เลือกตาย ความปรารถนาสุดท้ายของชีวิต “มีสิทธิหรือไม่”
เมื่อวาระสุดท้ายของชีวิตใกล้เข้ามา หากผู้ป่วยต้องการปฏิเสธการรักษา โดยแพทย์ยอมรับคำร้องขอและยุติการรักษา แพทย์ท่านนั้นผิดหรือไม่ และผู้ป่วยมีสิทธิปฏิเสธการรักษาของตนได้อย่างนั้นหรือ ?
นพ.ชาตรี เจริญศิริ รองเลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ เปิดเผยถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการทำหนังสือแสดงเจตนาปฏิเสธการรักษาไว้อย่างน่าสนใจว่า กฎหมายประเทศไทยไม่ได้ห้ามการเสียชีวิตเหมือนกฎหมายประเทศอื่น ด้วยเหตุผลที่ว่าการตายเป็นไปด้วยเหตุปัจจัย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นไปด้วยเรื่องสุขภาพ และเป็นการบอกความปรารถนาในวาระสุดท้ายของชีวิตของคนคนหนึ่ง ซึ่งอาจเรียกได้ว่า เป็นหนังสือบอกความปรารถนาในวาระสุดท้ายของชีวิต ถือว่าเป็นการปฏิเสธการรักษา ซึ่งแสดงเจตนาไว้ล่วงหน้าในขณะที่ผู้ป่วยยังมีสติดีอยู่
สิทธิขอหยุดความทรมานจากเทคโนโลยี...เพื่อการตายดี
ตามพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๕๐ มาตราที่ ๑๒ ระบุว่า บุคคลมีสิทธิทำหนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุข ที่เป็นไปเพื่อยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิต หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วยได้ โดยกระบวนการยืดความตายที่ว่านี้ อาจเป็นการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ หรือเครื่องมือบางอย่างเพียงเพื่อยืดการตายออกไป ทั้ง ๆ ที่ผู้ป่วยได้ก้าวเข้าสู่วาระสุดท้ายของชีวิตแล้ว ซึ่งเป็นกรณีเฉพาะที่แพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยและพิจารณาว่า การรักษานั้น ๆ เป็นการรักษาเพียงเพื่อการยืดชีวิตหรือไม่ เดิมทีก่อนที่จะมีการออกพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติที่รับรองเกี่ยวกับเรื่องนี้ ผู้ป่วยก็มีสิทธิตามธรรมชาติอยู่แล้ว เช่น ผู้ป่วยไม่ได้มารับการรักษาที่โรงพยาบาล และได้แจ้งความประสงค์กับญาติว่า ถ้าตนไม่มีสติแล้วไม่ต้องพาไปโรงพยาบาล ขอเสียชีวิตโดยได้อยู่ใกล้ชิดกับลูกหลานที่บ้าน หลังจากนั้นก็จากไปโดยไม่ได้มาพบแพทย์ ซึ่งกฎหมายก็ไม่ได้เอาผิดผู้ป่วยหรือญาติ กรณีนี้เรียกว่าเป็นสิทธิตามธรรมชาติของบุคคล แต่ถ้าจะทำเป็นหนังสือแสดงเจตนาชัดเจน กรุณาใช้สิทธินี้ตามมาตราที่ ๑๒ และถ้าทำเป็นหนังสือแล้วแพทย์ปฏิบัติตาม จะมาฟ้องแพทย์ไม่ได้
หากแสดงเจตนาปฏิเสธการรักษาแล้วต่อมามีแนวโน้มว่าอาจรักษาได้ จะมีปัญหาหรือไม่
อาจมีกรณีที่ผู้ป่วยได้ตัดสินใจไว้ล่วงหน้าในอดีตตอนยังมีสติดี แต่เมื่อวันเวลาผ่านไป เทคโนโลยีพัฒนาจนสามารถรักษาได้ การปฏิเสธการรักษาจึงต้องมีเงื่อนไขอื่นประกอบการพิจารณาด้วยว่า ในสถาณการณ์นั้นเมื่อพิจารณาอย่าถี่ถ้วนแล้ว เป็นวาระสุดท้ายของชีวิตจริงหรือไม่ และก่อนจะกระทำการใด ๆ แพทย์และพยาบาลควรที่จะปรึกษาผู้เกี่ยวข้อง ซึ่งการปรึกษานี้ไม่ได้เกิดจากกฎหมาย แต่เป็นมาตรฐานวิชาชีพ และเป็นการส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ป่วยกับแพทย์ด้วย ซึ่งการปฏิเสธการรักษาควรต้องพิจารณา ๓ ปัจจัยหลัก ๆ ประกอบกันคือ
๑. ต้องเคารพเจตนาของผู้ป่วย
๒. แพทย์ต้องใช้ดุลยพินิจตามมาตรฐานวิชาชีพ
๓. ปรึกษาญาติ หรือผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยในหนังสือแสดงเจตนาจะต้องระบุชื่อบุคคลดังกล่าวไว้ด้วย
เชื่อว่าด้วยระบบความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์และผู้ป่วยที่ดีมากของเมืองไทย เพียงแค่บอกกล่าว แพทย์ก็รับฟังความต้องการของผู้ป่วย แต่ในทางกลับกัน หากเขียนหนังสือแสดงเจตนาไว้ แต่ไม่ได้แสดงหนังสือให้ใครทราบ หนังสือฉบับนั้นจะไม่มีประโยชน์ใด ๆ เพราะถือว่าไม่ได้แสดงเจตนา ปัจจุบันหากผู้ป่วยไม่ได้ระบุเจตนาไว้ล่วงหน้า ต่อมาญาติได้แจ้งขอปฏิเสธการรักษา และขอนำตัวผู้ป่วยกลับบ้าน อาจด้วยเหตุผลด้านการรักษาหรือค่าใช้จ่าย ญาติก็มีสิทธิทำได้อยู่แล้ว แต่ในขณะเดียวกัน แพทย์เห็นว่าคนไข้ยังอยู่ในอาการที่ไม่สามารถให้กลับบ้านได้ แพทย์ก็มีสิทธิปฏิเสธคำขอได้เช่นเดียวกัน เรื่องนี้จึงเป็นเรื่องที่ต้องทำความเข้าใจกัน ระหว่างมาตรฐานวิชาชีพ กับความต้องการของญาติ แต่กรณีเช่นนี้จะกระจ่างชัดมากขึ้น ถ้าทำหนังสือไว้ล่วงหน้า ว่าแค่ไหนที่จะไม่ทำการรักษาต่อไป
ทำอย่างไรหากญาติทำใจไม่ได้ แต่ผู้ป่วยแสดงเจตนาไว้แล้ว
กรณีนี้สิ่งที่ต้องย้อนกลับไปคำนึงถึงคือ เจตนาของผู้ป่วยเป็นสำคัญ สำหรับผู้ที่มีความหมายต่อตัวผู้ป่วยในวาระสุดท้ายของชีวิต กรุณาอย่าได้รู้สึกผิดกับการดำเนินไปตามเจตนานั้น เพราะนี่คือสิทธิของการบอกเจตนาปฏิเสธการรักษาที่แท้จริง
(บทความจาก...Health Magazine /vejthani hospital)
เจริญในธรรมครับ
| ไฟล์แนป: |
|
.jpg [ 29.36 KiB | เปิดดู 2620 ครั้ง ] |
