จาก การเมือง : ทัศนะวิจารณ์
วันที่ 26 มิถุนายน 2553 01:00
รศ.ดร. ศิริยุพา รุ่งเริงสุข
Leader a La Carte
จำนวนคนอ่าน 595 คน
เออร์ซูล่า เบิร์นส์ CEO หญิงผิวสีของ X-ROX
โดย : Leader A La Carte
ใครก็ตามที่ชอบอ่านนิตยสาร Fortune Forbes หรือ Business Week คงจะเห็นเหมือนกับดิฉันว่า เมื่อนิตยสารเหล่านี้ สัมภาษณ์บรรดา CEO ตัวฉกาจของบริษัทชั้นนำต่างๆ ของโลก โดยมากแล้ว CEO เหล่านั้น จะเป็นผู้ชายผิวขาวมากกว่าผู้หญิง โดยเฉพาะผู้หญิงผิวดำ (Black) หรือ (Colored) นั้นแทบไม่เคยเจอเลยแต่ในต้นศตวรรษที่ 21 นี้เป็นเรื่องที่น่ายินดีที่เราได้เห็นคนผิวสีมีบทบาทและฐานะทางสังคมเป็นที่รู้จักและยอมรับมากขึ้น ตัวอย่างของคนผิวสีที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักไปทั่วโลกในตำแหน่งประธานาธิบดีก็คือ บารัก โอบามา ส่วนผู้หญิงผิวสีอย่าง โอปราห์ วินฟรีย์ ก็เป็นเจ้าแม่ทอล์คโชว์และเป็นเจ้าของธุรกิจสิ่งพิมพ์และรายการทีวีจนได้รับยกย่องจากนิตยสาร Time ว่าเป็นหนึ่งในผู้หญิงที่ทรงอิทธิพลมากที่สุดในโลก
ในโลกเรานี้แต่ไหนแต่ไรมาใครๆ ก็รู้ว่าเพศหญิงเป็นเพศที่เคยถูกกดขี่และไม่ได้รับโอกาสในการศึกษารวมทั้งการทำงานในตำแหน่งหน้าที่บริหารระดับสูงสุดเท่าเทียมเพศชาย นอกจากเรื่องของเพศแล้ว เรื่องของเชื้อชาติและสีผิวก็เป็นอีก 2 ปัจจัยที่ถูกชนบางชาติใช้เป็นข้ออ้างในการจำกัดสิทธิและเสรีภาพของมนุษย์ที่มีเชื้อชาติและผิวพรรณแตกต่างไปจากตัวดังนั้น หากมีใครเกิดมาเป็นผู้หญิงที่มีเชื้อสายแอฟริกันผิวดำแล้วใช้ชีวิตอยู่ในสหรัฐอเมริกาเมื่อหลายทศวรรษที่แล้วมาอาจกล่าวได้ว่าแทบไม่มีโอกาสเลยที่เธอจะได้รับการศึกษาสูงและได้ทำงานในตำแหน่งหน้าที่งานสูงๆ ของบริษัทชั้นนำในสหรัฐอเมริกา
บัดนี้อะไรๆ ก็เปลี่ยนไปมากและเปลี่ยนไปในทิศทางที่ดีสำหรับผู้หญิงทั่วโลก ดิฉันรู้สึกดีใจที่เห็นผู้หญิงเก่งๆ หลายคนก้าวสู่ตำแหน่งงานระดับสูงสุด เช่น CEO และในสัปดาห์นี้ก็มีความรู้สึกดีๆ ที่จะคุยถึง “เออร์ซูล่า เบิร์นส์” ผู้หญิงเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกันผิวดำคนแรกผู้ดำรงตำแหน่งประธานของกลุ่มธุรกิจด้านปฏิบัติการ (President of Business Group Operations) ของบริษัทซีร็อกซ์ (Xerox Corporation) องค์กรระดับโลกที่สร้างชื่อเสียงมาจากเครื่องถ่ายเอกสาร
เออร์ซูล่า เบิร์นส์ เป็นใคร? มาจากไหน?เธอเป็นชาวนิวยอร์กที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาวิศวกรรมศาสตร์ จากสถาบันโปลีเทคนิคที่นิวยอร์กและศึกษาต่อระดับปริญญาโท สาขาวิศวกรรมศาสตร์ จนจบมหาวิทยาลัยโคลัมเบียที่เลื่องชื่อโดยได้ทุนการศึกษากึ่งหนึ่งจากซีร็อกซ์
เออร์ซูล่า เป็นผู้มีความสามารถทางคณิตศาสตร์ตั้งแต่วัยเยาว์ หลังจบการศึกษาระดับปริญญาโทในปี ค.ศ. 1981 เธอก็ร่วมงานกับซีร็อกซ์ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาจนปัจจุบัน เธอทำงานในตำแหน่งวิศวกรในหลายแผนกงานของบริษัท โดยเริ่มไต่เต้าตั้งแต่เป็นวิศวกรจูเนียร์จนเป็นหัวหน้าทีมงานหลายโครงการด้วยกัน เธอเคยทำงานเป็นวิศวกรของซีร็อกซ์ที่กรุงลอนดอนอยู่ในช่วงเวลาหนึ่ง เป็นเวลาเกือบ 20 ปี ที่เธอได้ทำงานกับซีร็อกซ์จนเธอได้รับแต่งตั้งเป็นรองประธานอาวุโสของแผนกบริการเชิงกลยุทธ์ (Strategie Services) ในปี ค.ศ. 2000
หลายคนในบริษัทให้ความเห็นว่าการที่ผู้หญิงผิวดำอย่างเธอได้รับการเลื่อนตำแหน่งเร็วคงเป็นผลมาจากกฎหมายแรงงานของสหรัฐฯที่ห้ามกีดกันพนักงานเรื่องสีผิว ซึ่งเออร์ซูล่าได้โต้กลับในการให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Black Enterprise ว่า “ความจริงที่ฉันได้รับการเลื่อนขั้นเร็วกว่าผู้อื่นนั้นไม่ใช่เพราะเชื้อชาติและเพศของฉันเลย มันเป็นผลงานของฉันต่างหาก”และในปี ค.ศ. 2002 นิตยสาร Fortune ก็ได้มอบรางวัล “50 ผู้บริหารระดับสูงที่ทรงอำนาจที่สุดในอเมริกา” (50 Most Powerful Black Executives in America) ให้แก่เธอ
ผนึกกำลังผู้บริหารหญิงกู้วิกฤตซีร็อกซ์ในช่วงปี ค.ศ. 2000-2003 ซีร็อกซ์ประสบปัญหาด้านการเงินอย่างหนัก โดยในช่วงเวลานั้น CEO ของซีร็อกซ์ก็เป็นผู้หญิงผิวขาวชื่อ แอนน์ มัลเคฮีย์ ในขณะที่แอนน์เดินทางไปทั่วประเทศเพื่อเจรจาสร้างความมั่นใจให้กับพนักงานและผู้ถือหุ้นของบริษัทตลอดจนวางแผนเพื่อกู้สถานะทางการเงิน เออร์ซูล่าก็เป็นผู้นำแผนงานไปปฏิบัติและปรับโครงสร้างองค์กร จัดจ้างบริษัทภายนอกให้มารับทอดการผลิตผลิตภัณฑ์ให้ซีร็อกซ์ในต้นทุนที่ต่ำกว่า และยังเจรจาต่อรองกับสหภาพแรงงานได้เป็นผลสำเร็จ ด้วยผลงานที่เด่นชัดทำให้หลายคนเริ่มมองว่าเออร์ซูล่าน่าจะเป็นหนึ่งในผู้สืบทอดตำแหน่งของแอนน์ได้ อย่างไรก็ตามเมื่อมีฝ่ายสนับสนุน ก็ย่อมต้องมีฝ่ายค้านที่มองเห็นว่าเออร์ซูล่ายังมีจุดอ่อนอีกมากมายสำหรับตำแหน่ง CEO คนต่อไปของซีร็อกซ์
เส้นทางสู่ตำแหน่ง CEO หญิงผิวดำคนแรกของซีร็อกซ์ต้องการการพิสูจน์ตัวเองของเออร์ซูล่าอย่างไรบ้าง ติดตามต่อสัปดาห์หน้านะคะ
บทต่อ
ดิฉันหวังไว้เล็กๆ ว่าใครก็ตามที่ได้อ่านคอลัมน์ ของดิฉันในสัปดาห์ที่แล้วคงสนใจอยากติดตามศึกษาชีวประวัติการต่อสู้ และพัฒนาตนเองของผู้หญิงเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกันที่สามารถฝ่าด่านอุปสรรคต่างๆ จนก้าวขึ้นดำรงตำแหน่งประธานกลุ่มธุรกิจด้านปฏิบัติการของบริษัทซีร็อกซ์ได้สำเร็จ โดยเป็น CEO หญิงผิวดำคนแรกของบริษัทยักษ์ใหญ่ผู้เป็นเจ้าแห่งเครื่องถ่ายเอกสาร ได้เล่าให้ฟังในคราวที่แล้วว่าเออร์ซูล่าเป็นคนเรียนเก่งตั้งแต่เด็ก โดยเธอเป็นคนที่เก่งด้านคำนวณจนสามารถศึกษาจบปริญญาโทด้านวิศวกรรมศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบียที่โด่งดังได้
เธอเริ่มงานกับซีร็อกซ์ในตำแหน่งวิศวกรและทำงานในบริษัทจนเกือบ 20 ปี กว่าจะได้รับแต่งตั้งเป็นรองประธานอาวุโสของแผนกบริการเชิงกลยุทธ์ (Strategic Services) ซึ่งเธอก็ได้พิสูจน์ความสามารถด้านการเจรจาต่อรอง การบริหารเพื่อลดต้นทุนได้อย่างโดดเด่นและมีส่วนสำคัญในการกู้สถานการณ์ที่ยอบแยบของซีร็อกซ์ในช่วงปี ค.ศ. 2000-2003 ให้คืนสู่สภาพที่เข้มแข็งได้สำเร็จในปี ค.ศ. 2004 ผลงานของเธอเริ่มเป็นที่จับตามองของผู้บริหารหลายคนในบริษัทว่าเออร์ซูล่าน่าจะติดโผหนึ่งในผู้ที่จะเป็นทายาทสืบทอดตำแหน่ง CEO จากหญิงอเมริกันผิวขาวชื่อ แอนน์ มัลเคฮีย์ ด้วย
จุดอ่อนของเออร์ซูล่า ไม่มีใครในโลกที่สมบูรณ์แบบเลิศเลอ เออร์ซูล่าก็เช่นเดียวกัน หลายคนตั้งข้อกังขาว่าเธอจะสามารถปรับปรุงพัฒนาตนเองเพื่อแก้ไขจุดอ่อนต่างๆ ของเธอได้ไหม จุดอ่อนเหล่านี้คือ เธอมีแนวโน้มที่จะตัดสินใจเร็วเกินไปแทนที่จะรอจังหวะเวลาที่เหมาะสมเพื่อที่จะศึกษาข้อมูลรายงานต่างๆ ให้ละเอียดก่อน เธอต้องปรับปรุงเรื่องการเป็นผู้ฟังที่ดี ต้องทำตัวให้เป็นที่รู้จักยอมรับของบรรดานักลงทุนในธุรกิจมากขึ้น และต้องรู้จักสร้างสมดุลระหว่างวิธีบริหารที่ลงรายละเอียดจนจุกจิกเกินไปกับการบริหารที่ปล่อยปละละเลยเกินไปให้ได้อย่างไรก็ตาม CEO อย่างแอนน์ มัลเคฮีย์ มีความเชื่อมั่นเต็มเปี่ยมในตัวของเออร์ซูล่าขนาดกล่าวว่า “จุดอ่อนทุกข้อที่ว่ามานั้น เออร์ซูล่าแก้ไขได้ไม่ยากเลย” ฉลาด ไม่กลัว คิดนอกกรอบ คือ สูตรผู้นำของเออร์ซูล่าก็สมดังที่แอนน์มีความเชื่อมั่นในตัวเออร์ซูล่า เธอเป็นผู้หญิงเก่ง ฉลาด และที่สำคัญคือ ไม่กลัวที่จะตั้งเป้าหมายธุรกิจและก้าวเดินไปข้างหน้าเพื่อบรรลุชัย หนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทมส์เคยเขียนถึงเธอว่า “แม้ในช่วงเบิร์นส์มีอายุในราว 30 กว่าปี เธอก็เป็นคนฉลาด เป็นนักคิดที่มีแนวคิดนอกกรอบและเปิดรับความคิดใหม่ๆ ในขณะที่ผู้บริหารระดับสูงหลายคนที่มีอายุมากกว่าปฏิเสธความคิดใหม่ๆ เหล่านั้น”
ในปีนี้ที่เออร์ซูล่ามีอายุ 52 ปี สถานการณ์เศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาดูไม่สดใสเลยและถือเป็นสถานการณ์ที่ท้าทายความสามารถของเธอไม่แพ้ช่วงเวลาที่แอนน์ มัลเคฮีย์รับตำแหน่งเป็น CEO เมื่อ 9 ปีที่แล้ว ราคาหุ้นของซีร็อกซ์ในขณะนี้ต่ำกว่าปีที่แล้วเกือบ 50% แต่ดูเหมือนสภาพเศรษฐกิจถดถอยนี้จะไม่มีผลทำให้เธอขวัญผวาสักเท่าไร
ภายในช่วงเวลาเพียง 1 ปีหลังรับตำแหน่งเป็น CEO เธอได้เริ่มงานเปลี่ยนแปลงปฏิรูปซีร็อกซ์หลายอย่าง เข้าใจว่างานของเธอคงเข้าตาสื่ออย่างนิตยสาร Fortune ไม่มากก็น้อย เพราะ Fortune ได้สัมภาษณ์เออร์ซูล่าเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมานี้เอง เพื่อแสดงให้เห็นถึงวิสัยทัศน์ธุรกิจของ CEO หญิงผิวสีคนนี้อันมีผลกระทบต่อการปฏิรูปซีร็อกซ์ในหลายๆ ด้าน
เมื่อ Fortune ตั้งคำถามว่าในเมื่อซีร็อกซ์มีชื่อเสียงว่ามีวัฒนธรรมองค์กรที่ดีและแข็งแกร่ง (อยู่แล้ว) ทำไมเออร์ซูล่าจึงคิดว่าซีร็อกซ์ยังควรปรับวัฒนธรรมอีกสักหน่อย? เธอตอบว่าจริงอยู่ที่วัฒนธรรมของซีร็อกซ์ มีจุดดีโดยเฉพาะเรื่องของการปฏิบัติต่อพนักงานอย่างดี นี่คือสิ่งที่พวกพนักงานรักและอยากรักษาไว้ แต่ในบางเรื่องเช่น วิธีการทำงานนั้นก็จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนไปตามเหตุการณ์ ต้องเร็วให้ทันเหตุการณ์ ต้องไม่กลัวจะถูกพนักงานต่อว่าบริษัทไม่ใจดีกับพนักงาน “เมื่อทุกอย่างดำเนินไปได้ด้วยดี ก็จะไม่มีแรงผลักดันให้อยากเปลี่ยนแปลง”
มีคำถามอีกคำถามหนึ่งที่ Fortune ถาม CEO หญิงเก่งผิวสีคนนี้ว่า จากการที่ทำงานกับซีร็อกซ์มาถึง 30 ปีนี้ อะไรคือ บทเรียนสำคัญที่ได้เรียนรู้
เธอตอบว่า “เมื่อทุกอย่าง (ในองค์กร) ดำเนินไปได้ด้วยดี ก็จะไม่มีแรงผลักดันให้คนคิดอยากเปลี่ยนแปลง ดิฉันได้เรียนรู้ว่าบางทีการนั่งอยู่นิ่งๆ อาจจะไม่ใช่สิ่งที่ดีที่สุดที่ควรทำในเมื่อสิ่งต่างๆ เปลี่ยนแปลงกันไปมาก สิ่งที่ดีที่สุดที่ควรทำคือเราต้องเคลื่อนไหว” และ “ดิฉันได้เรียนรู้เรื่องการนำ (Lead) จากที่นี่ ได้ทำงานแก้ปัญหายิ่งใหญ่ต่างๆ... มีหลายครั้งที่อยากลาออกเพื่อละทิ้งปัญหา แต่เมื่อคิดย้อนหลังไปแล้วก็ดีใจที่ไม่ได้ลาจากบริษัทไป...เพื่อนของดิฉันเคยบอกดิฉันว่า เราไม่สามารถ (เลือก) อยู่กับบริษัทในเฉพาะช่วงเวลาดีๆ เท่านั้น แต่ต้องอยู่ในช่วงเวลาที่ไม่ดีด้วย เพื่อช่วยแก้ปัญหา...”สปิริตแรงแบบนี้... เราคงต้องเอาใจช่วยเออร์ซูล่ากันหน่อย ให้นำนาวาซีร็อกซ์ฝ่าคลื่นลมไปได้จนสำเร็จ
*อ่านแล้วรู้สึกชื่นชมในความสามารถของเธอจริงๆ ขอยกให้เป็นตัวแทนของผู้หญิงที่ทั้งแกร่งและเก่งคนหนึ่งของโลกเลยนะนี่ (หัวใจไม่เคยท้อ)
นับถือๆ
ธรรมรักษาค่ะ 
ธรรมรักษาเช่นกันจ้า
