เห็ด
3. อารมณ์ มีส่วนสำคัญกับสุขภาพเพราะการที่มีอารมณ์ดีอยู่เสมอ
จะช่วยให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานดีขึ้น
อีกทั้งอารมณ์หงุดหงิดและความเครียดยังเป็นปัจจัยของการเกิดโรคต่างๆ อีกมาก
เช่น โรคกระเพาะ โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้น
แม้ในช่วงวัยหนุ่มสาวจะเป็นช่วงที่สุขภาพร่างกายแข็งแรงดี
แต่เมื่อเข้าสู่วัยกลางคนก็อาจเริ่มมีโรคภัยต่างๆ เข้ามา
โดยเฉพาะกลุ่มโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง
ไขมันในเลือดสูง มะเร็งบางชนิด โรคกระดูกพรุน เป็นต้น
ดังนั้นเมื่อเริ่มเข้าสู่วัยกลางคนจึงควรไปตรวจสุขภาพ
เพราะในกลุ่มโรคเรื้อรังมักจะไม่ค่อยแสดงอาการ
กว่าจะรู้ตัวก็อาจเป็นมากหรือรักษาได้ยากแล้ว
เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุหากมีโรคเรื้อรังต่างๆ ที่ได้ตรวจพบแล้วในตอนต้น
การดูแลอย่างต่อเนื่องและควบคุมโรค
ให้มีความใกล้เคียงกับคนปกติมากที่สุดเป็นเรื่องที่สำคัญมาก
นอกจากนี้ผู้สูงอายุควรกินยาและไปพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ
พร้อมกับปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
ด้วยการปฏิบัติตามหลักง่ายๆ เพียงเท่านี้
ก็จะช่วยให้คุณอยู่อย่างปลอดโรคได้ในยามสูงวัย
ที่มา: เรียบเรียงจากการบรรยายเรื่อง “อยู่อย่างไรให้ปลอดโรคยามสูงวัย”
โดย พญ.อรพิชญา ไกรฤทธิ์
Elderly Care
© ผู้สูงอายุควรได้รับวัคซีนที่สำคัญๆ คือ วัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก
วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ และวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่
© สิ่งที่ควรระวังอีกเรื่องหนึ่งสำหรับผู้สูงอายุคือ อุบัติเหตุ
เพราะในวัยสูงอายุมีโอกาสเกิดอุบัติเหตุได้สูง
เนื่องจากการเสื่อมสภาพของร่างกายที่เป็นไปตามวัย
ไม่ว่าจะในเรื่องของสายตาหรือแม้กระทั่งการทรงตัวที่ทำให้มีโอกาสสะดุดหกล้มได้ง่าย
นอกจากนี้ยังควรระวังการเกิดอุบัติเหตุจากไฟ สารเคมี และการใช้ยาอีกด้วย
ผู้สูงอายุบางรายมักจะหลงลืมหรือจำไม่ได้ว่ากินยาไปแล้วหรือยัง
จึงกินยาซ้ำใหม่อีกครั้ง ซึ่งยาบางชนิดอาจก่อให้เกิดอันตราย
หากได้รับในปริมาณที่มากเกินกำหนด
© ผู้สูงอายุบางรายควรได้รับวิตามินเสริม
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มที่กินอาหารมังสวิรัติและกลุ่มที่มีโรคเรื้อรัง
และ ต้องกินยาบางชนิดเป็นประจำ เช่น ผู้ที่ต้องกินยาฆ่าเชื้อเป็นประจำ
เนื่องจากยาชนิดนี้มักเข้าไปทำให้ปริมาณวิตามินในร่างกายลดลง
หรือยารักษาโรคหัวใจบางชนิดทำให้รู้สึกเบื่ออาหารและกินอาหารได้น้อยลง
ดังนั้นก่อนตัดสินใจกินวิตามินหรืออาหารเสริมทางการแพทย์ชนิดใด
ควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อนทุกครั้ง
คัดลอกจาก...นิตยสาร HealthToday
ขอบพระคุณค่ะ