| ลานธรรมจักร http://www.dhammajak.net/forums/ |
|
| เป็นการอุปมาอินทรีย์ ๕ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=1&t=53337 |
หน้า 1 จากทั้งหมด 1 |
| เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 03 พ.ย. 2016, 07:32 ] |
| หัวข้อกระทู้: | เป็นการอุปมาอินทรีย์ ๕ |
สติเหมือนการสีไม้อย่างต่อเนื่อง สมาธิเหมือนความร้อนที่เกิดจากกรสีไม้ ปัญญาเหมือนไฟที่เกิดจากความร้อน กล่าวคือในอินทรีย์ทั้ง ๕ อันได้แก่ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา ศรัทธาเป็นเหตุให้เกิดวิริยะ วิริยะเป็นเหตุให้เกิดสติ สติเป็นเหตุให้เกิดสมาธิ สมาธิเป็นเหตุให้เกิดปัญญา และปัญญาก็เป็นเหตุให้เกิดศรัทธา ดังนี้เป็นต้น อินทรีย์ ๕ เหล่านี้เป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน อินทรีย์ ๕ ธรรมที่เป็นใหญ่เป็นจอมในหน้าที่ของตน เรียกว่า อินทรีย์ อินทรีย์แบ่งออกเป็น ๕ ข้อ คือ ๑. สทฺธินฺทฺริย อินทรีย์ คือ ใจน้อมไปในเหตุและผล ๒. วิริยินฺทฺริย อิททรีย์ คือ ความเพียรมุ่งไปสู่ความพ้นทุกข์ ๓. สตินฺทฺริย อินทรีย์ คือ สติแก่กล้า ๔. สมาธินฺทฺริย อินทรีย์ คือ ความมั่นใจ ๕. ปญฺญินฺทฺริย อินทรีย์ คือ ความเข้าใจ ในอรรถธรรม อินทรีย์ทั้ง ๕ นี้ จัดเป็นธรรมสำคัญหมวดหนึ่งของผู้ปฏิบัติ จำเป็นต้องเรียนให้รู้ไว้ เพื่อจะได้ไว้ตรวจ ตรองดูว่าเวลานี้เรามีอินทรีย์บริบูรณ์ดีแล้วหรือ หรือยังมีอินทรีย์ข้อไหนบกพร่อง จะได้พยายามอุดหนุนให้เจริญขึ้น เหตุที่ถือว่าอินทรีย์สำคัญ ก็เพราะว่า เมื่ออินทรีย์บริบูรณ์ในบุคคลใด บุคคลนั้นย่อมบรรลุความพ้นทุกข์ มีใจเป็นอิสระ ไม่อยู่ในอำนาจของอวิชชาและตัณหา อินทรีย์ทั้ง ๕ นี้ล้วนแต่เป็นธรรมประจำใจ เป็นเครื่องอุดหนุนใจ ให้เป็นใหญ่เปรียบเสมือนบ้านเมือง ที่ประกอบด้วยคนสำคัญ ๕ คนเป็นผู้บริหาร ย่อมจะทำให้บ้านเมืองนั้น เป็นเมืองที่สำคัญขึ้นได้ ตามกำลังของผู้บริหาร เมื่อพิจารณาให้ถี่ถ้วนจะเห็นได้ว่า อินทรีย์ ๕ รวมเอาข้อสำคัญของคุณธรรม เครื่องอุดหนุนให้รู้มาไว้ในตัวหมดทุกอย่าง เปรียบเสมือนแม่เหล็กที่มีกำลังดึงดูดมาก ย่อมดูดเหล็กอื่น ๆ ให้มุ่งหน้ามาสู่ตนได้ ๑. สัทธินทรีย์ นั้น ได้แก่ ศรัทธา หมายถึง ใจที่น้อมไปในเหตุและผล ๒. วิริยินทรีย์ นั้น ได้แก่ สัมมัปปธาน ๔ ๓. สตินทรีย์ นั้น ได้แก่ สติปัฎฐาน ๔ ๔. สมาธินทรีย์ นั้น ไดแก่ สมาธิความตั้งใจมั่นบริสุทธิ์ปราศจากความหมองใจ ๕. ปัญญินทรีย์ นั้น ได้แก่ อินทรีย์คือปัญญาความเข้าใจในอรรถและธรรมแจ้งชัด ได้แก่ตัว สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นธรรมอันถูกต้องตามความเป็นจริง และ สัมมาสังกัปปะ ความดำริเป็น ธรรมประกอบด้วยความรู้ บรรดาอินทรีย์ทั้งหมด ปัญญินทรีย์ เป็นสำคัญยิ่งกว่าอินทรีย์ใด ๆ ทั้งสิ้น เพราะถ้าปราศจาก ปัญญิน ทรีย์แล้ว อินทรีย์อื่น ๆ ก็ไม่ไพบูลย์ ปัญญินทรีย์ เป็นหัวหน้าผู้ทำลายเครื่องกีดขวาง ให้อินทรีย์ทั้ง ๔ ดำเนินตาม ฉะนั้นการอบรมอินทรีย์สำคัญที่สุดก็ที่การอบรมปัญญาให้เกิดให้มีขึ้น เมื่อปัญญามีแล้ว อินทรีย์ ๔ อย่างก็ต้องมี ปัญญานั้นเกิดมาได้อย่างไร จะอบรมอย่างไร |
|
| เจ้าของ: | ลุงหมาน [ 30 พ.ค. 2018, 09:09 ] |
| หัวข้อกระทู้: | Re: เป็นการอุปมาอินทรีย์ ๕ |
|
|
|
| หน้า 1 จากทั้งหมด 1 | เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง |
| Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group http://www.phpbb.com/ |
|