ตามบาลีคำว่า ธรรม อ่านว่า ธรรมะ แปลว่า สิ่งที่มีจริง
พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริงของโลกที่เป็นขันธ์
โลก(ตรงบาลี)แปลว่า สิ่งที่เกิดดับ
ขันธ์(ตรงบาลี)แปลว่า เกิดดับทรงไว้ซึ่งความว่างเปล่า
ทรงแสดงธรรมจากพระโอษฐ์เป็นพระพุทธพจน์ทุกวัน45ปี
สอนทั้งเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายให้เข้าใจตรงตามลำดับปัญญา
ปัญญา(ตรงบาลี) แปลว่า เข้าใจถูกตามการระลึกตรงตามสิ่งที่ฟัง
ธรรมทั้งหมดเป็นบันทึกประวัติศาสตร์การบรรลุธรรมตรงตามที่ฟัง
บันทึกไว้ทั้งหมด84000พระธรรมขันธ์ที่พระพุทธเจ้าและสาวกแสดงไว้
คือประวัติศาสตร์ของการแสดงพระธรรมเทศนาเป็นอนุสาสนีปาฏิหาริย์
คือคำที่ผู้ฟังคำสอนเข้าใจ(=สาวกฟังแล้วเกิดปัญญา)ดับมิจฉาทิฏฐิทันที
ฟังพระพุทธพจน์ดับมิจฉาทิฏฐิเกิดสัมมาทิฏฐิตรงตามที่กำลังฟังทันทีทันใด
เพราะไม่มีเราคือไม่มีตัวตนของผู้ฟังและผู้พูดก็ไม่มีตัวตนด้วยมีแต่ธรรมเท่านั้น
ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา(อนัตตาแปลว่าไม่ใช่ตัวตนที่จะบังคับบัญชาเอาได้ตามใจ)
แปลว่าสิ่งที่มีจริง(ธรรมะ)ที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้เป็นความจริงตรงจริงที่เปลี่ยนสัจจะไม่ได้
ธรรมทั้งหลายเกิดแต่เหตุ...เหตุคือตัวเราไม่ได้เป็นพระพุทธเจ้าจึงไม่รู้ความจริงตรง1สัจจะ
ดังนั้นการคิดตรงตามสัจจะจึงเป็นการเรียนคำต่างๆในพระไตรปิฏกจากการฟังผู้อื่นอธิบายตรงคำ
คือบอกเล่าซักถามปากต่อปากคืออธิบายทุกคำให้หายสงสัยตราบใดที่ฟังไม่เข้าใจอย่าใจร้อนไปไหน
เพราะการฟังพระพุทธพจน์ไม่ใช่เรื่องของการกระทำเป็นการฟังเพื่อทำความคิดเห็นถูกตรงตามได้ปกติ
ฟังให้ได้ยินเสียงชัดถ้อยชัดคำด้วยหูทั้ง2ข้างคิดตรงตามคำที่ฟังไปตามลำดับคำทีละคำจนกว่าจะรู้เรื่อง
การศึกษาพระธรรมจึงต้องอาศัยการฟังแต่ละคำตรงตรงเพื่อไตร่ตรองความจริงทีละคำจนกว่าจะหายสงสัย
เพราะพระพุทธเจ้าตรัสรู้สภาพธรรมที่เกิดดับตรงตามเหตุตามปัจจัยที่จิตเกิดดับเร็วมากที่สุดไม่มีประมาณ
ไม่มีตัวจริงธรรมใดเป็นกลุ่มก้อนแต่เป็นการประชุมกันของปรมัตถธรรมที่เกิดดับพร้อมจิตที่แล่นไปเร็วสุดขีด
ทรงประมาณความเร็วของจิตตน(ตน แปลว่า แล่นไป)แค่ลัดนิ้วมือเดียวจิตเกิดดับนับแสนโกฏิขณะ=ไม่มีเรา
อารมณ์พระบิดาที่รู้ความจริงตรงทีละ1คำสัจจะคือพระพุทธเจ้าทรงแสดงความจริงของสิ่งที่มีจริงที่กำลังมี
ในขณะนี้เทียบความเร็วลัดนิ้วมือเดียวคือนิ้วโป้งแตะนิ้วชี้คือจิตกลายเป็นอดีตไปล้านล้านดวงจิตตรงจริง
สิ่งที่มีจริง(ธรรม)ที่ดับเป็นอดีตในขณะนี้จึงเปลี่ยนแปลงลักษณะแต่ละ1ที่เกิดขึ้นไม่ได้เกิดจิตดวงใหม่แล้ว
เพราะสภาพจิตใจมีความเป็นธาตุรู้ทีละ1อารมณ์ตรง1คำสัจจะถ้ามีตัวจริงธรรมเกิดร่วมกันหลากหลายชนิด
แต่ละชนิดของธรรมมีชื่อมีลักษณะตรงความหมายคำให้ศึกษาสิ่งที่กำลังเกิดดับตลอดเวลาไม่มีตัวตนของเรา
หากไม่ฟังจะคิดถูกได้อย่างไรคะก็จิตเกิดดับภายในกายตนเป็นไปชั่วลัดนิ้วมือเดียวเทียบให้ชัดๆคือในพริบตา
https://youtu.be/9ENAfAxWa2g
