แง่มุมของความสุข
พูดถึงความสุขใครๆ ก็อยากมี อยากครอบครองกันทั้งนั้น
แต่พอถามต่อไปว่า แล้วความสุขแบบไหนล่ะที่เราต้องการ
คำตอบที่ได้คงแตกต่างกันไปมากมาย
แต่เรามักสรุปลงง่ายๆ ว่า ‘ความสุขของแต่ละคนไม่เหมือนกัน’
เหมือนกับจะยอมรับว่าเรื่องของความสุขความพึงพอใจ
เป็นเรื่องเฉพาะตัวของแต่ละคน เป็นเรื่องต่างจิตต่างใจ
เป็นเสรีภาพที่คนเราจะเลือกชอบหรือสนใจในเรื่องหนึ่งเรื่องใดก็ได้
การมองความสุขในลักษณะนี้ได้เปิดโอกาส
ให้แต่ละคนแสวงหาสิ่งที่ตนพอใจได้อย่างเต็มที่
อาจจะมีกำกับไว้เพียงเล็กน้อยว่า
ความสุขที่แสวงหานั้น จะต้องไม่ไปสร้างความเดือดร้อนให้ใคร
ไม่ว่าจะมองไปแห่งหนไหนในสังคมยุคนี้
ดูเหมือนว่าช่องทางในการแสวงหาความสุขจะมีมาเสนอให้เลือกมากมาย
คนส่วนใหญ่ก็ดูพอใจกับทางเลือกในการแสวงหาความสุขที่ตนเองได้รับ
เรามีอาหารนานาชนิดให้ลิ้มรสในร้านที่มีบรรยากาศแตกต่างกันให้เลือก
มีแหล่งบันเทิงหลายประเภทให้สลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปเที่ยว
มีเสื้อผ้าแบบใหม่ๆ ให้เลือกกันละลานตา มีสถานที่ท่องเที่ยวประเภท unseen
ที่เรายังไม่เคยได้พบเห็นอีกมากมายที่รอให้เราไปสัมผัส
แต่ท่ามกลางความหลากหลายที่มีให้เลือกนั้น
ในอีกมุมมองหนึ่งเราจะพบว่าเราถูกจำกัดทางเลือกในการมีความสุขไว้อย่างคับแคบ
ความหมายของ ‘ความสุข’ เพียงบางแบบเท่านั้นที่ถูกสร้างขึ้นมา
ให้ได้รับการยอมรับอย่างเป็นระบบ โดยอาศัยการโฆษณาและการตลาด
ความหลากหลายที่เห็นหรือเสรีภาพในการเลือกที่เรามี
ล้วนเป็นเพียงภาพลวงตาที่ระบบตลาดสร้างขึ้นมา
ให้เรารู้สึกเหมือนกับว่าได้เลือกแล้ว
แต่เราถูกจำกัดให้เลือกเฉพาะสิ่งที่เขาเลือกมาให้เราเลือกเท่านั้น
สุดท้าย ความสุขของเราจึงถูกจำกัดขอบเขตลง
ให้เหลือเพียงช่วงแคบๆ ของชีวิตเท่านั้น
อาหารที่จะอร่อยได้ ต้องแพง ต้องหรู อยู่ในห้องแอร์ มีดนตรี
มีบริกรประจำโต๊ะเท่านั้น เกมโชว์ต้องตื่นเต้นเร้าใจอยู่ตลอดเวลา
ผู้เล่นต้องดูฉลาด หน้าตาดี มีเงินเยอะๆ มาล่อถึงจะน่าติดตาม
ส่วนภาพยนตร์ก็ต้องยิ่งใหญ่สมจริงหรือเกินจริงได้ยิ่งดี
แม้แต่โรงพยาบาลดีก็ยังต้องดูเนี้ยบ เจ็บตัวน้อย หายเร็ว
และมียาแพงๆ เท่านั้นจึงจะเยี่ยม
ไม่เว้นแม้แต่การทำบุญ เราก็ยังหวังว่า
จะเป็นวัดที่จัดเครื่องทำบุญไว้ให้อย่างพร้อมเพรียง
ต้องได้ทำบุญกับพระผู้ใหญ่
มีห้องปรับอากาศไว้สำหรับฝึกสมาธิ เป็นต้น
ความสุขที่เรามีอยู่ทุกวันนี้จึงเหลืออยู่เพียงความสุขแคบๆ
ที่ขึ้นอยู่กับการใช้สินค้าและบริการเพื่อความสบายกายสบายใจเป็นหลัก
การมีชีวิตที่ชาชินอยู่กับความสะดวกสบายสำเร็จรูปที่ซื้อหามานั้น
บ่อยครั้งทำให้เราเป็นทุกข์มากขึ้น ร้อนไปนิด เค็มไปหน่อย รอนานไปบ้าง
ก็อารมณ์เสียไปหมด ทำให้เราหงุดหงิดง่าย และมีความสุขยากขึ้นโดยไม่รู้ตัว
การเคยชินอยู่กับความสุขแบบเดิมนานเข้าก็เบื่อ
ต้องขวนขวายหาสิ่งที่สะดวกสบายยิ่งขึ้นไปอีก
นั่นหมายถึงต้องใช้เงินมากขึ้น ต้องแข่งขันหาเงินมากขึ้น
แล้วก็ใช้ชีวิตคร่ำเคร่งกับงานมากขึ้นอีกอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ขณะที่เราเพลิดเพลินกับความสุขที่สังคมบรรจงกำหนดขึ้นนี้
ก็ได้ทำให้เรามองข้ามความสุขที่เราได้มาเปล่าๆ ว่าเป็นสิ่งที่ด้อยค่าลง
เรายอมสละเวลาแห่งความสุขที่จะได้อยู่กับคนรักในตอนนี้
ไปทุ่มกับงานโดยคิดว่าจะทำให้มีความสุขกว่าในอนาคต
โดยลืมมองไปว่าช่วงเวลาแบบนี้อาจจะไม่มีอีกแล้วในตอนนั้น
ถึงตอนนี้… ถ้าพอมีเสี้ยวเวลาว่างอยู่บ้าง
อยากชวนกันมองความสุขในชีวิตของเราอีกครั้ง
ลองดูซิว่าตอนนี้เราเหนื่อยเกินไปหรือเปล่า
เราติดอยู่เฉพาะความสุขแคบๆ
ที่เขาล่อหลอกให้เราคิดว่าเลือกได้อย่างไม่มีข้อจำกัดหรือเปล่า
แล้วค่อยๆ ค้นหาความสุขส่วนตัวที่ไม่ต้องใช้เงิน
ลองมองหาความสุขที่เกิดจากการทำให้คนคนหนึ่งยิ้มได้
ความสุขที่ได้ทำกับข้าวกินกันเอง หรือความสุขที่เกิดจากจิตใจที่สงบเย็น
ยิ่งเรามีช่องทางหาความสุขเหล่านี้มากขึ้นเท่าไร
แง่มุมของชีวิตที่มีความสุขของเราก็จะยิ่งกว้างขวางขึ้น
จนเรามีความสุขได้ในทุกๆ ขณะของชีวิต
ถึงตอนนั้นเราอาจได้สัมผัสกับความรู้สึกที่ว่า ไม่เห็นมีอะไรที่จะต้องทุกข์เลย
โดย…..วิชิต เปานิล
โพสต์ทูเดย์ ฉบับวันที่ 2 พฤษภาคม 2553
คอลัมน์บทความพุทธิกา
